کلمه جو
صفحه اصلی

بحر در کوزه

دانشنامه عمومی

کتاب بحر در کوزه اثر عبدالحسین زرین کوب، در مورد نقد و تفسیر قصه ها و تمثیلات مثنوی معنوی است.
نام این کتاب از این شعر مولانا گرفته شده است:
این کتاب به بررسی موضوع "اخلاق" و "تصویر خدا" در اندیشهٔ مولانا اختصاص دارد. بر این اساس، نخست مبحثی تحت عنوان انسان و ساحات وجودی او مطرح گردیده و نگارنده کوشیده تا با روشن کردن معانی جسم و جان، نشان دهد "جسم" نیز هم چون "جان" دو مراتب است؛ و منظور مولانا از انسان، نه جسم، که همان جان انسانی است؛ جانی که ـ اگرچه غالباً به جسم بشر تعلق می گیرد ـ می تواند به جسم جماد (ستون حنانه و کوه طور) یا حیوان (سگ اصحاب کهف) هم تعلق پذیرد. سپس ویژگی های ابدال حق از سوی مولانا برشمرده شده و دو مفهوم "فقر" و "فنا" بررسی شده است. در ادامه، مسئلهٔ رنج و علت وجودی آن مطرح گردیده و نگارنده نگاه مولانا را در خصوص آنچه "شر" خوانده می شود، بیان کند. بخش بعدی کتاب به مقولهٔ عشق ماهیت، خاستگاه، و متعلق آن اختصاص یافته و در آن سعی شده با تمیز میان صورت های مشابه عشق، دلبستگی، و میل، تصویری واقع از آنچه مولانا "عشق" می خواند، نشان داده شود. نیز، مبحثی در خصوص معرفت شناسی مولانا مطرح گردیده است. فرایند شناخت، منابع و موانع آن، و تبیین علت وجود اختلاف در آوا و نظرات از مسائل مطرح شده در این مبحث است. افزون بر این، نگارنده پس از این ادعا که مولانا در داوری های اخلاقی خود به تفکیک میان فعل و ارزش قایل است، چگونگی یک داوری موجه اخلاقی را از منظر وی بررسی کرده، آن گاه با ورود به بحث پلورالیسم اخلاقی، نسبی بودن ارزش در تعلقش به "منش" تحلیل و بررسی می کند. در پایان، این نکته مطرح گردیده که «شناخت خدا نه به واسطهٔ عقل، که تنها با عشق ممکن می شود. آدمی در عشق به وصل می رسد و با وصل به شناخت».
این کتاب توسط انتشارات علمی در ۶۱۶ صفحه در قطع وزیری منتشر شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

بَحر در کوزه
کتابی در قصه ها و تمثیلات مثنوی معنوی از نگاه مولانا، از عبدالحسین زرین کوب. نویسنده در آغاز کتاب، در بحث «مثنوی و مولانا در قصه ها»، نگاه کلی مولوی را دربارۀ داستان ها و نیز شرایط اجتماعی عصر مولانا مطرح می کند و سپس در بخش های دیگر کتاب با تحلیل دقیق اشعار در قالب تمثیل، قصه ، جدّ و هزل به علل ذکر این داستان ها و ارتباط آن ها با شخصیت های عرفانی، در حقیقت به تحلیل روان شناسانه و جامعه شناسانۀ مثنوی معنوی می پردازد. این کتاب نخستین بار در ۱۳۶۶ش در تهران به چاپ رسیده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] بحر در کوزه ( کتاب ). بحر در کوزه , تالیف عبدالحسین زرین کوب مولوی پژوه , عرفان پژوه , تاریخ نگار و منتقد ادبی در قرن معاصر است . کتاب بحر در کوزه , نقد و تفسیر قصه ها و تمثیلات مثنوی معنوی ِ جلال الدین محمد مولوی است . کتاب بحر در کوزه کتاب حجیم است . کتاب دارای پانزده فصل است . مؤلف در این کتاب تحلیل ساده و روان دارد. نویسنده , پیام های عرفانی مولانا را به شیوه ی دریافت آسان و در عین حال عمیق بیان می کند


کلمات دیگر: