قوللر اقاسی

قوللر آقاسی. قوللر آقاسی یک لغت ترکی و یکی از مقامات کشوری در دربار ایران بود.
این منصب در دوره صفویه ایجاد شد. به نوشته میرزا سمیعا «قوللر آغاسی، بعد از عالیجاه قورچی باشی عمده ترین امراء و ارکان دولت باهره و ریش سفید قاطبه غلامان سرکار خاصه شریفه است.» اصطلاح ترکی قوللر به اعضای دومین گروه از سپاهیان جدیدی گفته می شد که به دستور شاه عباس به وجود آمد. این سپاه سوار، که به کلیه سلاح هایی که خاص قورچیان بود مجهز بودند، از مردم بومی مناطق شمالی ایران آن روزگار چون گرجستان و قفقاز به خدمت گرفته می شدند. به این طریق که یا از میان گروهی که از کودکی به ایران آمده یا از کسانی که از والدین مقیم ایران متولد شده بودند انتخاب می شدند. بیشتر آنان نیاکان مسیحی داشتند و در نسل اول یا دوم قبول اسلام می کردند. در این دوره «قوللر» همه جا مترادف لغت عربی عربی غلام استعمال شده است.
در «تذکره الملوک» وظایف قوللرآقاسی چنین نوشته شده است: «تیول و مواجب همه ساله و برات و انعام قاطبه غلامان بعد از تجویز عالیجاه قوللر آقاسی به تصویب وزیر دیوان اعلا (وزیر اعظم) می رسید، و خدمت ایالت و حکومت ویوزباشی گری و مین باشی گری و تیول و مواجب و انعام قاطبه غلامان بر طبق عرض قوللر آقاسی و تعلیقه وزراء اعظم، شفقت می شده و امور متعلق به غلامان بر طبق عرض قوللر آقاسی و تعلیقه وزراء اعظم، شفقت می شده و امور متعلق به غلامان را ریش سفید سرکار مزبور، که عالیجاه قوللر آقاسی است، به حقیقت رسیده قطع و فصل می داده و ارقام و احکام ملازمت و مواجب و تیول همه ساله، و انعام جماعت مذکوره، به طغرا و مهر عالیجاه مشارٌ الیه می رسید. و عالیجاه مزبور از امراء جانقی بود.»
به نوشته فرهنگ معین قوللرآقاسی مهتر غلامان بوده است.

قوللرآقاسی. قولْلَرآقاسی
عنوان رئیس قُولْلَرها (غلامان شاهی) و از مناصب عالی دولت صفویّه و قاجاریّه. بالاترین مقام پس از وزیر اعظم (اعتمادالدوله) و قُورچی باشی (رُکْنُ السَّلطنه)، بود و لقب رُکْنُ الدوله داشت،قُولْلَرها دسته ای نظامی و عمدتاً از فرزندان نومسلمان اسیران گرجی و چرکس و ارمنی بودند که شاه عباس صفوی اول برای کاستن از نفوذ و اختیارات قورچیان تشکیل داد. آنان را برای خدمت در سپاه یا حراست از بیوتات سلطنتی تربیت می کردند. این منصب تا نیمۀ دورۀ قاجار نیز وجود داشت.