[ویکی فقه] شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب). ابو القاسم نجم الدین جعفر بن حسن هذلی، معروف به محقق حلی، محقق اول (م ۶۷۶ ق)، کتاب شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام را تالیف کرده اند.
کتاب شرائع الاسلام از بی نظیرترین آثار فقهی امامیه و از مشهورترین و مهم ترین آثار بجامانده از محقق حلی (قده) می باشد.
کتاب شرائع الاسلام از بی نظیرترین آثار فقهی امامیه و از مشهورترین و مهم ترین آثار بجامانده از محقق حلی (قده) می باشد.
wikifeqh: فقها و مراجع می باشد و از سبک و اسلوب خاصی برخوردار است. شرایع الاسلام حاوی دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل کلیه ابواب فقهی است.
شروح و تعلیقات
مسالک الأفهام، از شهید ثانی؛
جواهرالکلام، از شیخ محمد حسن نجفی؛
موارد الانام از شیخ عباس بن علی کاشف الغطاء.
وضعیت نشر
این کتاب در چهار جلد به زبان عربی، به کوشش انتشارات استقلال، در تهران، به سال ۱۴۰۹ ق چاپ و منتشر شده است.
منبعسایت اندیشه قم
wikifeqh: زمان نگارش مورد توجه فقهای عظام واقع شده و شروح متعددی همچون «مسالک الأفهام» شهید ثانی (م 966 ق)، «مدارک الأحکام» سید محمد عاملی (م 946 ق)، «جواهر الکلام» شیخ محمد حسن نجفی (م 1261 ق)، «مصباح الفقیه» آقا رضا همدانی (م 1322 ق) بر آن نگاشته شده است.
در الذریعة پس از ذکر نام تعدادی از حواشی کتاب این گونه می نویسد: هذا ما حضرنی من الشروح التی لها عناوین خاصة تذکر فی محالها و سیأتی قرب مائة شرح بعنوان شرح الشرائع لیس لها عنوان خاص.
این کتاب از زمان نگارش در حوزه های علمیه تدریس می شده و بیش از هفتصد و پنجاه سال متن درسی حوزه های علمیۀ شیعه بوده است.
در الذریعة پس از ذکر نام تعدادی از حواشی کتاب این گونه می نویسد: هذا ما حضرنی من الشروح التی لها عناوین خاصة تذکر فی محالها و سیأتی قرب مائة شرح بعنوان شرح الشرائع لیس لها عنوان خاص.
این کتاب از زمان نگارش در حوزه های علمیه تدریس می شده و بیش از هفتصد و پنجاه سال متن درسی حوزه های علمیۀ شیعه بوده است.
wikinoor: دلیل چند ویژگی آن، از جمله: تبویب بینظیر، ترتیب احکام، کثرت فروعات، نثر زیبا و دلپذیر و جامع ابواب فقه بودن آن است.
شرحهای این کتاب، که بهگونههای مختلف، مانند شرح آمیخته با متن (مزجی)، تعلیقه و قال - أقول بوده، دو قسمند:
شارح در اثر حاضر، به آراء محقق در شرایع و کتب دیگر او مانند «المختصر» و «المعتبر» اکتفا کرده و متعرض موارد اختلافی در بعضی مسائل نگردیده است، مگر مواردی که مصنف تردید داشته یا در آنها، احتیاط کرده و یا با عبارات «الأنسب»، «الأشبه»، «الأشهر»، «الأظهر»، «الأقوی»، الأصح» و... به آنها، اشاره نموده است.
ضرورت آمیختگی شرح با متن، در برخی موارد، به اختلاف در اعراب کلمه بین اصل و شرح، انجامیده، ولی از آنجا که هدف، شرح و بسط عبارات بوده و آنهم بهگونهای که مشکلی در آن برای دانشجو باقی نماند، اختلاف مزبور چندان اهمیتی ندارد.
شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)
شرحهای این کتاب، که بهگونههای مختلف، مانند شرح آمیخته با متن (مزجی)، تعلیقه و قال - أقول بوده، دو قسمند:
شارح در اثر حاضر، به آراء محقق در شرایع و کتب دیگر او مانند «المختصر» و «المعتبر» اکتفا کرده و متعرض موارد اختلافی در بعضی مسائل نگردیده است، مگر مواردی که مصنف تردید داشته یا در آنها، احتیاط کرده و یا با عبارات «الأنسب»، «الأشبه»، «الأشهر»، «الأظهر»، «الأقوی»، الأصح» و... به آنها، اشاره نموده است.
ضرورت آمیختگی شرح با متن، در برخی موارد، به اختلاف در اعراب کلمه بین اصل و شرح، انجامیده، ولی از آنجا که هدف، شرح و بسط عبارات بوده و آنهم بهگونهای که مشکلی در آن برای دانشجو باقی نماند، اختلاف مزبور چندان اهمیتی ندارد.
شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)
wikinoor: احکام اسلام و مسائل حلال و حرام نوشته شده است. مسائل این کتاب را بین دوازده تا پانزده هزار گفته اند.
این کتاب، از زمان «محقق حلی» تا این زمان، جزو متون درسی حوزه های علمیه است. فضلای عرب در حوزه های علمی به جای «شرح لمعه» بیشتر این کتاب را تدریس و تدرس می کنند.
مؤلف، این کتاب را به پیشنهاد یکی از شاگردان خویش به نام «محمود بن محمد» یا «محمد بن محمود زاهدی خیاط حلبی» (گویا همان ابن خیاط عاملی باشد) یا «علی بن رضوان عابد حلبی»، تألیف کرده است و قدیمی ترین نسخه کامل از این کتاب مربوط به 637ق، می باشد.
شرایع، در 4 بخش عبادات، عقود، ایقاعات و احکام که به ترتیب مشتملند بر 10، 19، 11 و 12 کتاب، تنظیم شده است.
اگر بخواهیم ویژگی های این کتاب را برشمریم بهتر است مختصری از تاریخ شیعه را گزارشی بیان نماییم. فقه شیعه در آغاز، متون روایات بود و فقهاء و محدثان از تعبیر کلمات حدیث و زیاد و کم کردن آن و اظهار نظر رأی پرهیز می کردند و احادیث را دسته بندی می کردند، مانند اصول و فروع کافی شیخ یعقوب کلینی، اما نگارش کتب فقهی بدون روایات توسط شیخ طوسی در «النهایه» و «مبسوط» آغاز گردید و تا دو قرن، فقهاء، مقلد شیخ طوسی بودند و کارشان شرح فتاوی ایشان بود، اما در تبویب ابواب، آراء مختلفی وجود داشت و تشتت و پراکندگی حاکم بود.
این کتاب، از زمان «محقق حلی» تا این زمان، جزو متون درسی حوزه های علمیه است. فضلای عرب در حوزه های علمی به جای «شرح لمعه» بیشتر این کتاب را تدریس و تدرس می کنند.
مؤلف، این کتاب را به پیشنهاد یکی از شاگردان خویش به نام «محمود بن محمد» یا «محمد بن محمود زاهدی خیاط حلبی» (گویا همان ابن خیاط عاملی باشد) یا «علی بن رضوان عابد حلبی»، تألیف کرده است و قدیمی ترین نسخه کامل از این کتاب مربوط به 637ق، می باشد.
شرایع، در 4 بخش عبادات، عقود، ایقاعات و احکام که به ترتیب مشتملند بر 10، 19، 11 و 12 کتاب، تنظیم شده است.
اگر بخواهیم ویژگی های این کتاب را برشمریم بهتر است مختصری از تاریخ شیعه را گزارشی بیان نماییم. فقه شیعه در آغاز، متون روایات بود و فقهاء و محدثان از تعبیر کلمات حدیث و زیاد و کم کردن آن و اظهار نظر رأی پرهیز می کردند و احادیث را دسته بندی می کردند، مانند اصول و فروع کافی شیخ یعقوب کلینی، اما نگارش کتب فقهی بدون روایات توسط شیخ طوسی در «النهایه» و «مبسوط» آغاز گردید و تا دو قرن، فقهاء، مقلد شیخ طوسی بودند و کارشان شرح فتاوی ایشان بود، اما در تبویب ابواب، آراء مختلفی وجود داشت و تشتت و پراکندگی حاکم بود.
wikinoor: نظم و ترتیب کم نظیر فروعات فقهی و دقت و شیوه بی نظیر در طرح مباحث از جایگاه خاص و رتبه والایی برخوردار است.آقا بزرگ تهرانی در الذریعة درباره این کتاب می نویسد: و کتابه هذا من احسن المتون الفقهیة ترتیبا و اجمعها للفروع. مؤلف بعدها شرایع الاسلام را خلاصه نموده و آن را «النافع فی مختصر الشرایع» نامیده است که به «مختصر النافع» مشهور شده است. بعدها نیز مختصر النافع که همچون شرایع الاسلام فقه مختصر و فتوایی است بوسیله محقق حلی شرح استدلالی زده شده است و کتاب المعتبر تدوین و تالیف شده است.
تالیف و انتشار
...
تالیف و انتشار
...
wikifeqh: حوزه های علمیه شیعی بوده است. در متون فقهی بعدی، غالبا از این کتاب یاد شده است.
محقق حلی این کتاب را به سال ۶۷۰ هجری به پیشنهاد یکی از شاگردان خویش به نام محمود بن محمد یا محمد بن محمود زاهدی خیاط حلبی تألیف کرده است.
محقق حلی این کتاب را به سال ۶۷۰ هجری به پیشنهاد یکی از شاگردان خویش به نام محمود بن محمد یا محمد بن محمود زاهدی خیاط حلبی تألیف کرده است.
کلمات دیگر: