دشمنان زرتشت

گاتاها از برخی دشمنان شخصی زرتشت، مانند بندو و گرهمه نام می برد که همیشه مانعی در برابر او بودند. بنابراین، وی از قبیله خود می گریزد و به کی گشتاسپ، فرمانروای بلخ، پناه می برد. در قسمتی از سرودها، نام کاوی، کرپان و اوسیج یک جا در زمره دشمنان آیین زرتشتی آمده است. دیگر از دشمنان که پیامبر از وی یاد می کند، مردی به نام بندوه است بندوه سمت کهانت و روحانیت داشته است. گرهما نیز، از دیویسنان و کاهنان آیین قدیم بوده است. در گاثاها، از دشمنی به نام گئوتاما نیز نام برده شده است. دشمنان زرتشت بر اساس این آیین کسانی هستند که از کشاورزی گریزان بوده و به شکارورزی علاقه مند بودند؛ و گاوها را قربانی کرده یا به آن ها آسیب می رساندند؛ گروهی دیگر نیز کسانی که دست از آیین کهن بازنداشته بودنددشمنان زرتشت در گاتها: در گاتها از افراد خاصی به خوبی و از اشخاص خاصی به بدی یاد می شود.
قرشی، امان الله. ایران نامک، نگرشی نو به تاریخ و نام ایران، چاپ اول. تهران: ناشر مؤلف، ۱۳۷۳
محمدی، علی. تکاب افشار. تهران: ناشر مؤلف، ۱۳۶۹
ابراهیم پورداوود؛ گات ها، قدیمی ترین قسمتی از نامه مینوی اوستا، تهران: انتشارات اساطیر، ۱۳۰۵.
مهدیزاده کابلی، خراسان بزرگ مهد آیین زرتشت، مشهد: نشر نوند، چاپ اول - ۱۳۸۱، شابک ‎۹۶۴-۶۸۲۴-۲۶-۹.
کریستن سن، آرتور. مترجم صفا، ذبیح الله. مزداپرستی در ایران قدیم، تهران:انتشارات شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، ۱۳۵۷
مهر، فرهنگ، دیدی نو از دین کهن (فلسفه زرتشت)، تهران: جامی، ۱۳۸۰.
هاشم رضی، راهنمای دین زرتشتی، تهران: سازمان انتشارات فروهر، ۱۳۵۲.
معین، محمد، مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۲۶.
اگر بخواهیم به طور دقیق در افراد منفی گاتها نزدیک شویم می توانیم آن ها را افرادی ببینیم که زرتشت در یک بند یا چند بند از آنان و اعمال بد آن ها ذکر کرده است: ۱- آموزگاران کج اندیش ۲- کرپانها ۳- کاویها ۴- گرهما ۵- جمشید پسر ویونگهان ۶- بندو ۷- اوسیخش ۸- کرپها
آنچه که مسلم است اینست که زرتشت این اشخاص را براساس معیارهای دینی و فکری خود سنجیده است و این افراد تا قبل از ظهور زرتشت احتمالاً با آرامش خاصی که در نتیجه اعمال قدرت بوده به کار خود می پرداخته اند؛ ولی پس از فعالیت های زرتشت و راهنمایی های او که موجب بیداری مردم می شد اختلافات مورد بحث پیش آمده و بعد از عمیق شدن و استمرار تبلیغات وی همان جنگ ها و ناآرامی ها پیش آمده است و زرتشتی در گاتها بندهای قابل توجهی را به این دشمنان اختصاص داده است؛ که در اینجا به ذکر تعدادی از آن ها می پردازیم.
در مورد آموزگاران تحریف گر بندهایی که به طور مستقیم اشاره شده باشد در حدود ۴ بند است که از هات ۳۲ بند ۹ شروع تا هات ۳۲ بند ۱۲ ادامه می یابد. در هات ۳۲ بند ۹ بدکاری آنان را در تحریف تعالیم مذهبی و آموزشهای نادرست می داند. «آموزگار کج اندیش تعالیم مذهبی را تحریف کرده و با آموزشهای نادرست خود انسان را گمراه و از هدف اصلی زندگی منحرف می سازد. او انسان را از توجه به سرمایه گرانبهای راستی و درستی و اندیشه پاک بازمی دارد…» در هات ۳۲ بند ۱۱، نیز زرتشت گناه آنان را بزرگ شمردن ثروتمندان ستمگر و ایجاد فساد بین قشرها جامعه می داند: «ای خداوند خرد، آموزگاران کج اندیش بدکاران را به واسطه شکوه و جلال مادی بزرگ می شمارند و زنان و مردان شریف را از رسیدن به آرزوی خود و برخورداری از بخشایش ایزدی بازمی دارند. پارسایان و راستی گرایان را پریشان و منحرف می سازند و زندگانی را فاسد و تباه می سازند.» در بند بعدی زرتشت اشاره به همکاری این افراد با گرهما و کرپانها می نماید و آینده تیره ای را برای آن ها پیش بینی می کند. «آموزگاران گمراه کننده با آموزش نادرست کوشش می کنند مردم را از انجام کارنیک و شایسته بازدارند و با گفتار فریبنده مردم را گمراه ساخته و زندگانی آن ها را تباه سازند. آنان در اثر کج اندیشی گرگان درنده ای چون گرهما و کرپانها را بر راستان و پاکان برتری داده و برای هواخواهان دروغ آرزوی سروری می کنند ولی مزدا خداوند خرد برای آنان کیفر سختی مقرر داشته است»