جزم اندیشی

جَزمیت، خشک اندیشی یا دُگماتیسم یا جزم گرایی(به انگلیسی: Dogma) عبارت است از روش اندیشه گری غیرانتقادی، غیرتاریخی و متافیزیکی، که بر بنیاد باورهای جزمی روایت شده، یعنی نظرات، برهان ها و باورها استوار است، باورهای ثابت را بمثابه حقایق همیشه همان و همه جا درست، می انگارد بی این که آن ها را در روندهای تاریخیِ شناخته شده مورد آزمون و آزمایش قرار دهد، بی این که بر بنیاد دانش های تازه و آموزه های عملی نوین به بازبینی درونمایه حقیقت آن ها و ارزش معرفتی آن ها بپردازد.
گاهی گوینده سخن خویش را با برهان عقلی و دلیل منطقی همراه می سازد و آن را به صورت قطعی و جزمی بیان می کند، مثل اثبات بسیاری از قضایای هندسی و مسایل ریاضی و موضوعات منطقی و فلسفی.
گاهی سخن مبتنی است بر واقعیات و عینیاتی که در طبیعت از راه مشاهده و حسن و تجربه ثابت شده است، مثل غالب فراورده های علوم تجربی، اعم از زیست شناسی، فیزیک و شیمی. به همین دلیل به صورت یک قانون قطعی و حتمی بیان می گردد.
گاهی برخی مطالب و سخنان به امور فطری و بدیهیات اوّلی و معلومات حضوری استوار است، به گونه ای که با اندک تأملی صحت و درستی مطالب بیان شده و مورد تأیید و تصدیق قرار می گیرد، بدون این که نیاز به دلیل و برهان باشد.
جزم باوری - از دید فلسفی - بیانگر اندیشهٔ غیردیالکتیکی، متافیزیکی است، که بر معارف حاصله - بدون کوچکترین انتقاد - باور می آورد، آن ها را به طور کلیشه ای در شرایط جدید پیاده می کند، بدون این که خود به تحلیل و واکاوی آن ها بپردازد، بدون اینکه به تعمیم تئوریکی آن ها اقدام کند و بدین طریق به پیشرفت معرفتی راستین یاری رساند. دگماتیسم، مشخصه خاص هر مذهب و هر نگرش مذهبی است.
جزم باوری به معنای مکتب جزمی است. البته سخن جزمی و قطعی چند نوع است. این اصطلاح را غالباً فقط در یک مورد آن به کارمی برند.
در همهٔ موارد سه گانهٔ بالا، سخن به شیوهٔ قطعی و جزمی بیان می شود، ولی هیچ یک از آن ها از مصادیق جزم نیست، بلکه سخنان پوچی که فاقد برهان عقلی و واقعیات باشد، ولی با اصرار به عنوان امر قطعی و حتمی بیان گردد، منسوب به دگم می باشد.

جزم اندیشی (فیلم ۱۹۹۹). جزم اندیشی (به انگلیسی: Dogma) فیلمی ۱۲۸ دقیقه ای در سبک کمدی به کارگردانی، نویسندگی و بازیگری کوین اسمیت در کنار بن افلک، مت دیمون و لیندا فیورنتینو است.
۱۲ نوامبر ۱۹۹۹ (۱۹۹۹-11-۱۲)
دو فرشته شرور که به زمین رانده شده اند، اکنون سعی دارند با یافتن یک راه گریز، دوباره به بهشت بازگردند. گرچه در صورتی که در کارشان موفق شوند، تمام نسل بشر از بین خواهد رفت.