بش بالق

بِشبالِق یا بشبالیغ نام شهری بوده است در ترکستان شرقی در ۴۷ کیلومتری باختر کوچونگ. این شهر که میان سده های دوم تا هفتم هجری در منابع شرقی از آن بسیار یاد شده است در سدهٔ دوازدهم میلادی بنیادنهاده شد.
امروزه در جمهوری خلق چین نام شهرستانی است.

بِشْ بالِق
(یا: بش بالیغ) شهری قدیمی در شرق ترکستان. بش بالق به ترکی به معنی پنج شهر است شامل تسزینمان، قوچو، جَنْبَلِق، ینگی بَلِق (شهر جدید) و سُلما. برخی جغرافی دانان بی تینگ و بش بالق را در نزدیکی شهر اورومچی، مرکز جمهوری خودمختار اویغور می دانند. مردم بش بالق بَسِمل ها بوده اند که در تاریخ چین از آن ها یاد شده است. بش بالق در ۳۲ ق / ۶۵۳م به دست چینی ها تصرف و از ۳۸ ق / ۶۵۸م به پایگاه نظامی آنان تبدیل شد. در اوایل قرن ۲ ق / ۸ م ترکان کوشیدند تا پایگاه امپراتوری چین را در بش بالق ویران کنند، ولی ناکام ماندند. در قرن ۷ و ۸ م آسیای مرکزی صحنۀ رقابت اندیشه های بودایی، مسیحی و اسلامی شد. اغلب بسمل ها مسیحیت را پذیرفتند و قبایل آسیای مرکزی متفرق شدند. نفوذ تمدن ایرانی به استپ و دشت های آسیای مرکزی، اصول تازه ای برای اتحاد فراهم کرد که اصل و منشاء دینی اسلامی داشت. بش بالق به عنوان مبدأ راه کاروان رو از صحرا به مغولستان دارای اهمیت بود به همین جهت به عنوان مرکز فرمانروایان اویغور و نخستین منطقۀ فرهنگی شرق آسیای مرکزی شناخته و بعدها به محل استقرار لشکریان مغول مبدل شد. در مآخذ چینی قرن ۹ ق / ۱۵ م از بش بالق به عنوان سرزمین و ایالت یاد شده است. به نظر می رسد در طی همان قرن آیین بودا کاملاً از میان رفته و اسلام جای آن را گرفته است. در سال های ۱۱۶۸ـ ۱۱۷۱ ق/۱۷۵۵ ـ ۱۷۵۸ همه این اراضی ازجمله بش بالق به تصرف چینی ها درآمد.