ارشاد الاذهان الی احکام الایمان

[ویکی نور] إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان یا إرشاد الأذهان إلی علم الإیمان، یکی از معروف ترین و معتبرترین مصادر فقه امامیّه و از مهم ترین آثار بجای مانده از ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر حلی (م 726 ق) معروف به علامه حلی(قده) می باشد.
این کتاب یک دوره فقه فتوایی مختصر و موجز از کتاب طهارت تا کتاب دیات می باشد و در آن از استدلال های متعارف اثری دیده نمی شود و مطالب آن بصورت منظم و در قالب بندی های خاصی ارائه شده است.
به دلیل شأن و منزلت والای این کتاب در نزد فقهای عظام از عصر مؤلف تا همین اواخر، در حوزه های علمیه تدریس می شده است و بیش از 50 شرح و حاشیه بر آن زده شده که در الذریعة نام آنها ذکر شده است ...
از مشهورترین این شروح می توان این ها را نام برد:
- غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، تألیف شهید اوّل (م 786 ق)،

wikinoor: دیات می باشد و در آن از استدلال های متعارف اثری دیده نمی شود و مطالب آن بصورت منظم و در قالب بندی های خاصی ارائه شده است. مؤلف آن ابو منصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر حلی اسدی( م ۷۲۶ ق)« إرشاد الأذهان» یکی از معروف ترین و معتبرترین مصادر فقه امامیّه و از مهم ترین آثار بجای مانده از علامۀ حلّی ( قده) می باشد.
شیخ جمال الدین، ابو منصور، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلّی ملقب به علامۀ حلّی و علامه( علی الإطلاق) در ۲۷ رمضان سال ۶۴۷ ه ق به دنیا آمد و در ۲۱ محرم سال ۷۲۶ ه ق در حلّۀ مزیدیه وفات نمود و در یکی از صحن های روضۀ امیر المؤمنین علی علیه السلام در نجف اشرف دفن گردید.پدر او شیخ سدید الدین یوسف بن علی بن مطهر حلّی از علمای برجسته و نامدار و دارای مقام علمی و اجتماعی بوده است. در هنگام حضور خواجه نصیر الدین طوسی در حلّه و اجتماع علما برای دیدار او شیخ نجم الدین جعفر بن سعید، در جواب درخواست خواجه برای معرفی عالم ترین افراد در علم کلام و اصول به شیخ سدید الدین و مفید الدین محمد بن جهم اشاره کرد. علامه دوران کودکی خویش را تحت تربیت پدر و مادر دلسوز و عالمش و تحت نظارت دایی بزرگوارش، محقق حلی که همچون پدری مهربان برای او زحمت می کشید، گذراند.اولین استاد علامۀ حلی شخصی به نام« محرم» است که خواندن و نوشتن را نزد او فرا گرفت آنگاه ادبیات عرب و علم فقه و اصول و حدیث و کلام و قواعد آن را نزد پدر و دایی گرامیش که شأن والایی در تمام علوم مخصوصا فقه و اصول و کلام داشتند، خواند. تیزهوشی و تلاش او، بزودی او را به حلقۀ درس بزرگان آن زمان رسانید و نزد اساتید بزرگواری که هر کدام در آن روزگار برجسته بودند علوم عقلی از منطق ، فلسفه ، هیئت و علوم دیگر را خواند تا این که در زمرۀ علما قرار گرفت و در سنین جوانی بر بسیاری از آنها تفوق یافت.
منزلت کتاب
این کتاب یک دوره فقه فتوایی مختصر و موجز از کتاب طهارت تا کتاب دیات می باشد و در آن از استدلال های متعارف اثری دیده نمی شود و مطالب آن بصورت منظم و در قالب بندی های خاصی ارائه شده است. به دلیل شأن و منزلت والای این کتاب در نزد فقهای عظام از عصر مؤلف تا همین اواخر، در حوزه های علمیه تدریس می شده است و بیش از ۵۰ شرح و حاشیه بر آن زده شده که در الذریعة نام آنها ذکر شده است. از مشهورترین این شروح می توان این ها را نام برد: - غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد ، تألیف شهید اوّل( م ۷۸۶ ق)، - روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، تألیف شهید ثانی( م ۹۶۶ ق)، - مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، تألیف محقق اردبیلی( م ۹۹۱ ق)، - ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، تألیف محقق سبزواری( م ۱۰۹۰ ق)، - نهج السداد فی خلافیات الإرشاد، تألیف شیخ یوسف بحرانی.از دیگر بزرگانی که به این کتاب شرح زده اند می توان به فخر المحققین( م ۷۷۱ ق)، شیخ ابراهیم بن سلیمان قطیفی ( زنده در ۹۴۵ ق)، فاضل تونی صاحب الوافیة( م ۱۰۷۱ ق)، محقق کرکی ( م ۹۴۰ ق)، ابن فهد حلّی ( م ۸۴۱ ق)، و شیخ انصاری ( م ۱۲۸۱ ق) اشاره نمود.این کتاب نیز نظیر بسیاری از کتب علامّه به درخواست فرزند فاضلش فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف تألیف شده است که در خطبۀ کتاب مؤلف به آن اشاره نموده است.
تاریخ تألیف
در نسخه ای که به خط شیخ علی بن اسماعیل بن فتوح غروی است سال پایان نوشتن آن را ۷۰۱ ق ذکر کرده است. با توجه به عبارت آخر کتاب و اجازۀ علامۀ حلی مشخص می شود که نویسنده هر مقدار از کتاب را می نوشته است برای علامه می خوانده است و آن را درس می گرفته است. علامه در آخر کتاب به خط مبارکش نوشته است:« بلغت قراءته ابقاه اللّه، و الفاصلة ما بین قراءة و أخری یسیرة جدا». بنابراین کتاب« إرشاد الأذهان» قبل از سال ۷۰۰ یعنی ۲۶ سال قبل از وفات مؤلف تألیف شده است. در الذریعة آمده است:« فرغ منه ۶۷۶ أو ۶۹۶ ق».
تاریخ انتشار
...

wikifeqh: فقهی و به زبان عربی نوشته علامه حلی و از معروف ترین و معتبرترین مصادر فقه امامیه است. ارشاد الاذهان از کتب فقه فتوایی شمرده شده که از طهارت تا دیات را در بردارد. این اثر به جهت جایگاه و مرتبه عالی اش همواره مورد توجه علما و فقهای پس از خود بوده است.
ابومنصور جمال الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی، عالم برجسته شیعی قرن هفتم است. پس از مرگ محقق حلی در سال ۶۷۶ قمری که مرجعیت شیعیان را بر عهده داشت، مردم علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸ سالگی زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. مناظرات و آثار او موجب گرایش سلطان محمد خدا بنده به تشیع و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. علامه حلی درفقه، اصول، عقاید، فلسفه و منطق دارای تالیفات است.
اسم کتاب بنابر اتفاق محققان و آنچه در کتب دیگر آمده به نام «ارشاد الاذهان الی احکام الایمان» مشهور است مگر علامه مجلسی و سید حسن صدر از آن به اسم «ارشاد الاذهان فی احکام الایمان» یاد کرده اند. شیخ حر عاملی هم عنوان کتاب را «ارشاد الاذهان فی علم الایمان» می نامد.

wikishia: ارشاد_الاذهان_الی_احکام_الایمان_(کتاب)

دانشنامه آزاد فارسی

دانشنامه اسلامی