هدایت نام خانوادگی نوادگان رضاقلی خان هدایت طبرستانی، شاعر و نویسنده عصر قاجار و مؤلف کتاب های روضةالصفای ناصری و مجمع الفصحا، است. اعضای خاندان هدایت از نخستین ایرانیانی به شمار می رفتند که در دوران قاجار با ساختارهای جدید غرب در عرصه های صنعتی و فکری آشنا شدند و نقش قابل توجهی در تأسیس ادارات و خدمات جدید، از جمله تلگراف و اداره مخابرات و نیز استقرار مشروطیت در ایران ایفا کردند. امروزه در نزد بسیاری شهرت اصلی این خاندان به سبب صادق هدایت نویسنده معاصر است که از همین خانواده بود. علاوه بر وزرا، نمایندگان مجلس و دیپلمات های معروفی که از این خانواده بودند، افراد صاحب نامی چون علی اکبر دهخدا، صادق چوبک و بیژن جلالی نیز با خانواده هدایت نسبت خویشاوندی داشتند.
رضاقلی خان هدایت، نویسنده، شاعر و معلم مظفرالدین شاه قاجار
علی قلی خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف، وزیر علوم و رئیس دارالفنون
جعفرقلی خان نیرالملک، وزیر علوم و رئیس دارالفنون
حسین قلی خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف
مهدی قلی هدایت، نخست وزیر ایران
مرتضی قلی خان صنیع الدوله، اولین رئیس مجلس شورای ملی ایران
محمدقلی خان مخبرالملک، نمایندهٔ دورهٔ نخست مجلس شورای ملی و وزیر دارایی
غلامرضاخان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف، فرماندار همدان
مصطفی قلی کمال هدایت، نمایندهٔ تهران در دورهٔ نخست مجلس شورای ملی، وزیر پست و تلگراف، وزیر امورخارجه وزیرمختار ایران در سوئیس
حسنعلی کمال هدایت، وزیر پست و تلگراف، وزیر تجارت و فوائد عامه و وزیر دارایی
رضاقلی هدایت، رئیس دارالفنون، وزیر پست و تلگراف، وزیر معارف و کفیل دیوان عالی کشور
اعتضادالملک هدایت، رئیس دفتر محمدعلی فروغی
کریم هدایت، رئیس بیمارستان ارتش
ارتشبد عبدالله هدایت، رئیس دانشگاه جنگ و دانشکده افسری، وزیر جنگ
عیسی هدایت، رئیس دانشگاه جنگ
صادق هدایت، نویسنده، مترجم و روشنفکر
محمود هدایت، قاضی، نقاش و مترجم
خسرو هدایت، معاون پارلمانی نخست وزیر، سفیرکبیر ایران در بلژیک
علیقلی هدایت، نماینده مجلس شورای ملی و مؤسس کارخانه صنایع غذایی یک و یک
سلیمان هدایت، نظامی و دارنده نشان لژیون دونور
جهانگیر هدایت، نویسنده
سیما هدایت، نویسنده
در دوره قاجار نسب این خانواده را به کمال خجندی، عارف و شاعر قرن هشتم هجری قمری، می رساندند.
در دوره قاجار مردان خانواده هدایت، مانند بسیاری، به القاب درباری خوانده می شدند. در سال ۱۹۲۵ که بر اساس مصوبات مجلس شورای ملی، استفاده از القاب ممنوع شد و داشتن نام خانوادگی اجباری گردید، بیشتر اعضای خانواده، نام هدایت را که تخلص نیای آنان رضاقلی خان هدایت طبرستانی بود، برگزیدند. نصرالملک هدایت و فهیم الدوله هدایت، فرزندان حسین قلی خان مخبرالدوله نام خانوداگی «کمال هدایت» را انتخاب کردند که «کمال» برگرفته از نام کمال خجندی بود.
اسماعیل کمال جد اعلای خانواده هدایت از بزرگان چهارده هزارجریب مازندران بود ، که امروزه تبدیل به شهری در شهرستان دامغان شده است . او در زد و خوردهای مابین قاجاریه و زندیه شرکت داشت و در بهار سال ۱۷۷۹ میلادی به دستور زکی خان زند کشته شد. آقا هادی فرزند او به ریاست عمله خلوت و صندوقداری آقامحمدخان قاجار رسید. او پس از آقامحمدخان به ملازمت فتحعلی شاه درآمد و به همراه او به خراسان رفت. آقاهادی علاوه بر این به سبب ازدواج خواهرش، حاجیه اُستاد، با فتحعلی شاه، با شاه نسبت خویشاوندی داشت. آقاهادی در سال ۱۲۱۵ هجری قمری به صاحب جمعی کل دیوان فارس رسید و هنگامی که حسینعلی میرزا فرمانفرما حاکم فارس بود در ۱۲۱۸ هجری قمری درگذشت. فرزندش رضاقلی خان در این زمان خردسال بود و به همراه مادرش نزد بستگان مادری خود در بارفروش زندگی می کرد. یک سال بعد (۱۲۱۹) مادر رضاقلی خان به قصد زیارت مکه عازم شیراز گردید. او در شیراز با محمدمهدی خان مازندرانی ازدواج کرد و سفر خود را در پیش گرفت، ولی در میانه راه درگذشت.
رضاقلی خان هدایت، نویسنده، شاعر و معلم مظفرالدین شاه قاجار
علی قلی خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف، وزیر علوم و رئیس دارالفنون
جعفرقلی خان نیرالملک، وزیر علوم و رئیس دارالفنون
حسین قلی خان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف
مهدی قلی هدایت، نخست وزیر ایران
مرتضی قلی خان صنیع الدوله، اولین رئیس مجلس شورای ملی ایران
محمدقلی خان مخبرالملک، نمایندهٔ دورهٔ نخست مجلس شورای ملی و وزیر دارایی
غلامرضاخان مخبرالدوله، وزیر پست و تلگراف، فرماندار همدان
مصطفی قلی کمال هدایت، نمایندهٔ تهران در دورهٔ نخست مجلس شورای ملی، وزیر پست و تلگراف، وزیر امورخارجه وزیرمختار ایران در سوئیس
حسنعلی کمال هدایت، وزیر پست و تلگراف، وزیر تجارت و فوائد عامه و وزیر دارایی
رضاقلی هدایت، رئیس دارالفنون، وزیر پست و تلگراف، وزیر معارف و کفیل دیوان عالی کشور
اعتضادالملک هدایت، رئیس دفتر محمدعلی فروغی
کریم هدایت، رئیس بیمارستان ارتش
ارتشبد عبدالله هدایت، رئیس دانشگاه جنگ و دانشکده افسری، وزیر جنگ
عیسی هدایت، رئیس دانشگاه جنگ
صادق هدایت، نویسنده، مترجم و روشنفکر
محمود هدایت، قاضی، نقاش و مترجم
خسرو هدایت، معاون پارلمانی نخست وزیر، سفیرکبیر ایران در بلژیک
علیقلی هدایت، نماینده مجلس شورای ملی و مؤسس کارخانه صنایع غذایی یک و یک
سلیمان هدایت، نظامی و دارنده نشان لژیون دونور
جهانگیر هدایت، نویسنده
سیما هدایت، نویسنده
در دوره قاجار نسب این خانواده را به کمال خجندی، عارف و شاعر قرن هشتم هجری قمری، می رساندند.
در دوره قاجار مردان خانواده هدایت، مانند بسیاری، به القاب درباری خوانده می شدند. در سال ۱۹۲۵ که بر اساس مصوبات مجلس شورای ملی، استفاده از القاب ممنوع شد و داشتن نام خانوادگی اجباری گردید، بیشتر اعضای خانواده، نام هدایت را که تخلص نیای آنان رضاقلی خان هدایت طبرستانی بود، برگزیدند. نصرالملک هدایت و فهیم الدوله هدایت، فرزندان حسین قلی خان مخبرالدوله نام خانوداگی «کمال هدایت» را انتخاب کردند که «کمال» برگرفته از نام کمال خجندی بود.
اسماعیل کمال جد اعلای خانواده هدایت از بزرگان چهارده هزارجریب مازندران بود ، که امروزه تبدیل به شهری در شهرستان دامغان شده است . او در زد و خوردهای مابین قاجاریه و زندیه شرکت داشت و در بهار سال ۱۷۷۹ میلادی به دستور زکی خان زند کشته شد. آقا هادی فرزند او به ریاست عمله خلوت و صندوقداری آقامحمدخان قاجار رسید. او پس از آقامحمدخان به ملازمت فتحعلی شاه درآمد و به همراه او به خراسان رفت. آقاهادی علاوه بر این به سبب ازدواج خواهرش، حاجیه اُستاد، با فتحعلی شاه، با شاه نسبت خویشاوندی داشت. آقاهادی در سال ۱۲۱۵ هجری قمری به صاحب جمعی کل دیوان فارس رسید و هنگامی که حسینعلی میرزا فرمانفرما حاکم فارس بود در ۱۲۱۸ هجری قمری درگذشت. فرزندش رضاقلی خان در این زمان خردسال بود و به همراه مادرش نزد بستگان مادری خود در بارفروش زندگی می کرد. یک سال بعد (۱۲۱۹) مادر رضاقلی خان به قصد زیارت مکه عازم شیراز گردید. او در شیراز با محمدمهدی خان مازندرانی ازدواج کرد و سفر خود را در پیش گرفت، ولی در میانه راه درگذشت.
wiki: خاندان هدایت