کلمه جو
صفحه اصلی

نخبه سالاری

فارسی به انگلیسی

elitism, meritocracy

دانشنامه عمومی

منظور از نخبه سالاری یا آریستوکراسی (به فرانسوی: Aristocratie) نظریه و عمل گروهی نخبه در امر حکومت است. این گروه معمولاً امتیازات موروثی دارند و از نظر فرمانروایی شایسته ترینِ همه قلمداد می شوند. این معنی اصلی اصطلاح است که حاوی توجیهی اخلاقی برای حاکمیت چنین نخبگانی است. پیدا کردن معیارهای پذیرفتنی برای همگان که براساس آنها بتوان گفت گروه «بهین» در یک جامعهٔ معین، چه کسانی هستند، البته بسیار دشوار است و عملاً هم چنین معیارهایی را به ندرت به کار گرفته اند.
در عرف، حکومت های موروثی و حکومتی را «نخبه سالار» می خوانند که قدرت دولت در آن مطلق و در دست طبقهٔ ممتاز باشد و آن طبقه، حاکمیت را از راه وراثت و امتیازهای طبقه ای در دست گرفته باشد و دیگر طبقات را در آن راه نباشد. این نوع حکومت امروزه در کمتر جای جهان دیده می شود و جای خود را به دیکتاتوری های اشراف سالارانه سپرده است.
آریستوکراسی (نخبه سالاری) از ریشهٔ یونانی aristos kratia به معنای بهترین حکومت، یا حکومت بهین کسان آمده است.
افلاطون میان فیلسوف سالاری و نخبه سالاری با عبارات زیر فرق گذاشته بود: " انتخاب بر اساس خرد، فیلسوف شاهی است؛ و انتخاب بر اساس شایستگی و خِرد، نخبه سالاری. همچنین افلاطون بر این عقیده بود که هنر (یا فضیلت) معرف نخبه سالاری است همان گونه که ثروت معرف اشراف سالاری و آزادی معرف مردم سالاری نیست. " با این وجود در بسیاری موارد کلمهٔ نخبه سالاری با خردسالاری مترادف فرض می شود.
درحال حاضر، ایالات متحده از سیستمی شبه آریستوکرات استفاده میکند که با نام مجمع گزینندگان شناخته میشود.


کلمات دیگر: