گبری قلعه

گبری قلعه مربوط به دوره ساسانیان - دوران های تاریخی پس از اسلام است و در گنبد کاووس، ۱۵ کیلومتری شرق شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۱۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
فهرست آثار ملی ایران
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

گَبری، قلعه
(یا: قلعۀ انگشت گبری) قلعه ای تاریخی در بلندی های شمالی سروستان موسوم به کوه قلات واقع در استان فارس. بخش های باقی مانده این قلعه بیانگر استفاده از سنگ و ملات گچ در ساختمان آن است. این قلعه حصاری دارد که در روزگاران دور در چهار گوشۀ آن چهار برج قرار داشته است. قسمتی از ساخت و سازهای این حصار تخریب شده و بخشی از آن نیز در زیر خاک مدفون است. مکان ساخت قلعه و خصوصیات معماری آن بازگوکنندۀ جنبه های تدافعی قلعه است. در درون قلعه سفال های نخودی رنگ سطح وسیعی را پوشانده اند. این سفال ها ضخیم و دارای خطوط موازی و هندسی اند و از شن به عنوان ماده چسباننده در آن ها استفاده شده است. قدمت این سفال ها به قرون نخستین اسلامی بازمی گردد. در ضلع جنوبی این قلعه در میان صخره های سنگی چاهی حفر شده است. از جهت کاربری و قدمت این قلعه با قلعه های دیگری با همین نام در بلندی های فراشبند، فیروزآباد و استهبان قابل مقایسه است.