کلمه جو
صفحه اصلی

قطب الدین دوم

دانشنامه عمومی

قطب الدین پسر مَلِک عزالدین، در سال ۷۸۴ ه‍.ق به جای پدر به تخت سیستان نشست. مَلِک قطب الدین دوم اوق را نیز فتح کرد.
پس از گذشت یک سال از جلوس قطب الدین بر تخت پادشاهی، امیر تیمور گورکان به خراسان آمد و خراسان را فتح کرد و به سیستان نماینده ای فرستاد و ملک قطب الدین را پرسش نمود و وعده کرد که سال دیگر به سیستان می آئیم و او را به حکومت سیستان به استقلال می نشانیم و یک کس از اقوام او با خود به عراق می بریم. اکنون یک نفر از اقوام خود نزد ما بفرست. ملک قطب الدین ایلچی امیر بزرگ (امیر تیمور) را مورد احترام قرار داده و بازگردانید و شاه شاهان را که از جمیع ملکان به مزید سیرت و صورت ممتاز و خصال پسندیده داشت با تحف و هدایا به خدمت اعلی فرستاد. امیر تیمور، مقدم شاه شاهان را گرامی داشته، نوازش بسیار نمود و به جانب سیستان مرخص نمود و مقرر کرد که سال دیگر و آینده به سیستان خواهم آمد.
هنگامی که شاه شاهان به سیستان رسید، امیر تیمور نیز ساز رفتن به سیستان نمود، با لشکری از حیث شمار افزون به سیستان آمد و در سال ۷۸۵ ه‍.ق به در شهر نزول نمود. ملک قطب الدین از غایت غرور و تکبر شرط اطاعت به جای نیاورد. تا کار به محاصره کشیده و در ماه رمضان همین سال، سیستان محاصره شد و از طرفین آتش جنگ بالا گرفت. مدت یک ماه سخن از دم شمشیر و پیام به زبان تیر بود. در غره شوال از جنگ و جدال کار به حسن مقال کشید و طرفین به صلح راضی شدند. امیر بزرگ، سید رضی الدین ترمذی را به نصیحت ملک بفرستاد و سید شرط نصیحت بجای آورد. ملک اقضی القضات قاضی سابق حرب را به اتفاق سید رضی الدین به خدمت امیر فرستاد. چون قاضی از خدمت امیر تیمور به قلعه آمد. روز دیگر اکثر اعیان و اشراف سیستان را نزد امیر بزرگ فرستاد امیر نوازش آن مردم کرده، جمله را بازگردانید و طلب ملک و شاه شاهان نمود.
روز دیگر ملک قطب الدین و شاه شاهان به خدمت امیر رفتند. امیر، شاه قطب الدین را محبوس کرد. چون سیستانیان اوضاع مشاهده کردند چهل هزار مرد نامی با هم عهد کردند که سحری به اردوی امیر تیمور حمله آورند؛ و به هیئت مجموعی بیرون آمده، آن روز جنگی شد که حکایت رستم و افراسیاب و اسفندیار منسوخ شد. بالاخره لشکر ترک به ستوه آمده، امیر تیمور خود سوار شده از اطراف و جوانب لشکر پیاده سیستان را در میان گرفتند. در آن گیر و دار، تیری بر پای امیر تیمور خورد و پایش لنگ شد. از بسیاری لشکر (امیر تیمور)، آن چهل هزار مرد دو دسته شدند و جنگ می کردند تا همگی درجه شهادت یافتند و هنوز از آن رزمگاه بر در شهر خرابه سیستان دو تل استخوان آن دو فرقه برهم ریخته است. (منظور، سال نگارش احیا الملوک است) روز دیگر مردم سیستان به دفاع از شهر برآمدند. امیر تیمور، شاه شاهان را نزد خود طلبیده حکومت سیستان را به او وعده کرده و به او دستور داد که مردم را از جنگ منع کند. شاه شاهان به کنار خندق قلعه آمد، زبان به نصیحت اهل سیستان گشوده، مواعید امیر را به ایشان شرح و ایشان را از جنگ منع کرد؛ و مردم را فوج فوج بیرون می آورد که لشکر جغتای از اطراف و جوانب شهر درآمده آغاز قتل و غارت و اسر کردند. سه روز در آن شهر قیامت آشکارا بود. چندان کشته در کوچه های شهر افتاده بود که رفت وآمد سواره دشوار بود. ذخایر و دفاین که از زمان ملوک عجم اندوخته بودند به تاراج رفت. لشکر شوم توران، کینه رستم از سیستانیان خواستند. اطفال را بر زمین می زدند و اسب بر آن می تاختند.


کلمات دیگر: