بطری لیدن

بطری لیدن یک قطعه الکتریکی ابتدایی است که بار الکتریکی ولتاژ بالا (از یک منبع خارجی) را بین هادی های الکتریکی در داخل و خارج بطری شیشه ای ذخیره می کند. این وسیله شبیه یک خازن است.
اختراع آن به روحانی آلمانی کلایست در ۱۱ اکتبر ۱۷۴۵ و متخصص هلندی پیتر فن موسخنبروک از لیدن در ۱۷۴۵–۱۷۴۶ نسبت داده شده است. این اختراع به نام دانشگاه لیدن به دلیل کوشش به ساخت و انشار این قطعه نامگذاری شد.
بطری لیدن برای انجام بسیاری از آزمایش های اولیه در برق مورد استفاده قرار گرفت و کشف آن در مطالعه الکترواستاتیک مهم بود. این نخستین وسیله برای جمع آوری و حفظ بار الکتریکی در مقادیر زیاد است.

6cd7000b5fdc149d15c15e2b49b0ac68 L.jpg
بُطری لِیدن (Leyden jar)
(یا: بطری لِیْد) اسبابی برای ذخیره کردن الکتریسیتۀ ساکن. در ۱۷۴۶، پیتر وان موسنبروک، فیزیک دان هلندی از دانشگاه لیدِن، و در ۱۷۴۵، والت گِئورگ فون کلاسیت، مخترع آلمانی، آن را مستقل از هم کشف و بررسی کردند. ابتدایی ترین شکل آن ظرفی شیشه ای بود که مقداری آب در آن می ریختند. دهانۀ ظرف با چوب پنبه ای که سیم یا میخی از آن گذرانده و در آب فروبرده شده بود، بسته می شد. برای بارگذاری (شارژ) بطری، انتهای سیم را به اسباب مالشی تولید الکتریسیتۀ ساکن متصل ساختند. وقتی اتصال قطع می شد، می توانستند بار را با دست زدن به سیم و دریافت شوک به نمایش بگذراند. در شکل های امروزی، سطوح درونی و بیرونی یک بطری عایق را با ورقه های نازک فلزی می پوشانند. پوشش بیرونی به زمین متصل است و از راه میله ای که در داخلِ دهانۀ بطری تعبیه شده است، اتصال مناسبی با پوشش درونی برقرار می شود. بطری لیدن، علاوه بر کاربرد در نمایش های کلاسی، به منزلۀ نمونه ای ابتدایی از خازن ها، با کاربرد وسیع در دستگاه های رادیو و تلویزیون و سایر تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی اهمیت دارد.