عقده های قاعده ای

عقده های قاعده ای (به انگلیسی: Basal ganglia) که هسته های قاعده ای نیز خوانده می شوند از پنج هسته زیرقشری مغز تشکیل شده اند. عقده های قاعده ای از این نظر دارای اهمیت هستند که نقش مهمی در عمل کنترل حرکتی ایفا می کنند. هسته های این ناحیه به دلیل ارتباطاتی که با هم و دیگر قسمت های مغز دارند، در کنترل حرکت شرکت می کنند، اگرچه پیام مستقیم به طناب نخاعی جهت کنترل حرکتی نمی دهند. عقده های قاعده ای پیام های اولیه را از قشر مغز می گیرند و پیام های خود را از راه تالاموس به قسمت های مختلف قشر مغز می فرستند.
پوسته (Putamen)
هسته دم دار (Caudate)
توده سیاه (Substantia nigra)
فرونَهَنج (ساب تالامیک) (subthalamic)
گوی رنگ پریده (Globus pallidus) که پالیدوم (Pallidum) نیز خوانده می شود.
از پنج هسته تشکیل می شوند که عبارتنداز:
به هسته های پوسته، دم دار و گلوبوس پالیدوس با هم جسم مخطط (کورپوس استریاتوم) می گویند.
مهمترین نقش عقده های قاعده ای، کنترل حرکت و تنظیم وضعیت بدن است. البته باید در نظر داشت که این سیستم همراه با قشر حرکتی و مخچه عملاً به صورت یک واحد عمل می کند و نمی توان اعمال مجزایی را به طور کامل به قسمت های مختلف عقده های قاعده ای نسبت داد. با وجودی که انتساب یک عمل واحد به تمام عقده های قاعده ای غلط است، یکی از اثرات عمومی تحریک منتشر عقده های قاعده ای، مهار کردن تنوس عضلانی در سراسر بدن است که این اثر ناشی از پیام های مهاری (Inhibitory) است که از عقده های قاعده ای به قشر حرکتی و قسمت تحتانی ساقه مغز انتقال می یابند.

عُقده های قاعده ای (basal ganglia)
چندین توده از مادّۀ خاکستری در عمق مخ. این توده ها عبارت اند از هستۀ دمی، گلوبوس پالیدوس، و پوتامن. نقش این عقده ها تنظیم ناخودآگاه حرکات است. (← مغز)