تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو نوشته شیخ حسن اصفهانی(متولد اصفهان - درگذشت: روز پنجشنبه ۱۷ ربیع الاولی ۱۳۲۲، کاظمیه) معروف به کربلایی است. شیخ حسن کربلایی از شاگردان میرزای شیرازی بوده است که این کتاب را به درخواست میرزای نائینی مولف کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله در مورد وقایع قیام تنباکو در سال ۱۳۱۰هجری قمری می نویسد
قیام تنباکو
رسول جعفریان
میرزای شیرازی
شیخ حسن کربلایی در اصل اصفهانی، مولف تاریخ دخانیه از شاگردان ممتاز آیت الله میرزای شیرازی و آیت الله سید اسماعیل صدر بوده است. حدود سال ۱۳۰۰ به سامرا هجرت کرد و مدتی طولانی در درس آیت الله مجدد شیرازی شرکت کرد و تقریرات درس او را در فقه و اصول نگاشت. در سال ۱۳۱۰ تالیف رساله تحریم دخانیه را پایان داد. تا سال فوت میرزای شیرزای در سامرا ماند و در سال ۱۳۱۴ به کربلا بازگشت و مصاحبت سید اسماعیل صدر را برگزید. در کاظمیه سال ۱۳۲۲ در گذشت و همان جا مدفون شد. از جمله اساتید وی را سید محمد اصفهانی و شیخ فضل الله نوری و سید محمد فشارکی ذکر کرده اند.شیخ حسن و میرزای نائینی دوست و با یکدیگر مصاحبت داشته اند. در آن زمان شیخ حسن، مجتهدی برجسته بود ولی نه در حد میرزای نائینی. به سفارش میرزای نائینی کتاب تاریخ دخانیه را که تقریباً جامع ترین کتاب در این خصوص است، نوشت بعد از فوت او میرزای نائینی تکفل خانواده او را به عهده داشت.علامه سید شرف الدین، یکی از شاگردان شیخ حسن بوده، و در جدال و مناظره نسبت به میرزای نائینی شجاع تر بود و سعه بیشتری داشت.
علی رغم اینکه شیخ حسن فقیه بوده، کتابش در تاریخ جنبش، اثری بکر و بدیع بوده و می توان گفت که اسلوب نگارش تاریخ را تا حدود زیادی رعایت کرده است. پرداختن وی به نوشتن تاریخ چنین جنبشی، نشانگر جایگاه والایی است که این جنبش به لحاظ دینی و سیاسی در ذهنیت شیخ داشته است. وی جهت گیری های فکری خودش را نیز در این کتاب آورده است.از مهمترین نکاتی که در این کتاب می توان به آن اشاره کرد عبارت است از:
فتحعلی شاهمحمدشاهناصرالدین شاهمظفرالدین شاهمحمدعلی شاه
قیام تنباکو
رسول جعفریان
میرزای شیرازی
شیخ حسن کربلایی در اصل اصفهانی، مولف تاریخ دخانیه از شاگردان ممتاز آیت الله میرزای شیرازی و آیت الله سید اسماعیل صدر بوده است. حدود سال ۱۳۰۰ به سامرا هجرت کرد و مدتی طولانی در درس آیت الله مجدد شیرازی شرکت کرد و تقریرات درس او را در فقه و اصول نگاشت. در سال ۱۳۱۰ تالیف رساله تحریم دخانیه را پایان داد. تا سال فوت میرزای شیرزای در سامرا ماند و در سال ۱۳۱۴ به کربلا بازگشت و مصاحبت سید اسماعیل صدر را برگزید. در کاظمیه سال ۱۳۲۲ در گذشت و همان جا مدفون شد. از جمله اساتید وی را سید محمد اصفهانی و شیخ فضل الله نوری و سید محمد فشارکی ذکر کرده اند.شیخ حسن و میرزای نائینی دوست و با یکدیگر مصاحبت داشته اند. در آن زمان شیخ حسن، مجتهدی برجسته بود ولی نه در حد میرزای نائینی. به سفارش میرزای نائینی کتاب تاریخ دخانیه را که تقریباً جامع ترین کتاب در این خصوص است، نوشت بعد از فوت او میرزای نائینی تکفل خانواده او را به عهده داشت.علامه سید شرف الدین، یکی از شاگردان شیخ حسن بوده، و در جدال و مناظره نسبت به میرزای نائینی شجاع تر بود و سعه بیشتری داشت.
علی رغم اینکه شیخ حسن فقیه بوده، کتابش در تاریخ جنبش، اثری بکر و بدیع بوده و می توان گفت که اسلوب نگارش تاریخ را تا حدود زیادی رعایت کرده است. پرداختن وی به نوشتن تاریخ چنین جنبشی، نشانگر جایگاه والایی است که این جنبش به لحاظ دینی و سیاسی در ذهنیت شیخ داشته است. وی جهت گیری های فکری خودش را نیز در این کتاب آورده است.از مهمترین نکاتی که در این کتاب می توان به آن اشاره کرد عبارت است از:
فتحعلی شاهمحمدشاهناصرالدین شاهمظفرالدین شاهمحمدعلی شاه
wiki: تاریخ دخانیه