خانه الداغی

خانه الداغی مربوط به اواخر دوره قاجار است و در سبزوار، خیابان اتابک جنوبی واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۵۹۶۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این خانه در سال ۱۳۹۰ از ثبت آثار ملی درآمد. اما از پاییز ۱۳۹۵، با هزینه مالک و با نظارت دانشگاه سبزوار در حال مرمت است.
فهرست آثار ملی ایران
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
این خانه در دوره قاجار خارج از حصار و باروی شهر و در فاصلهٔ کمی از دروازهٔ غربی شهر به نام دروازه عراق ساخته شد و خیابان عطاملک فعلی دقیقاً بر روی خندق شهر احداث شده است.فضاهای کلی خانه شامل سردر، راهرو ورودی، حیاط، عمارت غربی در دو طبقه است و خانه دارای عمارت شمالی و باربند نیز بوده که پس از تفکیک و تخریب، ساختمان های مسکونی و تجاری در آن ساخته شده است.فضاهای طبقه همکف شامل مطبخ خانوادگی، زیرزمین شکم دریده (تالار تابستان نشین)، اتاق زیرزمینی، هشتی، هیزم خانه و ورودی از کوچهٔ جنوبی است.فضاهای طبقه بالا شامل ایوان ستون دار و چندین اتاق تودرتو است.در طرح احیاء، فضای هیزم خانه به سرویس بهداشتی و پستوی طبقهٔ بالا به آشپزخانه و پستوی طبقه زیرزمین به آبدارخانه تغییر کاربری داده شده است.
ورودی های خانه یکی از گوشهٔ شمال شرقی حیاط که مستقیماً از خیابان وارد راهرو و سپس وارد حیاط شده و دیگری از کوچه جنوبی است که اول وارد هشتی و سپس وارد حیاط می شود.
قبل از احداث خیابان عطاملک ورودی خانه از جنوب بوده و مراجعین پس از ورود به هشتی می توانسته اند به حیاط بیرونی یا زیر زمین ویا باربند وارد شوند ورودی شمال شرقی پس از احداث خیابان به وجود آمده و مغازه های فعلی ضلع شرقی بنا نیز قبلاً به داخل حیاط راه داشته و کاربری مطبخ، هیزم خانه، انبار و توالت داشته اند۰