نوادر التبادر لتحفه البهادر

نوادر التبادر لتحفة البهادر. نوادر التّبادر لتحفة البهادر دائره المعارفی است تألیف شمس الدین محمد دُنَیسِری(دُنیسر شهری در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی ماردین، میان دیاربکر و مرز عراق بوده است)، که در سال ۶۶۹ ق/۱۲۷۱م، در آسیای صغیر نگاشته شده است. این کتاب از جمله دانشنامه های فارسی است که در آن به موضوعات مختلف می پردازد. این کتاب در مکانی نوشته شده است که اکنون دیگر کتابت فارسی در آن وجود ندارد.
اندر شناختن هنگام زراعت و تدبیر آنکه ایزد تعالی آن را از آفت نگاه دارد
اندر آنکه چه کنند تا خدای تعالی دانه بسیار دهد
اندر شناختن زمین نیک و بد و میانه و علامت آن زمین که خوش بود یا شور در چاه
اندر آنکه چون کنند تا کشت ها و باغ ها و بوستن ها زود برسد
در حیلت آن که ایزد تعالی غله ها در چاه ها از آفت نگاه دارد
اندر چاره کردن غله را تا از آنچه در انبارها کرده باشد زیادت شود
شمس الدین محمد بن قاضی شیخ امین الدین ابوالمکارم ایوب بن ابراهیم دنیسری اهل دنیسر، بنا به معجم البلدان، شهری بزرگ از نواحی جزیره، نزدیک ماردین که قوچ حصار هم گفته اند، می باشد. اطلاع بیشتری از زندگانی وی در دست نیست.
این کتاب را نخستین بار ادگار بلوشه در سال ۱۹۲۷ معرفی کرده است. هم اکنون پنج نسخه خطی از کتاب وجود دارد. نسخه های پاریس، کتابخانه دانشگاه تهران و نسخه ایاصوفیه، در انتشار کتاب مورد استفاده قرار گرفته است.
به همت محمد تقی دانش پژوه این کتاب معرفی شده است. به کوشش وی و ایرج افشار کتاب برای چاپ آماده شده و به اهتمام پرویز ناتل خانلری توسط انتشارات بنیاد فرهنگ در سال ۱۳۵۰ منتشر شده است.

نَوادِرُالتبادُر لِتُحفَة البَهادُر
(یا: نوادِرُ الاَدْوار لِخزانۀ نورالانوار؛ نوادرالبیان و تحفةالبهادر) دانشنامه ای به فارسی در علوم و فنون تألیف شمس الدین محمد دنیسری. مؤلف این اثر را در ۶۶۹ق در یک مقدمه، دوازده فنِ شش مقاله ای (جز فن دوازدهم که در دو مقاله است) تألیف کرد. فن اول آن، در منطق، علم طبیعی، علم الهی، حساب، هندسه، ضرب و قسمت و اشکال اقلیدسی است. نثر کتاب ساده است و از آن جا که اسامی و عباراتِ منحصر به فرد آن در آثار هم زمانش نیست، اهمیت دارد. این اثر به کوشش و تصحیح محمدتقی دانش پژوه و ایرج افشار به چاپ رسیده است (۱۳۵۰ش).