[ویکی نور] مدینه شناسی (ط جدید). مدینه شناسی (ویرایش جدید)، تألیف محمدباقر نجفی، از جمله آثار ارزشمند در شناخت آثار و اماکن شهر مدینه است. این کتاب همان گونه که نویسنده در مقدمه اشاره کرده در پنج جلد نگارش شده و هر جلد به قسمتی از مباحث کلی مدینه شناسی اختصاص یافته، اما در برنامه تنها دو جلد آن ارائه شده است.
جلد اول، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و نویسنده و چهار بخش (کتاب) و جلد دوم مشتمل بر یک مقدمه و یک کتاب است. مطالب هر بخش (کتاب) در ضمن فصول متعددی نگارش شده است.
فصلنامه «میقات حج» در سال 1379 گفتگوی صمیمانه ای با نویسنده درباره تألیفاتش انجام داده که در شماره 33 منتشر شده است. ناشر به جای نوشتن پیشگفتار، پرسش و پاسخ حاضر را که حاوی مطالب جامعی است درباره کتاب مدینه شناسی و شرح حال مؤلف، آورده است
در کتاب اول، 21 مسجد مدینه معرفی شده است. مساجد قبا، جمعه، النبی(ص)، قبلتین، مصلی، اجابه، شجره، ابوذر و مسجد علی(ع) از جمله مساجد مورد بحث است؛ به عنوان نمونه درباره مسجد النبی(ص) ابتدا گزارش کلی از تاریخ بنای مسجد از آغاز تا وفات حضرت محمد(ص) و سپس توسعه و تعمیرات آن ذکر شده است. سپس آثار و جایگاه های تاریخی - معنوی مسجد النبی(ص) بررسی شده است. اطلاعاتی که نویسنده از مشاهدات خود می دهد قابل توجه است: «مؤلف در سال 1398ق، ملاحظه کرد که تمامی ساختمان ها و ابنیه موجود بین شارع الساحه و شارع العینیه را در غرب مسجد النبی تا شارع المناخه تخریب کرده اند و زمین آن جهت نمازگزاران، مسطح و مسقف شده است. طبق گفته ناظران آگاه مدینه، قرار است از جانب شمال مسجد، ساختمان های بین میدان باب المجیدی و شارع الساحه از یک سو و شارع السحیمی، تخریب و مسطح شود. همچنین از جانب شرق، بناهای موجود در بین شارع عبدالعزیز و شارع السنبلیه در شمال شرقی مسجد، مشمول این توسعه و طرح قرار گیرد»
در کتاب دوم، هشت خانه تاریخی مدینه ذکر شده که از آن جمله است خانه های ابوایوب، کعب بن اشرف، عثمان بن عفان و امام جعفر صادق(ع). خانه امام جعفر صادق(ع) در مجاورت سمت جنوبی خانه ابوایوب انصاری جای داشته و قرن ها مورد توجه زائران مدنی بوده است. هم اکنون (1398ق) و با توجه به نقشه ها و ماکت مسجدِ مزبور در کتابخانه سید جعفر فقیه و مصطفی عطار، این خانه جنوباً متصل به خانه ابوایوب انصاری و غرباً به کوچه ای که حد فاصل کتابخانه عارف حکمت می باشد، قرار دارد و بزرگان مدینه را بر آن مکان توجهی است
جلد اول، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و نویسنده و چهار بخش (کتاب) و جلد دوم مشتمل بر یک مقدمه و یک کتاب است. مطالب هر بخش (کتاب) در ضمن فصول متعددی نگارش شده است.
فصلنامه «میقات حج» در سال 1379 گفتگوی صمیمانه ای با نویسنده درباره تألیفاتش انجام داده که در شماره 33 منتشر شده است. ناشر به جای نوشتن پیشگفتار، پرسش و پاسخ حاضر را که حاوی مطالب جامعی است درباره کتاب مدینه شناسی و شرح حال مؤلف، آورده است
در کتاب اول، 21 مسجد مدینه معرفی شده است. مساجد قبا، جمعه، النبی(ص)، قبلتین، مصلی، اجابه، شجره، ابوذر و مسجد علی(ع) از جمله مساجد مورد بحث است؛ به عنوان نمونه درباره مسجد النبی(ص) ابتدا گزارش کلی از تاریخ بنای مسجد از آغاز تا وفات حضرت محمد(ص) و سپس توسعه و تعمیرات آن ذکر شده است. سپس آثار و جایگاه های تاریخی - معنوی مسجد النبی(ص) بررسی شده است. اطلاعاتی که نویسنده از مشاهدات خود می دهد قابل توجه است: «مؤلف در سال 1398ق، ملاحظه کرد که تمامی ساختمان ها و ابنیه موجود بین شارع الساحه و شارع العینیه را در غرب مسجد النبی تا شارع المناخه تخریب کرده اند و زمین آن جهت نمازگزاران، مسطح و مسقف شده است. طبق گفته ناظران آگاه مدینه، قرار است از جانب شمال مسجد، ساختمان های بین میدان باب المجیدی و شارع الساحه از یک سو و شارع السحیمی، تخریب و مسطح شود. همچنین از جانب شرق، بناهای موجود در بین شارع عبدالعزیز و شارع السنبلیه در شمال شرقی مسجد، مشمول این توسعه و طرح قرار گیرد»
در کتاب دوم، هشت خانه تاریخی مدینه ذکر شده که از آن جمله است خانه های ابوایوب، کعب بن اشرف، عثمان بن عفان و امام جعفر صادق(ع). خانه امام جعفر صادق(ع) در مجاورت سمت جنوبی خانه ابوایوب انصاری جای داشته و قرن ها مورد توجه زائران مدنی بوده است. هم اکنون (1398ق) و با توجه به نقشه ها و ماکت مسجدِ مزبور در کتابخانه سید جعفر فقیه و مصطفی عطار، این خانه جنوباً متصل به خانه ابوایوب انصاری و غرباً به کوچه ای که حد فاصل کتابخانه عارف حکمت می باشد، قرار دارد و بزرگان مدینه را بر آن مکان توجهی است
wikinoor: کتب سیره از آن یاد شده و می کوشد تا سیرۀ پیامبر اکرم(ص) را در بافت اصلی شهر مدینه بشناساند و آن بافت قدیمی را با تطورات تاریخی تطبیق دهد تا موقعیت امروزی آن را معیّن سازد. بنابراین موضوع کتاب، شناخت آثار نبوی در سیرۀ نبوی است. هر چند مدینه شناسی آرمانی را نمی جوید و قصد ارائه تفسیر نهایی حیات معنوی را ندارد؛ ولی این امکان را به اسلام شناسان آرمانی می دهد که آنان نیز بهتر بتوانند، به زمین و بشری که با عالم معنی در ارتباط بوده بنگرند.
مدینه شناسی زنده نگهداشتن آثار زندگی بشر گونه پیامبر(ص) را می جوید و بر جنبه های: «انا بشر مثلکم» پیامبر(ص) تأکید می کند. در مدینه شناسی، انسان بالمس محیط و آثار زندگی پیامبر(ص)، قرون متمادی را می شکافد تا خود را در همان موقعیت مکانی حیات او بنگرد و ارتباط مستقیم تری با پیامبر(ص) برقرار کند. مدینه شناسی شخص را خیرۀ بناها و بقایای هنری اماکن نمی کند، بلکه خیرۀ حضور در محضر معنوی شهر می شود که زمانی مبدأ تحولات روحی و عرفانی بزرگی در تاریخ بشریت گردید که تاکنون ادامه دارد.
نظر به اینکه هدف مدینه شناسی آشنایی با بافت اصلی شهر مدینه در سدۀ نخست هجری است، در این کتاب مباحث معطوفِ شناخت: خانه ها، چاه ها، مقابر، مسجدها است. کتاب مشتمل بر 4 بخش (کتاب) که هر یک دربردارندۀ فصولی است می باشد:
کتاب اول: «مسجدهای مدینه»، به معرفی مسجد قبا، مسجد جمعه، مسجد النبی، مسجد قبلتین، مسجد سُقیا، مسجد فضیخ، مسجد مصلّی، مسجد ذباب، مسجد اجابه و غیره می پردازد.
کتاب دوم: «خانه های مدینه»، به معرفی خانه کلثوم بن هدم، سعد بن خیثمه، ابوایوب انصاری، کعب بن اشرف، سقیفۀ بنی ساعده، خانه عثمان بن عفان، خانۀ امام جعفر صادق(ع)، خانه حسن بن زید و سایر خانه ها می پردازد.
مدینه شناسی زنده نگهداشتن آثار زندگی بشر گونه پیامبر(ص) را می جوید و بر جنبه های: «انا بشر مثلکم» پیامبر(ص) تأکید می کند. در مدینه شناسی، انسان بالمس محیط و آثار زندگی پیامبر(ص)، قرون متمادی را می شکافد تا خود را در همان موقعیت مکانی حیات او بنگرد و ارتباط مستقیم تری با پیامبر(ص) برقرار کند. مدینه شناسی شخص را خیرۀ بناها و بقایای هنری اماکن نمی کند، بلکه خیرۀ حضور در محضر معنوی شهر می شود که زمانی مبدأ تحولات روحی و عرفانی بزرگی در تاریخ بشریت گردید که تاکنون ادامه دارد.
نظر به اینکه هدف مدینه شناسی آشنایی با بافت اصلی شهر مدینه در سدۀ نخست هجری است، در این کتاب مباحث معطوفِ شناخت: خانه ها، چاه ها، مقابر، مسجدها است. کتاب مشتمل بر 4 بخش (کتاب) که هر یک دربردارندۀ فصولی است می باشد:
کتاب اول: «مسجدهای مدینه»، به معرفی مسجد قبا، مسجد جمعه، مسجد النبی، مسجد قبلتین، مسجد سُقیا، مسجد فضیخ، مسجد مصلّی، مسجد ذباب، مسجد اجابه و غیره می پردازد.
کتاب دوم: «خانه های مدینه»، به معرفی خانه کلثوم بن هدم، سعد بن خیثمه، ابوایوب انصاری، کعب بن اشرف، سقیفۀ بنی ساعده، خانه عثمان بن عفان، خانۀ امام جعفر صادق(ع)، خانه حسن بن زید و سایر خانه ها می پردازد.
wikinoor: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در آن می زیست.
از این رو مدینه شناسی از آثار محسوسی سخن می گوید که در کتب سیره از آن یاد شده و می کوشد تا سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم را در بافت اصلی شهر مدینه بشناساند و آن بافت قدیمی را با تطورات تاریخی تطبیق دهد تا موقعیت امروزی آن را معین سازد. بنابراین موضوع کتاب، شناخت آثار نبوی در سیره نبوی است. هر چند مدینه شناسی آرمانی را نمی جوید و قصد ارائه تفسیر نهایی حیات معنوی را ندارد؛ ولی این امکان را به اسلام شناسان آرمانی می دهد که آنان نیز بهتر بتوانند، به زمین و بشری که با عالم معنی در ارتباط بوده بنگرند.
ساختار و گزارش محتوا
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
از این رو مدینه شناسی از آثار محسوسی سخن می گوید که در کتب سیره از آن یاد شده و می کوشد تا سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم را در بافت اصلی شهر مدینه بشناساند و آن بافت قدیمی را با تطورات تاریخی تطبیق دهد تا موقعیت امروزی آن را معین سازد. بنابراین موضوع کتاب، شناخت آثار نبوی در سیره نبوی است. هر چند مدینه شناسی آرمانی را نمی جوید و قصد ارائه تفسیر نهایی حیات معنوی را ندارد؛ ولی این امکان را به اسلام شناسان آرمانی می دهد که آنان نیز بهتر بتوانند، به زمین و بشری که با عالم معنی در ارتباط بوده بنگرند.
ساختار و گزارش محتوا
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
wikifeqh: مدینه_شناسی_(کتاب)