عبدالرحمن صوفی

ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی در ۹ محرم ۲۹۱ قمری برابر با ۱۵ آذر ۲۸۲ خورشیدی و ۷ دسامبر ۹۰۳ میلادی (و به روایتی دیگر در ۱۴ محرم ۲۹۱) در شهر ری زاده شد. او استاد ریاضی و ستاره شناس برجسته ایرانی سده چهارم بود که در دوران دیلمیان در فارس می زیست و برای همیشه شیوه نگاه ما به ستارگان در آسمان را تغییر داد و به عنوان یکی از ستاره شناسان با نفوذترین در جهان شناخته می شود، او زندگی خود را به پیشبرد درک ما از ستارگان و صور فلکی اختصاص داد و مشاهدات دقیق او پس از بیش از یک هزاره هنوز معتبر است. وی کتاب صورالکواکب را که نسخه تصحیح شده ای از المجسطی بطلمیوس بود، بر اساس مشاهدات رصدی خودش تألیف کرد و در آن موقعیت، رنگ و قدر ۱۰۸۱ جرم سماوی را توصیف کرد. وی نخستین ستاره شناسی است که کهکشان آندرومدا را کشف و گزارش رصدی ابر ماژلانی بزرگ را ثبت کرد. بدین ترتیب وی نخستین کسی است که گزارش رصدی کره های آسمانی خارج از کهکشان راه شیری را ثبت نمود.
http://www.seds.org
http://www.chn.ir/News/?section=2&id=33585
صوفی رازی در دربار عضدالدوله دیلمی در اصفهان زندگی می کرد و کار اصلی او تشریح یافته های پیشین یونانیان در علم نجوم و ترجمه آثار آنان به زبان عربی بود. تعیین اندازه نصف النهار شهر شیراز و ابداع علم نورسنجی در ستارگان از دیگر کارهای علمی ارزشمند اوست.
تاریخ نویسان گفته اند که عبدالرحمن صوفی مدتی در شیراز به انجام محاسبات نجومی سرگرم بوده است. حتی ابوریحان بیرونی نیز نوشته که رصد دائرةالبروج با وسیله ای به قطر ۱۲۳ سانتی متر در شیراز انجام شده که آن وسیله را در سازه به دست آمده در شهر گور، کار می گذاشتند.
امیرعضدالدوله دیلمی، صوفی را به سمت استاد ریاضی و ستاره شناسی شهر گور فیروزآباد منسوب کرد. صوفی در رصدخانه شهر گور پژوهش های ستاره شناسی ارزنده ای انجام می داد تا جایی که به شهرت فراوانی رسید. او به ویژه روی کتاب المجسطی بطلمیوس کار کرد و تصحیحات زیادی را بر روی فهرست ستارگان و تخمین های مربوط به روشنائی و قدر آن ها (میزان درخشندگی) انجام داد که اغلب آن ها با آنچه بطلمیوس محاسبه کرده بود تفاوت چشمگیری داشت.