زبان مدل سازی یکپارچه (به انگلیسی: Unified Modeling Language) یا «یو ام ال»، یک زبان مدلسازی همه منظوره استاندارد در زمینه مهندسی نرم افزار است که توسط گروه مدیریت شی (به انگلیسی: Object Management Group) ایجاد شد. در حال حاضر (۲۰۱۴ میلادی) آخرین نسخه این زبان نسخه ۲٫۴٫۱ است که در سال ۲۰۰۷ میلادی مشخصات آن منتشر شد
دید ایستا (Static View): این دید مفاهیم مربوط به حوزه برنامه کاربردی(Application Domain) و مفاهیم داخلی ابداع شده به عنوان بخشی از پیاده سازی برنامه کاربردی را مدل می کند. این دید، ایستا نامیده می شود زیرا رفتارهای وابسته به زمان سیستم را توصیف نمی کند. اجزای تشکیل دهنده دید ایستا عبارتند از کلاسها و روابط (ارتباط و تعمیم) و وابستگی های (مانند realization و usage) بین آنها. دید ایستا در قالب نمودارهای کلاس نمایش داده می شود.
دید طراحی (Design View): در حالی که دید ایستا مفاهیم برنامه کاربردی را از دیدگاه منطقی مدل می کند، این دید ساختار طراحی خود برنامه را مدل می کند. نمودارهای پیاده سازی که در این دید مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: نمودار ساختار مرکب، نمودار همکاری و نمودار مولفه
دید مورد کاربرد(Use Case view): این دید کارکرد یک موضوع (مثلاً یک سیستم) راآن طور که توسط عاملین خارجی که عملگر(Actor) نامیده می شوند و با موضوع مورد نظر (سیستم) در یک دیدگاه خاص تعامل دارند نمایش می دهد. یک مورد کاربرد در واقع یک واحد کارکرد است که به صورت برهمکنش میان عملگروموضوع بیان می شود. نمودار مورد استفاده در این دید نمودار مورد کاربرد است.
در سال ۲۰۱۲ نسخه ۲٫۵ این زبان مدلسازی نیز تولید شد که این نسخه در سال ۲۰۱۵ به صورت عمومی منتشر گردید.
با استفاده از یو ام ال می توان تقریباً هر گونه برنامه کاربردی که ممکن است بر روی هر ترکیبی از سخت افزار، سیستم عامل، زبان برنامه نویسی و شبکه اجرا شود را مدلسازی نمود. طراحی بر پایه مفاهیم شی گرایی یو ام ال سبب می شود که ذاتاً با محیط ها و زبانهای برنامه نویسی شی گرا (مانند سی پلاس پلاس، جاوا و سی شارپ) سازگاری کامل داشته باشد، اگرچه می توان از آن برای مدلسازی برنامه های غیر شی گرا مانند برنامه هایی که با زبان های بیسیک، کوبول و فرترن نوشته می شوند نیز استفاده نمود.
یوام ال یک زبان مدلسازی نسل سوم است و روشی باز برای توصیف ویژگی ها، نمایش گرافیکی، ساختن و مستندسازی اجزای یک سیستم نرم افزاری در حال توسعه است. از یو ام ال برای فهمیدن، طراحی، مرور، پیکربندی، نگهداری و کنترل اطلاعات سیستم های نرم افزاری استفاده می شود. یو ام ال برای همه روش های توسعه نرم افزار، همه مراحل چرخه عمر نرم افزار، همه حوزه های برنامه های کاربردی و هر رسانه ای قابل استفاده است. این زبان مدلسازی برای یک لخت سازی تجربیات گذشته در مورد تکنیک های مدلسازی و گنجاندن تجربیات موفق در یک دیدگاه استاندارد به وجود آمده است. یو ام ال شامل مفاهیم معنایی(semantic)، نمادگذاری و راهنمایی برای طراحی است. یو ام ال را نمی توان به عنوان یک روش تولید نرم افزار کامل دانست. این زبان شامل فرایند مرحله به مرحله تولید نرم افزار نیست، بلکه یو ام ال زبانی است که تقریباً تمام شیوه های تولید نرم افزار از آن استفاده می کنند.
دید ایستا (Static View): این دید مفاهیم مربوط به حوزه برنامه کاربردی(Application Domain) و مفاهیم داخلی ابداع شده به عنوان بخشی از پیاده سازی برنامه کاربردی را مدل می کند. این دید، ایستا نامیده می شود زیرا رفتارهای وابسته به زمان سیستم را توصیف نمی کند. اجزای تشکیل دهنده دید ایستا عبارتند از کلاسها و روابط (ارتباط و تعمیم) و وابستگی های (مانند realization و usage) بین آنها. دید ایستا در قالب نمودارهای کلاس نمایش داده می شود.
دید طراحی (Design View): در حالی که دید ایستا مفاهیم برنامه کاربردی را از دیدگاه منطقی مدل می کند، این دید ساختار طراحی خود برنامه را مدل می کند. نمودارهای پیاده سازی که در این دید مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: نمودار ساختار مرکب، نمودار همکاری و نمودار مولفه
دید مورد کاربرد(Use Case view): این دید کارکرد یک موضوع (مثلاً یک سیستم) راآن طور که توسط عاملین خارجی که عملگر(Actor) نامیده می شوند و با موضوع مورد نظر (سیستم) در یک دیدگاه خاص تعامل دارند نمایش می دهد. یک مورد کاربرد در واقع یک واحد کارکرد است که به صورت برهمکنش میان عملگروموضوع بیان می شود. نمودار مورد استفاده در این دید نمودار مورد کاربرد است.
در سال ۲۰۱۲ نسخه ۲٫۵ این زبان مدلسازی نیز تولید شد که این نسخه در سال ۲۰۱۵ به صورت عمومی منتشر گردید.
با استفاده از یو ام ال می توان تقریباً هر گونه برنامه کاربردی که ممکن است بر روی هر ترکیبی از سخت افزار، سیستم عامل، زبان برنامه نویسی و شبکه اجرا شود را مدلسازی نمود. طراحی بر پایه مفاهیم شی گرایی یو ام ال سبب می شود که ذاتاً با محیط ها و زبانهای برنامه نویسی شی گرا (مانند سی پلاس پلاس، جاوا و سی شارپ) سازگاری کامل داشته باشد، اگرچه می توان از آن برای مدلسازی برنامه های غیر شی گرا مانند برنامه هایی که با زبان های بیسیک، کوبول و فرترن نوشته می شوند نیز استفاده نمود.
یوام ال یک زبان مدلسازی نسل سوم است و روشی باز برای توصیف ویژگی ها، نمایش گرافیکی، ساختن و مستندسازی اجزای یک سیستم نرم افزاری در حال توسعه است. از یو ام ال برای فهمیدن، طراحی، مرور، پیکربندی، نگهداری و کنترل اطلاعات سیستم های نرم افزاری استفاده می شود. یو ام ال برای همه روش های توسعه نرم افزار، همه مراحل چرخه عمر نرم افزار، همه حوزه های برنامه های کاربردی و هر رسانه ای قابل استفاده است. این زبان مدلسازی برای یک لخت سازی تجربیات گذشته در مورد تکنیک های مدلسازی و گنجاندن تجربیات موفق در یک دیدگاه استاندارد به وجود آمده است. یو ام ال شامل مفاهیم معنایی(semantic)، نمادگذاری و راهنمایی برای طراحی است. یو ام ال را نمی توان به عنوان یک روش تولید نرم افزار کامل دانست. این زبان شامل فرایند مرحله به مرحله تولید نرم افزار نیست، بلکه یو ام ال زبانی است که تقریباً تمام شیوه های تولید نرم افزار از آن استفاده می کنند.
wiki: زبان مدل سازی یکپارچه