کلمه جو
صفحه اصلی

فرهنگ اویم ایوک

دانشنامه عمومی

فرهنگ اویم ایوک فرهنگ کوچکی است که در آن واژگان و گاهی جمله های اوستایی با ترجمهٔ پهلوی آن ها آمده است. چون این واژه نامه با واژهٔ اوستایی اویم به معنی «یک» آغاز شده و به واژهٔ ایوک پهلوی برگردانده شده است آن را اویم ـ ایوک (ōīm-ēwak) نامیده اند.
شماره ها و بعضی قیدها؛
جنس و شمار برای ضمیرها و کارواژه ها و نام ها و صفت ها و بعضی مطالب مرتبط با آن ها؛
اجزای بدن و ویژگی های آن ها؛
اندازه گیری زمان؛
در برخی بخش ها واژه های اوستایی برپایهٔ نخستین واج آن ها آورده شده اند.
در فرهنگ اوییم ۱۰۰۰ واژهٔ اوستایی به ۲۲۵۰ واژهٔ پهلوی (پارسی میانه) برگردانده شده است.
در آغاز فرهنگ آمده است که «این نامه برای شناختن سخنان و واژگان اوستایی است، یعنی زند، آن ها چه و چگونه است.» کتاب دارای ۲۷ فصل است. در بخش هایی از آن جستارها برپایهٔ موضوع به سامان شده است، مانند:
این فرهنگ از دید دربرداشتن بعضی از واژگانی که در نوشتار اوستایی دوران ساسانی و پس از آن بوده و اکنون در دست نیست، اهمیت ویژه ای دارد. همچنین شماری اصطلاحات زبان شناسی در این فرهنگ آمده است که درخور توجه است. از زمان گردآوری و گردآوردندهٔ آن آگاهی در دست نیست، اما می توان گمان کرد که این فرهنگ نیز، مانند بسیاری از کتاب های پهلوی، در سدهٔ سوم یا چهارم هجری گردآوری شده باشد. از فرهنگ اویم دو نسخهٔ خطی در دست است. هاوگ، در مقدمه خود بر فرهنگ کهن زند ـ پهلوی، با استناد به شواهدی، نگارش این فرهنگ را به دورهٔ پیش از ساسانی رسانده است.واپسین و سنجیده ترین ویراست این فرهنگ ازآنِ رهام اشه است که ازسوی بنیاد کاما در هندوستان چاپ و پخش شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

فرهنگ اویْم ایوَک
از مؤلفی ناشناس، حدود ۴۰۳ق، واژه نامه ای مختصر، دربردارندۀ واژه ها و در مواردی جملات اوستایی همراه با برابر پهلوی آن ها. چون کتاب با واژۀ اوستایی oīm به معنای «یک» آغاز شده و برابر پهلوی آن در قرائت سنتی ēvak است، (تلفظ واقعی این کلمه ēk است) آن را بدین گونه نامیده اند. مؤلف در این فرهنگ افزون بر واژه ها، مقولات دستور زبان را نیز توضیح داده است. کتاب دارای ۲۷ فصل و مطالب آن بر حسب موضوع هایی، مانند اجزای بدن و ویژگی آن ها، اندازه گیری زمان و غیره مرتب شده است. به سبب دربرداشتن شماری اصطلاح زبان شناسی و بعضی واژه های اوستایی دوران ساسانی که اکنون در دست نیست، اهمیت ویژه ای دارد.


کلمات دیگر: