تاریخ تمدن اسلام

تاریخ تمدّن اسلام
(یا: تاریخ التمدن الاسلامی) تألیف جرجی زیدان (۱۸۶۱ـ۱۹۱۴) کتابی در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام. این کتاب که از آثار مشهور این نویسندۀ عرب مسیحی است به عربی در ۵ جلد انتشار یافته است: جلد اول، تاریخ سیاسی اسلام از آغاز تا پایان خلافت عباسی؛ جلد دوم، ثروت دولت ها و ملت های مسلمان؛ جلد سوم، علوم و ادبیات در جوامع اسلامی؛ جلد چهارم، کشورداری مسلمانان از آغاز تا پایان خلافت عباسی؛ و جلد پنجم، اوضاع زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان. مؤلف در تألیف این اثر از دَه ها منبع معتبر تاریخی به زبان عربی و نیز آثار معروف اسلام شناسان اروپایی به زبان های انگلیسی، فرانسه، و آلمانی سود جسته است. این کتاب به زبان های انگلیسی، فرانسه، ترکی، و اردو ترجمه شده است. ترجمۀ فارسی جلد اول آن را نخست میرزا محمدحسین ذکاء الملک فروغی انجام داد. پس از آن، عبدالحسین میرزا قاجار به ترجمۀ جلد اول و سپس میرزا ابراهیم قمی به ترجمۀ جلد دوم اقدام کرد. سرانجام علی جواهر کلام همۀ مجلدات پنج گانه آن را با افزودن توضیحات لازم و تصاویر متعدد، به چاپ رساند (تهران، ۱۳۳۳ش) و پس از آن بارها چاپ و منتشر شده است. جرجی زیدان در جلد دوم این کتاب نقش شیعه را در ساختن فرهنگ و تمدن اسلامی بسیار ناچیز دانسته و این امر بر دانشمندان شیعه گران آمد. پس، سه تن برای پاسخ گویی به او کمر همت بستند: سیدحسن صدر که کتاب تأسیس الشیعه الکرام لفنون الاسلام را در بیان نقش شیعه در علوم اسلامی تألیف کرد، شیخ محمدحسین کاشف الغطاء که کتاب المراجعات الریحانیة و النقود والردود را در بیان نادرستی و لغزش های کتاب جرجی زیدان نوشت و بالاخره شیخ آقا بزرگ طهرانی که کتاب شناسی عظیم الذریعه الی تصانیف الشیعه را تألیف کرد.

[ویکی نور] تاریخ تمدن اسلام (ترجمه). تاریخ تمدن اسلام ترجمه فارسی کتاب تاریخ التمدن الاسلامی است که به موضوع تمدن اسلامی می پردازد. این ترجمه توسط آقای علی جواهر کلام صورت گرفته است. در این کتاب مجموع پنج جلد کتاب زیدان گنجانده شده است.
کتاب مشتمل بر مقدمه ای به قلم ناشر، شرح حال مؤلف، مقدمه ای به قلم مؤلف و پنج جلد(بخش) می باشد. هر یک از مجلدات نیز دارای یک مقدمه و بخشهای متعدد می باشد.
کتاب نخستین تاریخ شرقی در موضوع تمدن اسلامی و یکی از برجسته ترین آثار زیدان است که نخست به صورت مقاله های مسلسل در مجله الهلال و سپس به صورت کتابی مستقل در پنج مجلد به چاپ رسید.
در هر یک از مجلدات این کتاب به ترتیب مطالب ذیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:
جلد اول: تمدن و اوضاع مردم عرب پیش از اسلام تا ظهور اسلام و کمی قبل از آن، حکومت عرب در دوره جاهلیت، اوضاع کعبه و قریش تا ظهور اسلام، چگونگی دعوت اسلام، انتشار اسلام، فتوحات اسلامی، خلفای اموی، خلفای عباسی، خلفای اندلس، خلفای فاطمی و غیره.