[ویکی اهل البیت] شیخ محمدثقفی تهرانی (پدر همسر امام خمینی) کار تالیف تفسیر روان جاوید را در نیمه ی دوم قرن چهاردهم ه.ق به اتمام رسانده است.
آغاز تألیف «تفسیر روان جاوید»، آن گونه که مؤلّف در آغاز اشاره کرده، رمضان سال 1360 قمری بوده است و بعد از وقفه ای چند ساله، سرانجام در 1383 قمری به پایان رسیده است.
عنوان «روان جاوید در تفسیر کلام مجید» در محاسبه حروف ابجد با همان تاریخ برابری می کند. مؤلّف در ابتدا رویکرد کلّی تفسیری خود را این گونه توضیح می دهد: «از جهات قرآن، جهتی را در نظر گرفتم که برای آن نازل شده و آن هدایت متقین است».
چون در تفسیر، توجه به احادیث مأثور ضرورت دارد و فهم بسیاری از آیات قرآنی جز در پرتو تبیین معلمان وحی ممکن نیست، ایشان «تفسیر صافی»، اثر مرحوم فیض کاشانی رضوان اللّه علیه را ملاک قرار داده و روایات تفسیری را از این کتاب برگزیده است. مخاطب مؤلّف در این تفسیر، عموم هستند و برای آن که به همه آنان نفع برسد «تا توانسته مطالب را تنزل داده و عبارات را ساده نوشته است».
تأکید مؤلّف بر این سه عنصر اصلی و به ویژه عنایت به وجهه هدایتی قرآن، موجب شده است که مؤلّف در مقام تفسیر آیات از بحث های تفصیلی و تخصصی، خصوصا بحث های فنی و ادبی - که در بسیاری از تفسیرهای قدیم رواج داشته است - فاصله بگیرد، اما به مباحث علمی کلامی و فلسفی تا آنجا که به ابعاد هدایتی قرآن ارتباط دارد، بیشتر بپردازد.
روش کار بدین صورت است که مؤلّف ابتدا یک یا چند آیه از یک سوره را می آورد، آنها را ترجمه می کند و سپس به تفسیر می پردازد. گاه نیز مطالبی را افزون بر تفسیر آیه، با عناوین ایقاظ، شرح، ارشاد، تحقیق و... ارائه می کند. در تفسیر آیات، گذشته از تأکیدی که بر نقل روایات بر پایه تفسیر صافی دارد، مهمترین نکات مربوط به آیه را مطرح می نماید.
این نکات و آنچه به صورت استطرادی ارائه می کند، ممکن است درباره قرائت آیه، شأن نزول آن یا بحثی کلامی، فقهی، تاریخی و امثال آن باشد.
برای نمونه در تفسیر آیه «مالک یوم الدّین» توضیح می دهد که فرق بین قرائت «مالک» و «ملک» در چیست و از نظر فقهی در قرائت نماز بهتر است هر دو صورت خوانده شود. آنگاه به مناسبت توضیح کلمه «یوم» نظریه فقها را در خصوص تعیین نیمه شب شرعی مطرح می کند، بحث مفصل او درباره «آیه» قرآن و ملاک تشخیص و تعیین آن بحثی دلنشین است، به عقیده ایشان هر آیه معرف یک «واحد خطاب» است که فرشته وحی بر رسول خدا القا کرده و آن حضرت نیز بی کم و کاست و حتی با حفظ فاصله بین دو واحد، آن را بر مؤمنان و مخاطبان تلاوت می کرده اند.
آغاز تألیف «تفسیر روان جاوید»، آن گونه که مؤلّف در آغاز اشاره کرده، رمضان سال 1360 قمری بوده است و بعد از وقفه ای چند ساله، سرانجام در 1383 قمری به پایان رسیده است.
عنوان «روان جاوید در تفسیر کلام مجید» در محاسبه حروف ابجد با همان تاریخ برابری می کند. مؤلّف در ابتدا رویکرد کلّی تفسیری خود را این گونه توضیح می دهد: «از جهات قرآن، جهتی را در نظر گرفتم که برای آن نازل شده و آن هدایت متقین است».
چون در تفسیر، توجه به احادیث مأثور ضرورت دارد و فهم بسیاری از آیات قرآنی جز در پرتو تبیین معلمان وحی ممکن نیست، ایشان «تفسیر صافی»، اثر مرحوم فیض کاشانی رضوان اللّه علیه را ملاک قرار داده و روایات تفسیری را از این کتاب برگزیده است. مخاطب مؤلّف در این تفسیر، عموم هستند و برای آن که به همه آنان نفع برسد «تا توانسته مطالب را تنزل داده و عبارات را ساده نوشته است».
تأکید مؤلّف بر این سه عنصر اصلی و به ویژه عنایت به وجهه هدایتی قرآن، موجب شده است که مؤلّف در مقام تفسیر آیات از بحث های تفصیلی و تخصصی، خصوصا بحث های فنی و ادبی - که در بسیاری از تفسیرهای قدیم رواج داشته است - فاصله بگیرد، اما به مباحث علمی کلامی و فلسفی تا آنجا که به ابعاد هدایتی قرآن ارتباط دارد، بیشتر بپردازد.
روش کار بدین صورت است که مؤلّف ابتدا یک یا چند آیه از یک سوره را می آورد، آنها را ترجمه می کند و سپس به تفسیر می پردازد. گاه نیز مطالبی را افزون بر تفسیر آیه، با عناوین ایقاظ، شرح، ارشاد، تحقیق و... ارائه می کند. در تفسیر آیات، گذشته از تأکیدی که بر نقل روایات بر پایه تفسیر صافی دارد، مهمترین نکات مربوط به آیه را مطرح می نماید.
این نکات و آنچه به صورت استطرادی ارائه می کند، ممکن است درباره قرائت آیه، شأن نزول آن یا بحثی کلامی، فقهی، تاریخی و امثال آن باشد.
برای نمونه در تفسیر آیه «مالک یوم الدّین» توضیح می دهد که فرق بین قرائت «مالک» و «ملک» در چیست و از نظر فقهی در قرائت نماز بهتر است هر دو صورت خوانده شود. آنگاه به مناسبت توضیح کلمه «یوم» نظریه فقها را در خصوص تعیین نیمه شب شرعی مطرح می کند، بحث مفصل او درباره «آیه» قرآن و ملاک تشخیص و تعیین آن بحثی دلنشین است، به عقیده ایشان هر آیه معرف یک «واحد خطاب» است که فرشته وحی بر رسول خدا القا کرده و آن حضرت نیز بی کم و کاست و حتی با حفظ فاصله بین دو واحد، آن را بر مؤمنان و مخاطبان تلاوت می کرده اند.
wikiahlb: شان نزول آن یا بحثی کلامی، فقهی، تاریخی و امثال آن باشد. برای نمونه در تفسیر آیه «مالک یوم الدین» توضیح می دهد که فرق بین قرائت «مالک» و «ملک» در چیست و از نظر فقهی در قرائت نماز بهتر است هر دو صورت خوانده شود. آنگاه به مناسبت توضیح کلمه «یوم» نظریه فقها را در خصوص تعیین نیمه شب شرعی مطرح می کند، بحث مفصل او درباره «آیه» قرآن و ملاک تشخیص و تعیین آن بحثی دلنشین است، به عقیده ایشان، هر آیه معرف یک «واحد خطاب» است که فرشته وحی بر رسول خدا القا کرده و آن حضرت نیز بی کم و کاست و حتی با حفظ فاصله بین دو واحد، آن را بر مؤمنان و مخاطبان تلاوت می کرده اند. از این رو چه بسا روی می دهد که یک مطلب در چند آیه تمام می شود و این بدان معناست که آن مطلب در چند «واحد خطاب» القا شده است،
← طرح مباحث کلامی
...
← طرح مباحث کلامی
...
wikifeqh: تفسیر_روان_جاوید_(کتاب)