کلمه جو
صفحه اصلی

جامعه مادگی

دانشنامه عمومی

جامعه مادگی (به انگلیسی Sociomateriality) یک نظریه ساخته شده بر تقاطع فناوری، کار و سازمان است. این نظریه در تلاش برای درک 'درهم تنیدگی برساختی(constitutive entanglement) عوامل اجتماعی و مادی در زندگی روزمره سازمانی است.' این نظریه نتیجه توجه به چگونگی در هم تنیدگی بدن انسان، ترتیبات فضایی، اشیاء فیزیکی و فناوری ها با زبان، تعامل و کردارهای سازماندهی است. به طور خاص این نظریه بررسی جنبه های جامعه مادگانه(sociomaterial) فناوری و سازمان را در دستورکار خود قرار داده است و همچنین بر محوریت مادیت در برساخت ارتباطی سازمان ها تأکید دارد. این نظریه راه جدیدی را برای مطالعه تکنولوژی در محل کار، عرضه می کند زیرا اجازه می دهد که محققان به مطالعه همزمان عوامل اجتماعی و مادی بپردازند.
این نظریه به مثابه میراث نظریه اقتضایی و نظریه ساخت یابی معرفی شد و حوزه سیستم های اطلاعاتی در مطالعات مدیریت معرف اصلی آن است. مقالات اولیه در این حوزه توسط واندا اوریلکوسکی نگاشته شده اند و نظریه ساخت یابی و نظریه کردار در آن ها پر رنگ تر است. اما مقالات کلیدی جامعه مادگی(sociomateriality) از کار متاخر اورلیکوسکی و سوزان اسکات نشعت می گیرد. مفهوم جامعه مادکی تمرکز بر روی روابط را از نظریه شبکه کنشگران(ANT) برونو لاتور(Bruno Latour) جان لاو(John Law) و علاوه بر این مخالفت دوانگاری کانتی سوژه و ابژه را از مطالعات فمینیستی کارن باراد و لوسی ساچمن اخذ کرده است. با تکیه بر کارن باراد جامعه مادگی، مفهوم رئالیسم عاملی را پیشنهاد می دهد. طبق نظر متی جونزجنبه های کلیدی جامعه مادگی شامل درک رابطه ای دنیا، مشاهده استفاده روزمره از فناوری در محل کار در کردارها و جدایی ناپذیری و تفکیک ناپذیری جامعه و ماده می شود.
هوبر(Huber) به یک نکته اساسی اشاره کرد که هرچه فناوری های جدید بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند اثرات عمیق تری بر طراحی سازمانی و تصمیم گیری خواهند گذاشت. از دهه ۱۹۹۰ به بعد آن روشن بود که به دلیل تنوع فناوری های اطلاعات و ارتباطات که در محل کار مورد پذیرش قرار می گرفتند، پرداختن همزمان به جنبه های اجتماعی و مادیت در جوامع دانشگاهی با اهمیت بیشتری مورد توجه قرار خوهد گرفت. همان طور که باراد گفته، 'زبان از نظر مادی مهم است. گفتمان از نظر مادی مهم است. فرهنگ از نظر مادی مهم است. اما احساس می شود که تنها چیزی است از نظر مادی مهم نیست خود ماده است. این بیانیه انتقادی نماینده نه تنها نقطه تمرکز بسیاری از دانشمندان در این زمینه را آشکار می سازد بلکه آنچه را که آن ها از قلم انداخته اند را نیز بیان می کند: ماده یا مواد. در هدایت توجهات به سمت مواد نظریه جامعه مادگی ایجاد شد.
دانشمندان اولیه مانند جوآن وودوارد(Joan Woodward) و چارلز پرو(Charles Perrow) در مطالعات خود از یک نقطه نظر جبری پیروی می کردند و فکر می کردند که مادیت فناوری ها عامل واحد تغییرات سازمانی است. اولین نسل از پژوهش ها در سطح کلان و با سازمان به عنوان واحد تجزیه و تحلیل انجام می شدند. جریان های بعدی شروع به در نظر گرفتن افراد به مثابه واحد تحلیل کردند و بدین ترتیب بسیاری از جنبه های غیررسمی مطالعات سازمان نیز مدنظر قرار گرفتند. این موضوع ظهور جنبه های اجتماعی در مقالات علمی پیرامون فناوری سازمانی را رقم رد و عباراتی مانند استفاده از فناوری(‘technology-in use’) و ترکیب "فنی اجتماعی' را وارد عرصه کرد. این جریان فکری یک نقطه نظر برساختگرا(constructivist) دارد. این دیدگاه معتقد است که ویژگی های ماده و فناوری چندان مهم نیست بلکه شیوه تفسیر فناوری از سوی مردم است که حائر اهمیت است. هر دو نگرش جبر فناورانه و برساخت گرایی در توصیف تصویر کامل از رابطه بین فناوری و سازمان بازمی مانند. سپس دانشمندانی مانند پوله(Poole) و دی سانتیس(DeSanctis)منتیرو(Monteiro) و هانستس(Hanseth) و گریفیث(Griffith) شروع به هدایت توجهات به سمت ویژگی های مادی فناوری کردند. تنها پس از این بود که دیدگاه مادیت که بیان دیگر توجه به ویژگی های فیزیکی فناوری که عمل سازمانی را هدایت می کند مورد توجه قرار گرفت. اما استفاده صرف از مادیت در توصیف فناوری محل کار نمی تواند تصویر جامعی بدست بدهد.


کلمات دیگر: