تاریخ دوله ال سلجوق

تاریخ دوله آل سلجوق. تاریخِ دولَة آلَ سَلجوق
(یا: زُبْدَة النُّصْرَة و نُخْبَة الْعُصْرَة) کتابی به عربی در تاریخ سلجوقیانِ عراق از فتح بن علی بنداری اصفهانی (۵۸۶ـ۶۴۳ق). این کتاب در اصل گزیده ای از نُصرة الفَتْره و عُصرة الفِطره عمادالدین محمد اصفهانی است که آن خود نیز ترجمه و تکمله ای بر فتور زمان الصدور و صدور زمان الفتور انوشیروان بن خالد (۵۳۲ق) است . بنداری در این کتاب، علاوه بر حذف پاره ای موضوعات فرعی و ادبی همچون رساله ها، خطبه ها و اشعار که جنبۀ تاریخی کمتری دارند، سعی در روان نویسی متن عماد داشته و بسیاری از سجع ها و عبارات پیچیدۀ کتاب را که موجب ایهام می شده ، به نثری ساده تبدیل کرده و در عین حال کوشیده است تا مایه های ادبی و نثر عماد را نیز حفظ کند. از آن جا که اصل کتاب فتور زمان الصدور را انوشیروان ، وزیر سلطان محمود سلجوقی ، نوشته ، از جهت تاریخی این کتاب حائز اهمیت است . این اثر برای نخستین بار به کوشش هوتسما (لیدن ، ۱۸۸۹) و سپس در قاهره با عنوان تاریخ دولة آل سلجوق به چاپ رسید. در ۱۹۷۴ محمد عزاوی کتاب را با عنوان اصلی آن یعنی زُبدةالنصرة... در قاهره منتشر ساخت . ترجمه ای نه چندان شایسته از کتاب به زبان فارسی در دست است .

[ویکی نور] تاریخ دوله آل سلجوق. تاریخ دوله آل سلجوق تألیف عمادالدین محمد بن محمد بن حامد اصفهانی، کتابی است به زبان عربی پیرامون تاریخ حکومت سلجوقیان در ایران.
این اثر سه بار تحریر شده و اتفاقا سه بار هم متن عربی آن طبع و نشر گردیده است. تحریر اولی کتاب اثر قلم انوشروان بن خالد بن محمد کاشانی وزیر معروف سلطان محمود و سلطان مسعود سلجوقی و خلیفه عباسی المسترشد باللّه، در آغاز قرن 6ق است که در دستگاه دین و دولت محترم زیسته و به زیروبم کارها آگاهی داشته است. نوشته انوشروان رساله گونه ای بوده است که به تعبیر هند و شاه نخجوانی، با نام «نفثه المصدور فی فتور زمان الصدور و صدور زمان الفتور» به فارسی در شرح احوال وزرای دوره سلجوقی تألیف گردیده که هم از نظر تاریخی و هم از جهت ادبی مورد اهمیت قرار گرفته و در اهمیت تاریخی آن همین قدر بس است که نجم الدین ابوالرجاء قمی بر آن ذیل نوشته است ....
چون اصل «نقثه المصدور» اکنون در دست نیست نمی توان در ارزش ادبی آن زیاد مبالغه کرد. ولی آنچه مسلم است طوری تحریر شده بوده که کاتبان و مترسلان از آن مایه می گرفته اند ....
عمادالدین معروف به کاتب اصفهانی (برادر زاده انوشروان) نفثه المصدور را به عربی ترجمه کرد و بر آن «نصره الفتره و عصره الفطره» نام گذاشت و حوادث 50 ساله بعد از انوشروان را بدان افزود (اثر حاضر). کتاب عماد تنها ترجمه نیست، بلکه وی مقدمه و تکلمه و اضافاتی بر نفثه المصدور تعلیق کرده است و در حقیقت، تاریخی از سلسله سلجوقی با نقل مطالب نفثه المصدور در سال 579، یعنی چهل و هفت سال پس از مرگ انوشروان پرداخته است ....
هم شهری عماد، فتح بن علی بنداری که خود از بزرگان فقهاء و ادبای قرن هفتم است و به کتاب های عماد عنایتی مخصوص داشته، «نصره الفتره و عصره الفطره» را در سال 623ق خلاصه نموده و به پادشاه دمشق ملک عیسی ایوبی اتحاف کرده است.