تبعیدکمال الملک

تبعیدکمال الملک:راندن، بیرون کردن یانفی بلدمحمدغفاری نگارگرونقاش نامدار مان قجری وپهلوی از تهران به نیشابور، برای روشن شدن حقیقت،
بخوانیدنوشتارزیررادرباره فیلم کمال الملک علی حاتمی
ودروغ بزرگ تبعیداوبدستوررضاشاه!

نخست، درباره برخوردبدوخشونت بار پهلوی باهنرمندان، بیاد ندارم، دراسنادتاریخی
خوانده وشنیده باشم که، هنرمندی، نگارگروموسیقیدانی و. . درزمان پهلوی رانده شده، ازحقوق اجتماعیش محروم یااینکه محبوب نبوده باشد!
بیگمان،
هنردرزمان قاجارکالایی لوکس بود
وخریدارویژه آن، دربارودرباریان واشراف
و
فرودستان جامعه باآن ناآشناوبی بهره ازآن!
لیک، بابرآمدن رضاشاه، اوهنرهاچون
چامه گویی، شعروموسیقی
نگارگری ونقاشی، تندیس سازی که
ویژگانی واختصاصی شاهزادگان، فرادستان ودرباریان بودراازدرباروطبقات بالابزیرکشیدو
بدرآورده وبه میان توده مردم
آوردوگسترد!
نیزآموزش هنرهاچون
موسیقی، نگارگری، جزوبرنامه های درسی دبستان ودبیرستانهاشد
وآن هنرهای شیک ولوکس
که دست مردم کوی وبازارازآنهاکوتاه بودازدرباربه میان جامعه وتوده مردم آمد!هنربرای همه وبرای نخستین باردرتاریخ ما
تنهانه برای لایگان فرادستان وطبقه اشراف!
بگمانم
دیگراین باره، پیشاوردیاموضوع
رانشودانکارکرد!؟
زنده یادعلی حاتمی باهمه هنروالایش،
جوگیرتبلیغات حاکمیت شده بود
وندانسته ولی بدروغ
چیزهایی رادرباره
رضاشاه بزرگ جاانداخت که آن دروغها
چنان درتاریخ معاصروکنونه
نهادینه شدکه سندی پذیرفته گردیده!
توگویی
آنمردان, کمربنابودی دانش وهنروهنرمندان ودانشمندان مابسته بودودانشگاههای۱۰۰۰ساله نداشته ماچون آکسفوردرانابودیاخنده دارتردموکراسی چندصدساله ما راازبیخ وبن درآوردند!این، مشتی ازخرواردروغهای حکومتی
وروشنفکران۵۷تیست
که جزسیهنمایی چیزی دگرنبود.
امروزهرکه بآرامگاه کمال الملک، رود، آن هنرمنداشرافی قاجاری رادل میسوزاندکه لابدتحقیروشکنجه شده ودرتبعیدرضاشاهی،
درغربت و دوری، جان سپرده!
براستی، ماننداین دروغ راچه میتوان نام نهادو
اگرلایگان وطبقه روشنفکریک کشوردروغگوفریبکاروسیاهنماباشد،
سخن راست راازکه بایدشنود!؟
شگفتا!
ازعوامگرایی روشنفکران، فرهیختگان
وهنرمندان!
برای روشن تر شدن این باره، بنگریدبکتاب کمال الملک
که
مجموعه نوشتارومقالات اهل هنر وبرخی شاگردان اوست
وجناب علی دهباشی
دبیرمجله ارزنده بخارا آن راگردآورده وبکوشش هم ایشان بگمانم
یکی، دوسال پس ازپخش فیلم کمال الملک چاپ شد!

باری!
حاتمی درفیلم کمال الملک
دروغهایی تاریخی را
فرهنگسازی کردچنانکه بسیاری ازنویسندگان حکومتی، آن دروغهارادرکتابهاومستندهابازگفته
وجزوتاریخ ما ثبت وپایسته کردندکه
هرگزچنین نبود!

نکته ها
1 - درینفلیم بنادرستی
کمال الملک، مشروطه خواه دانسته شده، برخی هم، پس ازینفیلم
به فرنود وبه دلیل کشیدنِ چهرسان
یا پرتره سرداراسعددوم،
اوراآزادیخواه گفتندلیک، اوپرتره یاچهرسان شاهان خودکامه ومستبدقجرووثوق الدوله رانیزکشیده بود!

2 - دراین فیلم، رضاشاه
ازاومیخواهدنگاره وعکس اورابکشدو اونمیپذیردورضاشاه خشمگینانه اموالش رامصادره وتبعیدش میکند!
کمال الملک، آموزگار ناصرالدینشاه، مظفرالدینشاه
وشاهزادگان و۱۷۰نگاره وفرتور
دردربارقجری کشیده بودفرنودودلیلی نبودنگاره وفرتوررضاشاه
راکه
درآنزمان، بویژه ( سالهای نخست پادشاهیش ) همگان وامدارودوستداراوبودندبعنوان یک هنرمندنکشدمهمتراینکه رضاشاه،
برپایه اسنادهرگزچنین درخواستی ازاونکرده بودکه
او پس بزندونپذیرد!
این سکانس دروغ وانقلابی پسند، دستاورد
رویاپردازی حاتمی بودونمیدانم برچه پایه یاسندی این
فیلم راساخت!
نیز، رضاشاه، سربازبودوهرگزاهل
اینحرفهاوکارهای تشریفاتی
نبودکه
چون ناصرالدینشاه نازپرورده، روزهاآرام
روی صندلی فرنگی بنشیندونقاشباشی قجری
ازاوشمایل بنگارد!
اوآن اندازه کارهای مهم
وسنگین داشت ودررنج وتلاش وکوشش برای آبادی
سرزمین ایران ویرانِ قجری بودکه مجالی برای این تشریفات لوکس نداشت!
3 - رضاشاه،
اتفاقاباگسترش مدرسه صنایع مستظرفه اووساختن هنرستان صنایع
ودانشگاه، اورادرراستای
آموزش وعرضه هنرش بمردم یاری کرد!
4 - برابراسناداو هرگزتابلوهای گرانبهای آن پیرهنرمندرا، نه
مصادره کردونه ازمیان بردوحتی دشمنان پهلوی نیزکه
کوههااز کاه آنهاساختندمانندحسین مکی
درتاریخ۲۰ساله ومانندگان اوهم
چنین چیزی راگزارش نکرده وننگاشته اند!
5 - حسین آبادنیشابورکه درفیلم تبعیدگاه کمال الملک گفته شده ودرنزدیکی
آرامگاه خیام وعطاربوده، تیول کمال الملک بودو
این پارچه آبادی راشاگردش ناصرالدینشاه
درتیول واقطاعش، درآورده بود. کمال الملک، پس ازاختلاف باوزارت معارف برسراداره مدرسه، درسن۸۲سالگی، خودخواسته
بازنشسته شدو۱۱سال
پایانی زندگیشرابیشتربملک شخصیش آمدوشدداشت ودرآنجاسپری میکرد. باری!اودر۱۳۱۹درخانه
دخترش، که برای درمان چشمش بتهران آمده بودجان ازپیکرتهی کردوبرپایه سپارش ووصیتش، پیکرش رابنیشابورآورده ودرکنارعطاربخاک سپردندولی درفیلم نامبرده،
[۱۲/۴، ‏ ۰:۵۲] ایران: حسین آبادتبعیدگاه کمال الملک پنداشته شده!
این نکته هاراشاگردان استاددرکتاب کمال الملک دهباشی، یادآوری کرده اند!
نیزبساکسان ازنویسندگان، روزنامه نگاران همین
فیلمنامه تخیلی وناراست حاتمی رابنمایه وسندنوشتارخویش نموده وبسیاری رابکژراهه کشانده اندشوربختانه!
درکشورمافیلمهای داستانی
چه سریال وچه فیلمهای سینمایی آنهم سرشارازدروغ وهنایشپذیرومتاثرازدروغهای
[۱۲/۴، ‏ ۰:۵۳] ایران: حکومت پسندکه به خواست وسفارش قدرت، ساخته شده ومیشودوسیهبختانه
رفرنس، چشمه پژوهش، خاستگاه ومنبع تاریخی شده ومایه گمراهی نسل جوان میشوند!
گرچه اشکالی نداردبه فیلمهای غیرمستند
بدلخواه سناریست وکارگردان
تااندازه ایکه حقیقت وراستینه راوارونه ننموده وواقعیت رادگرسایش وتغییرندهد، کاسته وفزوده گرددتابارزش هنری، گیرایی وجذابیتش، فزوده
گرددبااینهمه
فیلم سینمایی، درکشورهای غربی، چشمه پژوهش ومنبع تاریخ بشمارنمیروندوباستنادفلان فیلم،
رخدادهای تاریخی
شناختگی یاارزمندی واعتبارنمیابند!


نیز←بنگریدبه کتاب کمال الملک، گردآورده چندنوشتار به خامه اهل هنروپژوهش، به همت وتلاش وگردآوری علی دهباشی/سپنتامهر