شیمی تجزیه

شیمی تجزیه (Analytical Chemistry) شاخه ای از دانش بنیادین شیمی است که به مطالعه روش های جداسازی، شناسایی و بررسی کمی اجزای طبیعی یا مصنوعی یک ماده می پردازد. انواع آنالیز و تجزیه و تحلیل که در این دانش به کار گرفته می شوند در یک نگاه کلی به دو دستهٔ کمّی و کیفی تقسیم می شوند. در تجزیهٔ کیفی نوع اجزای موجود در نمونه تعیین می شود و در تجزیهٔ کمّی مقدار یا غلظت هر یک از این اجزا تعیین می شود. در حالت کلی آنالیز کیفی بر آنالیز کمّی تقدم دارد در واقع ابتدا نوع اجزا و سپس مقادیر کمّی آن ها تعیین می شود.روش های تجزیه به دو دسته روش های کلاسیک و روش های دستگاهی تقسیم می شوند.روش های کلاسیک که به روش های شیمی تَر هم شهرت دارند از ابزار یا سامانه های سنجش چندان پیشرفته ای بهره نمی برند. اصلی ترین انواع روش های کلاسیک روش های وزن سنجی و روش های تیتراسیون هستند.در مقابل در روش های دستگاهی سامانه ها و دستگاه های تجزیه و تحلیل نقش اساسی را ایفا می کنند. از جملهٔ روش های ابزاری می توان به روش های الکتروشیمیایی، روش های طیف سنجی و روش های کروماتوگرافی اشاره کرد.
ویکی پدیای انگلیسی
عبارت است از بافتی کلان که عمل تجزیه و تحلیل بر روی آن انجام می شود.
آن بخشی از نمونه است که قصد بررسی کمّی آن را داریم. به عنوان مثال در عمل اندازه گیری میزان منیزیم در خاک، خاکْ نمونه و منیزیمْ آنالیت می باشد یا در اندازه گیری میزان اوریک اسید در خون، خونْ نمونه و اوریک اسیدْ آنالیت می باشد.
در متون علمی در ارتباط با نمونه اغلب لفظ آنالیز یا تجزیه را به کار می برند و در مورد آنالیت لفظ تعیین و همچنین محاسبه کاربرد دارد.

شیمی تجزیه (analytical chemistry)
شاخه ای از علم شیمی، برای بررسی و تعیین ترکیب مواد شیمیایی. در تجزیۀ کیفی، ترکیب های شیمیایی را در نمونه مفروض شناسایی و در تجزیۀ کمّی، مقدار ترکیب خاصی را که در نمونه وجود دارد، برحسب درصد، تعیین می کنند. در روش های کیفی ساده از خواص مشخص عناصر یا ترکیب هایی استفاده می کنند که به آسانی مشاهد ه شدنی اند مثلاً در آزمون شعله، از رنگ های مختلف شعله براثر قراردادن ترکیب های کاتیونهای فلزی در شعلۀ داغ بهره می گیرند. در مواردی که غلظت ماده کم است یا چند ماده با خواص مشابه وجود دارد، روش های پیچیده و دقیق تری مانند روش های طیف بینی به کار می برند. در بسیاری از روش های تجزیۀ کمّی، در مراحل اولیه، ماده ای را که قرار است اندازه گیری شود از نمونۀ مورد آزمون استخراج و تخلیص می کنند. در مراحل نهایی عملِ تجزیه ممکن است از اندازه گیری جرم (جرم سنجی) یا حجم ماده (حجم سنجی) یا تیترسنجی استفاده کنند یا بعضی از روش هایی را به کار برند که از ابتدا برای تجزیۀ کیفی ابداع شده اند. طیف بینی فلوئورسان و جذبی، کروماتوگرافی، الکتروفورز و قطبی نگاری (پلاروگرافی) از آن جمله اند. با بسیاری از روش های جدید می توان اندازه گیری کمّی را با ابزارهای آشکارسازیی صورت داد که هم زمان فرآیند استخراج را نیز صورت می دهند. کروماتوگرافی گاز ـ مایع از آن جمله است.