کلمه جو
صفحه اصلی

علی منصور

دانشنامه عمومی

رجبعلی منصور (۱۳۵۳ تهران -۱۲۶۵)، ملقب به منصورالملک، سیاست مدار و دو دوره نخست وزیر ایران بود.
باقر عاقلی، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج ۳، ص ۷–۱۵۵۲.
دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۶)، رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نشر نامک، شابک ۹۶۴-۶۸۹۵-۰۵-۰
میرزا علی خان منصورالملک فرزند میرزا علی خان آشتیانی در ۱۲۶۵ متولد شد. تحصیلات مقدماتی و متوسطه را در مدارس مظفری و دارالفنون انجام داد و مطابق معمول زمان در حسن خط و شیوه نگارش نیز جد و جهدی از خود بروز داد. سپس وارد مدرسه عالی سیاسی شد و در ۱۲۸۵ از مدرسه علوم سیاسی فارغ التحصیل شد و به استخدام وزارت امور خارجه درآمد.
استخدامش در وزارت خارجه مقارن بود با اوائل جنبش مشروطه و سال ها در اداره انگلیس آن وزارتخانه که ریاست آن با حسن رئیس ظهیرالملک بود، خدمت می کرد و با دختر رئیس خود ازدواج کرد. در سال ۱۲۹۴ به ریاست اداره مزبور رسید و در همین سمت لقب منصورالملک گرفت و علاوه بر سمت دولتی خود، در مدرسه علوم سیاسی به تدریس حقوق در یونان و روم قدیم پرداخت. گفته شده که منصورالملک در سمت رئیس اداره انگلیس در انعقاد قرارداد ۱۹۱۹ نقش مهمی داشت. علی منصور در سال ۱۲۹۸ به کفالت وزارت خارجه منصوب شد. پس از سقوط وثوق الدوله در سمت معاون میرزا اسدالله خان مشارالسلطنه، وزیر امور خارجه، ابقا شد. در کابینه های سپهدار رشتی و سیدضیاءالدین همچنان وزیر امور خارجه بود. در کابینه قوام السلطنه به معاونت کفالت وزارت داخله منصوب شد و هم زمان حکمران رضائیه شد. در سال ۱۳۰۱ معاون وزارت داخله گردید. او یکبار در ۱۳۰۲ و بار دیگر در سال ۱۳۰۵ و هر دو بار در کابینه حسن مستوفی (مستوفی الممالک) به کفالت وزارت داخله منصوب شد. در سال ۱۳۰۶ والی آذربایجان شرقی گردید. سپس در سال ۱۳۰۸ وزیر داخله (وزیر کشور) در کابینه مخبرالسلطنه هدایت شد. در فروردین ۱۳۱۲ وزیر طرق و شوارع (وزیر راه) شد و سال ها در کابینه های مختلف این سمت را بر عهده داشت. تا اینکه در سال ۱۳۱۴ به اتهام سوء استفاده مالی برکنار شد و تحت تعقیب قرار گرفت.
روز ۲۷ دی ماه ۱۳۱۴ علی منصور از وزارت راه برکنار و تحت تعقیب قرار گرفته، توسط پلیس بازداشت شد و به زندان افتاد. متعاقباً محسن صدر وزیر دادگستری لایحه ای به مجلس تسلیم و برای تعقیب کیفری او مجوز گرفته و پرونده به دیوان عالی تمیز ارجاع شد. مهمترین اتهامش گویا دریافت رشوه از شرکت کامپساکس، پیمانکار خط آهن، به مبلغ پانزده هزار لیره بود. روز ۱۱۳۱ مرداد ۱۳۱۵ هیئت عمومی مستشاران دیوان مستشاران دیوان کشور به ریاست رضاقلی هدایت تشکیل جلسه داد. پس از دو روز دادگاه پایان پذیرفت و رأی بر تبرئه منصور صادر گردید و پرونده سایرین هم به دیوان جزای عمال دولت احاله شد. شاه از تبرئه منصور ناراضی بود، لاجرم رضاقلی هدایت رئیس دیوان عالی تمیز را منفصل کرد و صدر نیز از وزارت دادگستری استعفا کرد.


کلمات دیگر: