حاج علیلو (Haji-Alilu) ایلی ترک تبار از مجموعهٔ عشایر ارسباران است که دو شاخه دارد؛ شاخهٔ کوچکتر در مجاورت مراغه و شاخهٔ اصلی در شمال اهر و ورزقان مستقر بودند. طایفهٔ این ایل گنجه لو،قاراخانلو، مقدم، یاغبستلو، ازبک، پیر علیلو، تراکمه، کنگرلو، چاخرلو، مددلو، قراباغلو، بسطاملو. ییلاق این ایل کوه های مشک عنبر و ورکش و اسپران و کوه های اطراف سونگون و جنوب شرقی اهر اطراف کوه های قوش داغی ییلاق گویجه بئل اتراق می کردند و قشلاق این ایل لاریجان به بالای کناره رود ارس و دشت مغان می باشد و پیلاقهای بنام طایفه تقسیم شده است. در آغاز جنگهای ایران و روسیه بالایحاجی علیلو شامل ۸۰۰ خانوار را شامل می شد. در طی جنگ های داخلی بعد از جنبش مشروطیت حاج علیلوها از انقلابیون حمایت کردند.بعد از شکست رحیم خان در ۱۹۰۹، امیر ارشد، رئیس ایل، خلأ قدرت در ارسباران را پر کرد. او با کمک نیروهای دولتی محمد خانلوها را در زمستان۱۹۱۰ تار و مار کردند.
سام خان فرزند رستم خان رئیس ایل حاجی علیلو ابتدا ارشد نظام و سپس امیر ارشد (Amir Arshad) و سردار ارشد لقب یافت البته القاب دیگری نیز مثل:شجاع نظام، سالار نظام، امیر نظام، امیرالامرا داشت. در سالنامه هایی که در عصر ناصرالدین شاه، توسط اعتمادالسلطنه منتشر می شد، نام امیر ارشد (سام خان) به عنوان رئیس قره سوران قاراداغ ذکرشده است. وی در فاصله سال های انقلاب روسیه و استقرار بلشویسم در قفقاز به عنوان سرحد دار ارس و مانع نفوذ بلشویسم به ایران لقب گرفت. قوام السلطنه، نخست وزیر، در سال ۱۳۰۰ شمسی مأموریت جنگ با اسماعیل آقا سیمیتقو را به وی محول نمود. حاج مخبر السلطنه هدایت در مورد قصد قوام السلطنه می نویسد، "امیر ارشد بحکم کهر کم از کبود نیست نقشه کوتاه در سر داشت و شاید اصرار قوام السلطنه به اردو کشی به همین نظر بوده است و مسلماً اگر کشته نمی شد دیوانگی می کرد و سبب درد سر می شد ..."
امیر ارشد به همراهی ۱۰۰۰ چریک محلی و ۱۵۰۰ ژاندارم به فرماندهی «کلنل لندبرگ» و «کربلایی موسی نظری گزانبندی» و قوای ماکو به سلماس رفتند. در حدود روستای «شکریازی» امیر ارشد سیمیتقو را شکست داد شرح مبسوط این جنگ، که نقش تعیین کننده ای در روابط بعدی کردهای ایران با دوولت مرکزی داشته است، در اسناد وزارت خارجه انگلیس آماده است.
خانه امیر ارشد در روستای اوخارا(آبخاره)، شهرستان ورزقان، یکی از بناهای تاریخی ورزقان با اثر معماری منحصربه فرد دوره قاجار است. نمای بیرونی این عمارت از سنگ و بدنه داخلی آن از آجر بوده و در دو طبقه به وسعت یکهزار و ۱۰۰ متر مربع را شامل می شود. عمارت یاد شده در آذر ماه سال ۱۳۷۸ به شماره ۲۵۲۲ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سام خان فرزند رستم خان رئیس ایل حاجی علیلو ابتدا ارشد نظام و سپس امیر ارشد (Amir Arshad) و سردار ارشد لقب یافت البته القاب دیگری نیز مثل:شجاع نظام، سالار نظام، امیر نظام، امیرالامرا داشت. در سالنامه هایی که در عصر ناصرالدین شاه، توسط اعتمادالسلطنه منتشر می شد، نام امیر ارشد (سام خان) به عنوان رئیس قره سوران قاراداغ ذکرشده است. وی در فاصله سال های انقلاب روسیه و استقرار بلشویسم در قفقاز به عنوان سرحد دار ارس و مانع نفوذ بلشویسم به ایران لقب گرفت. قوام السلطنه، نخست وزیر، در سال ۱۳۰۰ شمسی مأموریت جنگ با اسماعیل آقا سیمیتقو را به وی محول نمود. حاج مخبر السلطنه هدایت در مورد قصد قوام السلطنه می نویسد، "امیر ارشد بحکم کهر کم از کبود نیست نقشه کوتاه در سر داشت و شاید اصرار قوام السلطنه به اردو کشی به همین نظر بوده است و مسلماً اگر کشته نمی شد دیوانگی می کرد و سبب درد سر می شد ..."
امیر ارشد به همراهی ۱۰۰۰ چریک محلی و ۱۵۰۰ ژاندارم به فرماندهی «کلنل لندبرگ» و «کربلایی موسی نظری گزانبندی» و قوای ماکو به سلماس رفتند. در حدود روستای «شکریازی» امیر ارشد سیمیتقو را شکست داد شرح مبسوط این جنگ، که نقش تعیین کننده ای در روابط بعدی کردهای ایران با دوولت مرکزی داشته است، در اسناد وزارت خارجه انگلیس آماده است.
خانه امیر ارشد در روستای اوخارا(آبخاره)، شهرستان ورزقان، یکی از بناهای تاریخی ورزقان با اثر معماری منحصربه فرد دوره قاجار است. نمای بیرونی این عمارت از سنگ و بدنه داخلی آن از آجر بوده و در دو طبقه به وسعت یکهزار و ۱۰۰ متر مربع را شامل می شود. عمارت یاد شده در آذر ماه سال ۱۳۷۸ به شماره ۲۵۲۲ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
wiki: حاج علیلو