نَوّاب ، حسینقلی خان (شیراز ۱۲۴۶ـ۱۳۲۴ش)
وزیر و دولتمرد ایرانی در دورۀ پهلوی و قاجار. فرزند محمدعلی خان وکیل الدوله بود و چندی شاگردی شیخ محمدباقر بَواناتی شیدانی، روحانی نمای وابسته به انگلیس، کرد. وی تحصیلات خود را در هند و لندن و پاریس به پایان برد و در ۱۲۶۲ش به تهران آمد و در مشاغل وابسته به دستگاه انگلیسی ها خدمت کرد. مدتی مدیر ایرانی بانک شرقی انگلیس بود و به سبب تأثیر جدی وی در انعقاد قرارداد رژی ، در ۱۲۷۰ش به استخدام ادارۀ انحصار دخانیات (رژی ) درآمد. بعد از لغو قرارداد، تا اوایل سلطنت مظفرالدین شاه نایب و مترجم اول سفارت ایران در لندن بود. او در حوادث مشروطیت ، از فعالان سیاسی بود و در مجلس اول (۱۲۸۵ش) نمایندۀ تهران شد. نَوّاب در ۱۲۸۶ش/۱۹۰۷ از بنیانگذاران «لژ بیداری ایران «بود. او در دورۀ دوم مجلس نیز نمایندۀ تهران و از اعضای مؤثر حزب دموکرات بود و در مبارزه با محمدعلی شاه فعالیت می کرد. در زمان فتح تهران و خلع شاه (۱۲۸۸ش) در کنار فاتحان ، عضو کمیتۀ هیئت مدیرۀ تهران شد و تقریباً مدیر شهر بود. نواب در کابینۀ مستوفی الممالک(۱۲۸۹ش) وزیر امور خارجه شد ولی پس از چندی به علت فشار روس ها کناره گرفت . در ۱۲۹۱ش به اروپا سفر کرد و در پاریس بود و با آغاز جنگ اول جهانی ، وی که روابط بسیار نزدیکی با انگلیسی ها داشت ، وزیر مختار ایران در برلین شد و حدود هشت سال در این سِمت باقی بود. وی در این دوران نقش مرموزی داشت. او یکی از رهبران «ملیّون «ایرانی بود. از سویی با آلمانی ها و از سوی دیگر با بلشویک های روس و قفقاز، روابط نزدیکی برقرار کرد.
وزیر و دولتمرد ایرانی در دورۀ پهلوی و قاجار. فرزند محمدعلی خان وکیل الدوله بود و چندی شاگردی شیخ محمدباقر بَواناتی شیدانی، روحانی نمای وابسته به انگلیس، کرد. وی تحصیلات خود را در هند و لندن و پاریس به پایان برد و در ۱۲۶۲ش به تهران آمد و در مشاغل وابسته به دستگاه انگلیسی ها خدمت کرد. مدتی مدیر ایرانی بانک شرقی انگلیس بود و به سبب تأثیر جدی وی در انعقاد قرارداد رژی ، در ۱۲۷۰ش به استخدام ادارۀ انحصار دخانیات (رژی ) درآمد. بعد از لغو قرارداد، تا اوایل سلطنت مظفرالدین شاه نایب و مترجم اول سفارت ایران در لندن بود. او در حوادث مشروطیت ، از فعالان سیاسی بود و در مجلس اول (۱۲۸۵ش) نمایندۀ تهران شد. نَوّاب در ۱۲۸۶ش/۱۹۰۷ از بنیانگذاران «لژ بیداری ایران «بود. او در دورۀ دوم مجلس نیز نمایندۀ تهران و از اعضای مؤثر حزب دموکرات بود و در مبارزه با محمدعلی شاه فعالیت می کرد. در زمان فتح تهران و خلع شاه (۱۲۸۸ش) در کنار فاتحان ، عضو کمیتۀ هیئت مدیرۀ تهران شد و تقریباً مدیر شهر بود. نواب در کابینۀ مستوفی الممالک(۱۲۸۹ش) وزیر امور خارجه شد ولی پس از چندی به علت فشار روس ها کناره گرفت . در ۱۲۹۱ش به اروپا سفر کرد و در پاریس بود و با آغاز جنگ اول جهانی ، وی که روابط بسیار نزدیکی با انگلیسی ها داشت ، وزیر مختار ایران در برلین شد و حدود هشت سال در این سِمت باقی بود. وی در این دوران نقش مرموزی داشت. او یکی از رهبران «ملیّون «ایرانی بود. از سویی با آلمانی ها و از سوی دیگر با بلشویک های روس و قفقاز، روابط نزدیکی برقرار کرد.