نژاد آریایی. نژاد آریایی، یک دسته بندی نژادی بود، که در دوره زمانی اواخر قرن 19 میلادی تا اواسط قرن 20 میلادی، برای توصیف مردمانی از بخش اروپایی و آسیای غربی استفاده می شد.
به عنوان زبانی که کتیبه داریوش بزرگ در بیستون به آن نوشته شده است.
به عنوان مفهومی دارای زمینه قومی در نوشته های نقش رستم، شوش و پرسپولیس منتسب به داریوش بزرگ و خشایارشا.
در تعریف اهورا مزدا، خدای مردم آریایی، در نسخه عیلامی کتیبه بیستون.
این عبارت ناشی از این تفکر است که گویشوران اولیه زبان های هندواروپایی و نوادگانشان تا حال حاضر، یک نژاد یا زیرنژاد خاص از نژاد فرضی (عرقی) قفقازی را تشکیل می دهند.
از طرفی آریایی (Aryan با تلفظ /ɛərɪən/ در زبان انگلیسی) نام قومی مردم ایران و کلمه ای است مشتق شده از واژه ārya که در زبان سانسکریت معنی نجیب می دهد. از آنجا که تفاوت های ژنتیکی انسان به تفاوت های نژادی نمی انجامد؛ امروزه لغت نژاد در دسته بندی گروه های انسان مدرن در تحقیقات علمی منسوخ شده و بر خلاف گذشته عنوان نژاد آریایی کاربرد ندارد. در نوشته های آکادمیک سال های اخیر آریایی برای اشاره به زبان های هندو-ایرانی و هندو-اروپایی بکار می رود. در شرق، آریایی صرفاً مفهومی زبان شناسی بود برای مشخص کردن زبان های ایرانی و هندی-آریایی، اما همین واژه در غرب، در ترکیب نژاد آریایی به نژادی اطلاق شد که که به یکی از زبان های هندواروپایی سخن می گفتند، اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مفهوم نژاد پرستانه این اصطلاح پر رنگتر شد و در نهایت در قالب نژاد برتر ایدئولوژی آلمان نازی نمود پیدا کرد. نازی ها معتقد بودند که نژاد نوردیک (Nordic race) خالص ترین گونه یک گله انسانی اولیه به نام هندو-اروپایی—آغازین (Proto-Indo-Europeans) است.با وجود این که مدت هاست آریایی گری در غرب، چه به عنوان یک فرضیه علمی و چه به عنوان یک جهان بینی سیاسی کنار گذاشته شده (به استثنای گروه به حاشیه رانده شده ای از راست گراهای افراطی)، راحتی و جذابیت این گفتمان باعث شده تا به جرات بتوان گفت بخش بسیار بزرگی از جامعه ایران هنوز بر باور خود در زمینه برتری نژاد آریایی پایبند مانده اند.
واژهٔ انگلیسی "Aryan" از لغت سانسکریتی "ārya", به معنای نجیب و در مفهوم پرستندگان خدای ودیکی ایندرا، مشتق شده است. البته واژه Ariāna به عنوان معادل کلمه لاتینی Ariānus—قسمت شرقی امپراطوری ایران—برای مدتی طولانی در زبان انگلیسی استفاده شده است. در زبان ارمنی واژه های (արի ari) و (այր ayr) به ترتیب «شجاع» و «انسان» معنی می دهند، که بنابر نظر بعضی محققین با تئوری یونانی-آریایی (Graeco-Aryan) منشأ مردمان هندو-اروپایی تطبیق می کند.در انگلیسی محاوره ای کلمه آریایی، در مطابقت با تحریف واژه در آلمان نازی، به افرادی اطلاق می شود که موهای بور و چشمان آبی دارند. این گونه از کاربرد واژگان آریایی در اواخر سده نوزدهوم و اوایل سده بیستم گسترش یافت. مثالی از کتاب های پر فروشی که این گونه استعمال لغوی را جا انداختند، «طرحی از تاریخ» (The Outline of History) نوشته ولز است. ولز توضیح داد چگونه، در حالی که آشوری ها با بابلی ها، سومری ها و مصریان در جنگ بودند، مردمان آریایی «روشهای تمدن را یادمی گرفتند»، و بدینگونه بود که دست آخر همه جهان باستان را زیر سلطه درآوردند. در ویرایش ۱۹۴۴ اطلس جهانی راند مکنالی نژاد آریایی به عنوان یکی از نژادهای دهگانه بشری نمایانده می شود. استفاده از کلمه «آریایی» به عنوان مترادف «هندو-اروپایی» در محافل سیاسی امروزی نادرست شمرده می شود.
به عنوان زبانی که کتیبه داریوش بزرگ در بیستون به آن نوشته شده است.
به عنوان مفهومی دارای زمینه قومی در نوشته های نقش رستم، شوش و پرسپولیس منتسب به داریوش بزرگ و خشایارشا.
در تعریف اهورا مزدا، خدای مردم آریایی، در نسخه عیلامی کتیبه بیستون.
این عبارت ناشی از این تفکر است که گویشوران اولیه زبان های هندواروپایی و نوادگانشان تا حال حاضر، یک نژاد یا زیرنژاد خاص از نژاد فرضی (عرقی) قفقازی را تشکیل می دهند.
از طرفی آریایی (Aryan با تلفظ /ɛərɪən/ در زبان انگلیسی) نام قومی مردم ایران و کلمه ای است مشتق شده از واژه ārya که در زبان سانسکریت معنی نجیب می دهد. از آنجا که تفاوت های ژنتیکی انسان به تفاوت های نژادی نمی انجامد؛ امروزه لغت نژاد در دسته بندی گروه های انسان مدرن در تحقیقات علمی منسوخ شده و بر خلاف گذشته عنوان نژاد آریایی کاربرد ندارد. در نوشته های آکادمیک سال های اخیر آریایی برای اشاره به زبان های هندو-ایرانی و هندو-اروپایی بکار می رود. در شرق، آریایی صرفاً مفهومی زبان شناسی بود برای مشخص کردن زبان های ایرانی و هندی-آریایی، اما همین واژه در غرب، در ترکیب نژاد آریایی به نژادی اطلاق شد که که به یکی از زبان های هندواروپایی سخن می گفتند، اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مفهوم نژاد پرستانه این اصطلاح پر رنگتر شد و در نهایت در قالب نژاد برتر ایدئولوژی آلمان نازی نمود پیدا کرد. نازی ها معتقد بودند که نژاد نوردیک (Nordic race) خالص ترین گونه یک گله انسانی اولیه به نام هندو-اروپایی—آغازین (Proto-Indo-Europeans) است.با وجود این که مدت هاست آریایی گری در غرب، چه به عنوان یک فرضیه علمی و چه به عنوان یک جهان بینی سیاسی کنار گذاشته شده (به استثنای گروه به حاشیه رانده شده ای از راست گراهای افراطی)، راحتی و جذابیت این گفتمان باعث شده تا به جرات بتوان گفت بخش بسیار بزرگی از جامعه ایران هنوز بر باور خود در زمینه برتری نژاد آریایی پایبند مانده اند.
واژهٔ انگلیسی "Aryan" از لغت سانسکریتی "ārya", به معنای نجیب و در مفهوم پرستندگان خدای ودیکی ایندرا، مشتق شده است. البته واژه Ariāna به عنوان معادل کلمه لاتینی Ariānus—قسمت شرقی امپراطوری ایران—برای مدتی طولانی در زبان انگلیسی استفاده شده است. در زبان ارمنی واژه های (արի ari) و (այր ayr) به ترتیب «شجاع» و «انسان» معنی می دهند، که بنابر نظر بعضی محققین با تئوری یونانی-آریایی (Graeco-Aryan) منشأ مردمان هندو-اروپایی تطبیق می کند.در انگلیسی محاوره ای کلمه آریایی، در مطابقت با تحریف واژه در آلمان نازی، به افرادی اطلاق می شود که موهای بور و چشمان آبی دارند. این گونه از کاربرد واژگان آریایی در اواخر سده نوزدهوم و اوایل سده بیستم گسترش یافت. مثالی از کتاب های پر فروشی که این گونه استعمال لغوی را جا انداختند، «طرحی از تاریخ» (The Outline of History) نوشته ولز است. ولز توضیح داد چگونه، در حالی که آشوری ها با بابلی ها، سومری ها و مصریان در جنگ بودند، مردمان آریایی «روشهای تمدن را یادمی گرفتند»، و بدینگونه بود که دست آخر همه جهان باستان را زیر سلطه درآوردند. در ویرایش ۱۹۴۴ اطلس جهانی راند مکنالی نژاد آریایی به عنوان یکی از نژادهای دهگانه بشری نمایانده می شود. استفاده از کلمه «آریایی» به عنوان مترادف «هندو-اروپایی» در محافل سیاسی امروزی نادرست شمرده می شود.
wiki: نژاد آریایی