پدیدارشناسی روح

پدیده شناسی روح یا پدیدارشناسی روح یا پدیدارشناسی جان یا پدیدارشناسی ذهن یکی از مهم ترین آثار فلسفی هگل است.این کتاب را زیبا جبلی با عنوان فنومنولوژی روح و باقر پرهام با عنوان پدیدارشناسی جان به فارسی ترجمه کرده اند.
ارزش این کتاب در آن است که اولاً می توان آن را اولین کتاب هگلی هگل نامید که در آن وی به تمامی از چهارچوب اندیشه های پیشینیانش، به ویژه کانت و شلینگ، رهایی یافته و خود را به عنوان فیلسوفی صاحب سبک نشان می دهد. ثانیاً پدیدارشناسی روح واجد چنان نظام فلسفی عمیقی است که حتی اگر هگل، غیر از آن، هیچ کتاب دیگری نمی نوشت، این کتاب به تنهایی این قابلیت را داشت که هگل را به فیلسوفی بزرگ بدل سازد.
در سال ۱۳۸۹ جواد طباطبایی درس گفتاری ۱۶ جلسه ای پیرامون پدیدارشناسی روح برگزار کرد که یکی از منابع در این مورد است.

پدیدارشناسی روح (Die Phanomenologie des Geistes)
کتابی در فلسفه، تألیف گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۰۷. نظریۀ روح مطلق هگل در این کتاب به بهترین وجهی بیان فلسفی خود را یافته است. عمدۀ مباحثی که در این کتاب بدان پرداخته شده است، عبارت اند از تجربه و شناخت، خدایگان و بنده، روح بی واسطه، فردگرایی، انقلاب، خردباوری، و جز آن ها. هگل در پیش گفتار این کتاب، که یکی از شاهکارهای فلسفی به شمار می رود، می کوشد فلسفه را در والاترین جایگاه دانش بشری و برتر از علم بنشاند. به باور هگل، آنچه ما دربارۀ هر مرحله از تاریخی که در آنیم می دانیم، با آنچه واقعاً هست متفاوت است و بنابراین، هر لحظه سرشار از آگاهی به لحظۀ قبل از خود است. گسترش تاریخی روح مطلق حائز سه مرحلۀ اساسی است؛ آگاهی عینی، خودآگاهی فردی، و خودآگاهی جمعی. هگل در این کتاب، که خود آن را پیش درآمدی بر نظام فلسفی اش می داند، بر آن است که فهم آدمی باید از روزمرگی به قلمرو فلسفی فرابرده شود. بدین سان، حقیقت روح جز با فلسفه دریافتنی نیست و چنین است که الزامی می نماید تاریخ تجربۀ بشری از درون وانمایانده شود. آرای هگل در این کتاب دستامد نظریه پردازی های گاه متخالف بوده است؛ طرفه آن که هرکس بر ظن خود به برخی از فقرات مبهم کتاب ارجاع می دهد و حرف خود را بر کرسی می نشاند. مثلاً این گفته در پیش گفتار که آنچه ضروری است عقلانی است، و آنچه عقلانی است ضروری است، هم ظهور فاشیسم و هم ظهور استالینیسم را توجیه می کند.