دهی از دهستان بیلوار در بخش کامیاران شهرستان سنندج است که در هیجده هزار گزی شمال باختری کامیاران و سه هزار گزی لونه کون قرار دارد . کوهستانی و سردسیر است و ۳٠٠ تن سکنه دارد . آب آن از چشمه و محصول آن غلات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری است . راه مالرو دارد .
تخت زنگی
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
تخت زنگی. [ ت َزَ ] ( اِخ ) دهی از دهستان بیلوار در بخش کامیاران شهرستان سنندج است که در هیجده هزارگزی شمال باختری کامیاران و سه هزارگزی لونه کون قرار دارد. کوهستانی و سردسیر است و 300 تن سکنه دارد. آب آن از چشمه و محصول آن غلات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری است.راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5 ).
دانشنامه عمومی
تخت زنگی، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کامیاران در استان کردستان ایران است.نام این روستا تخت زنگی است و به مردم ساکن در این روستا بله ای (بله یی؛ بلئی) می گویند.این روستا در دامنه های کوه پرآب و حاصلخیز زرنه قرار دارد (این کوه جزء سلسله کوه شاهو می باشد و در ابتدای این رشته کوه قرارداد)؛ این روستا در ۲۲ کیلومتری شهر کامیاران و ۹۰ کیلومتری سنندج قرار دارد که در حال حاضر سرسبزترین و خرم ترین منطقه در کل کامیاران است، این روستا در مجاورت روستاهای لون کهنه و لون سادات قرار دارد.دشت زیبای تخت زنگی(بله ای) در دامنه های زرنه۲ در بهار ۱۳۹۶ جاده تخت زنگی(بله ای) به سمت کامیاران ۱ در بهار ۱۳۹۶ جاده تخت زنگی(بله ای) به سمت کامیاران ۲ در بهار ۱۳۹۶ دشت زیبای تخت زنگی(بله ای) در دامنه های زرنه۱۰ در بهار ۱۳۹۶ دورنمایی زیبا از تخت زنگی(بله ای) از بالای کوه زنگی شاه در تابستان ۱۳۹۶ جاده تخت زنگی(بله ای) به سمت کامیاران در زمستان ۱۳۹۵ جاده تخت زنگی(بله ای) به سمت کامیاران ۳ در بهار ۱۳۹۶ جاده تخت زنگی(بله ای) به سمت کامیاران ۴ در بهار ۱۳۹۶ دورنمایی زیبا از تخت زنگی(بله ای) از بالای کوه زنگی شاه در تابستان ۱۳۹۶ دورنمایی از تخت زنگی در پائیز ۱۳۹۶ دورنمایی از قسمتی از تخت زنگی در پائیز ۱۳۹۶ دورنمایی از قسمتی از تخت زنگی از بالای کوه زنگی شاه در پائیز ۱۳۹۶ تخت زنگی بهار ۹۶
روستای تخت زنگی در گذشته شهری بزرگ بوده است و حتی قدمت شهر بودن آن؛ خیلی بیشتر از خود شهر کامیاران است.براساس منابع تاریخی «مظفرالدین» مشهور به تکله؛ پسر نصرت الدین هزار اسب؛ که پنجمین و مشهورترین پادشاه سلسله هزار اسپیان که نام سلسله ای کُرد تبار از اتابکان غرب ایران بود که از سال ۶۴۹ تا ۶۵۶ هجری حاکم کل غرب ایران بوده است و مقر حکومتش در برهه ای از زمان تخت زنگی بوده است.اهمیت و بزرگی شهر تخت زنگی در حدود ۹۰۰ سال قبل به حدی بوده است که مشهورترین شاعر پارسی سرای ایران؛ یعنی سعدی شیرازی در بوستان؛ در یکی از اشعارش به "تخت زنگی" و "مظفرالدین تکله" که در آنجا حکومت می کرده و گفتگویی که؛ شیخ دانا و زاهد تخت زنگی، با او داشته است، اشاره می کند:"در اخبار شاهان پیشینه هست؛ که چون تکله بر تخت زنگی نشست""به دورانش از کس نیازرد کس؛ سبق برد اگر خود همین بود و بس""بخواهم به کنج عبادت نشست؛ که دریابم این پنج روزی که هست""چو بشنید دانای روشن نفس؛ به تندی برآشفت کای تکله بس""طریقت به جز خدمت خلق نیست؛ به تسبیح و سجاده و دلق نیست"پس از جلوس شاه اسماعیل اول صفوی بر تخت سلطنت و استقرار حکومت صفویان دیگر اثری از تخت زنگی در اسناد تاریخی نمی بینیم و دقیقاً مشخص نیست که چرا این شهر پرجمعیت و آباد رو به ویرانی نهاد و تبدیل به روستایی کوچک شد و در حال حاضر جزء کوچکترین روستاه های کامیاران است.نادرشاه افشار که در حال جهانگشایی بود پس جنگ دوم بغداد و شکست سردار مشهور عثمانی؛ توپال عثمان پاشای عثمانی و فتح شهر بغداد هنگامی که در حال برگشت به ایران بود؛ در مسیر خود از کامیاران کنونی عبور کرد و خیل عظیمی از مردم روستاها و دیه های کامیاران را کوچ اجباری به شهرهای شیراز و اهواز و چهار محال بختیاری داد که در اسناد تاریخی از چند طایفه مشهور در کامیاران آن زمان نام برده می شود که توسط نادر شاه افشار کوچ داده شده اند؛ منجمله طایفه کردهای زنگنه و …
طبق اطلاعات نسب شناسی و قباله های نزد معمرین تخت زنگی و مردم بْلَه ای، نسب مردم بْلَه ای به تخت زنگی می رسد که حدود ۳۰۰ سال پیش به چهار منطقه پاوه؛ جوانرود ؛روانسر و کرکوک عراق کوچ کرده اند.این واقعه به این دلیل که مصادف با آمدن نادر شاه افشار به آن منطقه بوده است؛ قطعاً به این حوادث ارتباط دارد و کوچ دسته جمعی خیل عظیمی از مردم تخت زنگی به نظر می آید برای فرار از دست سپاه نادرشاه افشار بوده است؛ چون قطعاً مردم تخت زنگی هیچوقت بدون دلیل منطقه حاصلخیز و پرآب و خوش آب و هوای تخت زنگی را رها نمی کردند تا به جایی کوهستانی و کم آب مثل منطقه میوی (بْلَه ای) پاوه بروند (گواه نظر این دلیل است که مردمی که از شر سپاه شخصی چون نادر شاه افشار کوچ می کنند، بهترین جا برای سکونت جایی است که دست سپاه نادر شاه به آنها نرسد و چه جایی بهتر از یک منطقه کوهستانی و صعب العبور مثل منطقه میوی در پاوه !)
نام این روستا تخت زنگی است و مردم ساکن در این روستا بله ای (بله یی؛ بلئی) می گویند.تخت زنگی از دو واژه تخت (مخفف و اشاره به مکان جلوس پادشاه) و زنگی (مخفف عبارت امرای اتابکان زنگی) است و من حیث مجموع به معنای محل جلوس امرای اتابکان زنگی است، اتابکان اربل، نام سلسله ای از امیران محلی است که از ۵۳۹تا ۶۳۰ (هجری قمری) در ناحیه ای از بین النهرین به مرکزیت اربیل حکومت می کردند.صلاح الدین ایوبی فرمانروای مشهور کَرد، که از تبار اتابکان زنگی بود و بر الجزیره و شام استیلای کلی داشت در سال ۵۸۶ (هجری قمری)؛ مظفرالدین کوکبوری را بعنوان برادرخوانده به حکومت اربیل و شهرزور (نام قدیم حد فاصل اربیل تا همدان است که امروزه سلیمانیه تا حلبچه را شاره زوور جدید می نامند) فرستاد و در این تاریخ در برهه کوتاهی؛ تا نزدیکی کامیاران ضمیمه قلمرو صلاح الدین ایوبی گردید و نام «تخت زنگی» محتملا از این تاریخ و در زمان سلطان صلاح الدین ایوبی مشهور بر این منطقه نهاده شد.امادر گذشته های بسیار دور و باستانی و ماقبل از ورود اسلام به ایران تخت زنگی کنونی جزئی از یک ایالت بزرگ به نام «بیله وار» بوده است.در اینجا لازم است ذکر شود که قبل از ورود اسلام به ایران استانهایی که امروزه با نام کردستان و کرمانشاه می شناسیم وجود نداشتن و در کتیبه ه و نوشته های به جا مانده از صدر اسلام؛ کل غرب ایران که شامل کردستان و کرمانشاه کنونی است با نام ناحیه جبال از آن نام برده می شود که تنها یک منطقه به دلیل دشت های سرسبز و حاصلخیزش معروف بوده است که همین منطقه «بیله وار» است.
روستای تخت زنگی در گذشته شهری بزرگ بوده است و حتی قدمت شهر بودن آن؛ خیلی بیشتر از خود شهر کامیاران است.براساس منابع تاریخی «مظفرالدین» مشهور به تکله؛ پسر نصرت الدین هزار اسب؛ که پنجمین و مشهورترین پادشاه سلسله هزار اسپیان که نام سلسله ای کُرد تبار از اتابکان غرب ایران بود که از سال ۶۴۹ تا ۶۵۶ هجری حاکم کل غرب ایران بوده است و مقر حکومتش در برهه ای از زمان تخت زنگی بوده است.اهمیت و بزرگی شهر تخت زنگی در حدود ۹۰۰ سال قبل به حدی بوده است که مشهورترین شاعر پارسی سرای ایران؛ یعنی سعدی شیرازی در بوستان؛ در یکی از اشعارش به "تخت زنگی" و "مظفرالدین تکله" که در آنجا حکومت می کرده و گفتگویی که؛ شیخ دانا و زاهد تخت زنگی، با او داشته است، اشاره می کند:"در اخبار شاهان پیشینه هست؛ که چون تکله بر تخت زنگی نشست""به دورانش از کس نیازرد کس؛ سبق برد اگر خود همین بود و بس""بخواهم به کنج عبادت نشست؛ که دریابم این پنج روزی که هست""چو بشنید دانای روشن نفس؛ به تندی برآشفت کای تکله بس""طریقت به جز خدمت خلق نیست؛ به تسبیح و سجاده و دلق نیست"پس از جلوس شاه اسماعیل اول صفوی بر تخت سلطنت و استقرار حکومت صفویان دیگر اثری از تخت زنگی در اسناد تاریخی نمی بینیم و دقیقاً مشخص نیست که چرا این شهر پرجمعیت و آباد رو به ویرانی نهاد و تبدیل به روستایی کوچک شد و در حال حاضر جزء کوچکترین روستاه های کامیاران است.نادرشاه افشار که در حال جهانگشایی بود پس جنگ دوم بغداد و شکست سردار مشهور عثمانی؛ توپال عثمان پاشای عثمانی و فتح شهر بغداد هنگامی که در حال برگشت به ایران بود؛ در مسیر خود از کامیاران کنونی عبور کرد و خیل عظیمی از مردم روستاها و دیه های کامیاران را کوچ اجباری به شهرهای شیراز و اهواز و چهار محال بختیاری داد که در اسناد تاریخی از چند طایفه مشهور در کامیاران آن زمان نام برده می شود که توسط نادر شاه افشار کوچ داده شده اند؛ منجمله طایفه کردهای زنگنه و …
طبق اطلاعات نسب شناسی و قباله های نزد معمرین تخت زنگی و مردم بْلَه ای، نسب مردم بْلَه ای به تخت زنگی می رسد که حدود ۳۰۰ سال پیش به چهار منطقه پاوه؛ جوانرود ؛روانسر و کرکوک عراق کوچ کرده اند.این واقعه به این دلیل که مصادف با آمدن نادر شاه افشار به آن منطقه بوده است؛ قطعاً به این حوادث ارتباط دارد و کوچ دسته جمعی خیل عظیمی از مردم تخت زنگی به نظر می آید برای فرار از دست سپاه نادرشاه افشار بوده است؛ چون قطعاً مردم تخت زنگی هیچوقت بدون دلیل منطقه حاصلخیز و پرآب و خوش آب و هوای تخت زنگی را رها نمی کردند تا به جایی کوهستانی و کم آب مثل منطقه میوی (بْلَه ای) پاوه بروند (گواه نظر این دلیل است که مردمی که از شر سپاه شخصی چون نادر شاه افشار کوچ می کنند، بهترین جا برای سکونت جایی است که دست سپاه نادر شاه به آنها نرسد و چه جایی بهتر از یک منطقه کوهستانی و صعب العبور مثل منطقه میوی در پاوه !)
نام این روستا تخت زنگی است و مردم ساکن در این روستا بله ای (بله یی؛ بلئی) می گویند.تخت زنگی از دو واژه تخت (مخفف و اشاره به مکان جلوس پادشاه) و زنگی (مخفف عبارت امرای اتابکان زنگی) است و من حیث مجموع به معنای محل جلوس امرای اتابکان زنگی است، اتابکان اربل، نام سلسله ای از امیران محلی است که از ۵۳۹تا ۶۳۰ (هجری قمری) در ناحیه ای از بین النهرین به مرکزیت اربیل حکومت می کردند.صلاح الدین ایوبی فرمانروای مشهور کَرد، که از تبار اتابکان زنگی بود و بر الجزیره و شام استیلای کلی داشت در سال ۵۸۶ (هجری قمری)؛ مظفرالدین کوکبوری را بعنوان برادرخوانده به حکومت اربیل و شهرزور (نام قدیم حد فاصل اربیل تا همدان است که امروزه سلیمانیه تا حلبچه را شاره زوور جدید می نامند) فرستاد و در این تاریخ در برهه کوتاهی؛ تا نزدیکی کامیاران ضمیمه قلمرو صلاح الدین ایوبی گردید و نام «تخت زنگی» محتملا از این تاریخ و در زمان سلطان صلاح الدین ایوبی مشهور بر این منطقه نهاده شد.امادر گذشته های بسیار دور و باستانی و ماقبل از ورود اسلام به ایران تخت زنگی کنونی جزئی از یک ایالت بزرگ به نام «بیله وار» بوده است.در اینجا لازم است ذکر شود که قبل از ورود اسلام به ایران استانهایی که امروزه با نام کردستان و کرمانشاه می شناسیم وجود نداشتن و در کتیبه ه و نوشته های به جا مانده از صدر اسلام؛ کل غرب ایران که شامل کردستان و کرمانشاه کنونی است با نام ناحیه جبال از آن نام برده می شود که تنها یک منطقه به دلیل دشت های سرسبز و حاصلخیزش معروف بوده است که همین منطقه «بیله وار» است.
wiki: تخت زنگی
پیشنهاد کاربران
تخت زنگی نام روستایی است در 20 کیلومتری شهرستان کامیاران در استان کردستان که زمانی شهری بزرگ و آبادان و مرکز حکمرانی مظفرالدین تکله بوده است از محصولات مهم آن انگور دیمی است.
کلمات دیگر: