اویشن

آویشن. آویشن یا آزربه (نام علمی: Thymes) سرده ای از تیره نعناعیان است. آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد. در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. این سرده به مرزنگوش بسیار نزدیک است.
Mastichina Mill.
Serpyllum Mill.
Cephalotos Adans.
در زبان کردی کرمانشاهی به «آویشن»، «جعتری» و در سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «هه زوه» گفته می شود و در زبان ترکی به «کهلیک اوتو» و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و (اِزبوئه) گفته می شود. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» می گویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است. یکی از گونه های این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت می شود به زبان کرمانجی «آنخ» نام دارد.
گونه های مختلفی از آویشنیان در کوهستان های ایران می روید. در کتب طب سنتی فارسی با نام «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمیر» نام برده شده است. در مناطق مختلف ایران گونه های مختلف ایران گونه های مختلف با اسامی محلی متفاوتی شناخته می شود از جمله در همدان «آزربه»، در اطراف تهران «آویشن یا آویشم»، در طالقان «زروه»، در زبان کردی به آن «جعتری»، «آنوخ» یا «اَزوِه» می گویند، و در مناطق ترک نشین «کهلیک اوتی» یا «کاکله اوتی»، و در سایر مناطق «صعتر»، «زعتر»، «اوشن»، «اشمه کوهی»، «سی سنبر» و «سوسنبر» نامیده می شود.
در شهرستان اقلید با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می روید. در آذربایجان غربی بخصوص مناطق کوهستانی نقده رویش قابل توجهی دارد. در زبان ترکی به آن کهلیک اوتو (کهلیک = کبک و اوت = گیاه) می گویند. برخی آن را به دلیل تشابه اسمی با کاکوتی اشتباه می کنند. در حالی که کهلیک اوتو (آویشن)، علی رغم تشابه اسمی با کاکوتی از آن متفاوت است. در همدان به آن اَزبویه و در کوخرد و همچنین فارغانات هرمزگان به آن اَوشُه درمناطق از کوه تشگرد فارغانات اوشه استکو می گویند. در چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایه های کلار و ناغان (اُورشُم) می روید. در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می روید و در لریدشتی بوشهری به آن اُوشِوم می گویند، این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم می روید و در زبان محلی به آن «ازگند» می گویند. ازبوئه اشتباهاً با آویشن اشتباه گرفته می شود و نام فارسی آن زوفا می باشد.

آویشن. آویشَن (thyme)
آویشَن
یکی از جنس۱ های متعلق به خانوادۀ نعناعیان۲، با نام Thymus. آویشن معمولی (T. Vulgaris) بومی مناطق مدیترانه ای است و بلندی آن به ۳۰ سانتی متر می رسد. این گیاه برگ هایی کوتاه و گل هایی صورتی دارد. برگ های معطر آن را برای طعم دادن به غذا استفاده می کنند. تاریخچه استفاده از آویشن به منزلۀ دارو دست کم به دو قرن قبل از میلاد می رسد. مادۀ مؤثر مهم این گیاه تیمول است که با دیگر مواد شیمیایی این گیاه، باعث افزایش ضربان قلب، تقویت قوای جسمانی و بهبود عمل دستگاه گوارش می شود. این گیاه مانند بسیاری از اعضای خانوادۀ نعناییان خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد. نام آویشن شیرازی به گونۀ Zataria multiflora، بوته ای با گل های سفید و دارای خاصیت دارویی، از خانوادۀ نعناییان، اطلاق می شود.