تحس

[ویکی الکتاب] معنی تُحِسُّ: می یابی
ریشه کلمه:
حسس (۶ بار)

حاسّه همان نیروی درک است که جمع آن حوّاس میاید . و احساس به معنی ادراک با حاسّه است اعمّ از آنکه با دیدن باشد یا شنیدن و یا غیر ان. «فَلَمّا اَحَسَّ عیسی مِنْهُمُ الْکُفْرَ قالَ مَنْاَنْصاری اِلَی اللّهِ» چون عیسی از آنها کفر احساس کرد گفت: یاران من به سوی خدا کدام‏اند؟ آل عمران :52 در مجمع البیان «اَحَسَّ» را پیدا کردن، دیدن و دانستن نقل کرده است. و همه از مصادیق احساسند. چه مردمانی را که پیش از آنها هلاک کرده‏ایم آیا کسی از آنها را می‏بینی یا صدائی از آنهامی شنوی؟ * «تَحُسُّنَهُمْ» از باب نَصَرَ یَنْصُرُ به معنی کشتن و مصدر آن حسّبه فتح اول است در اقرب گوید: حَسَّهُ حَسّاً: قَتَلَهُ وَ اسْتَأْصَلَهُ» و در قاموس حَسّ (به فتح اوّل) را حیله و استیصال و قتل گفته است. مجمع البیان در ذیل آیه فوق گوید: علّت این تسمیه آن است که قتل، حسّ را از بین می‏برد و در ذیل آیه 152 آل عمران گفته: علّت این تسمیه آن است که مقتول درد قتل را حسّ می‏کند. معنی آیه چنین می‏شود: خدا وعده خود را با شما راست کرد آنگاه که آنها را به اذن وی می‏کشتید. تحسّس به معنی جستجو کردن می‏باشد خواه با دیدن باشد یا شنیدن . ای پسران من بروید یوسف و برادرش را بجوئید. * صحاح و اقرب الموارد حسیس را صوت خفی گفته‏اند. طبرسی و بیضاوی آن را صدائیکه با شنیدن حسّ می‏شود ذکر کرده‏اند. معنی آیه این است: آنها صدای جهنّم را نمی‏شنوند و در آنچه خواسته نفسشان است جاودانند. و اگر مراد از حسیس صوت خفی باشد معنی آن است که حتّی صدای جزئی آن را هم احساس نمی‏کنند. آن مصدر از برای مفعول است.