دستوری شدگی

دستوری شدگی یا دستوری شدن (به انگلیسی: Grammaticalization) یکی از مهم ترین فرایندهای تغییر زبانی است که در تاریخ تحول زبان ها رخ می دهد و طی آن، عناصر واژگانی به سمت گرفتن نقش های دستوری پیش می روند و کارکرد دستوری پیدا می کنند یا واحدهای دستوری موجود، دستوری تر می شوند.این فرایند معمولاً در برابر واژگانی شدگی قرار می گیرد. از زبان شناسان غیرایرانی، برند هاینه، پل هاپر، ویلیام کرافت و کریستین لمان و از زبان شناسان ایرانی، مهرداد نغزگوی کهن به تفصیل دربارهٔ دستوری شدگی بحث کرده اند.
چگونگی شناسایی موارد دستوری شدگی
افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی
«دستوری شدگی» در کتاب رده شناسی اثر ویلیام کرافت
از رهگذر دستوری شدگی مقوله های اصلی (اسم و فعل) تبدیل به مقوله های فرعی (افعال معین، اشاری ها و غیره) می شوند.
خودمختاریِ اجزای زبانی که مشمول پروسه دستوری شدگی می شود چه از نظر صوری و چه از نظر معنایی کاهش می یابد. این تغییر در مسیر خاصی صورت می گیرد که می توان آنرا با نموداری جهت دار به نام نمودارِ مرحله ای دستوری شدگی بازنمود.
جزء واژگانی آزاد -> کلمهٔ نقشی -> واژه بست -> وند تصریفی