سم شناسی

توکسیکولوژی یا سم شناسی (به انگلیسی: Toxicology) شاخه ای از علوم شیمی، زیست شناسی، پزشکی و بهداشت است. که به بررسی مواد شیمیایی مضر، سموم، داروها، مواد مخدر و اثرات زیان آور آن ها بر موجودات زنده می پردازد. در عین حال سم شناسی را علم شناخت سموم و نحوه مبارزه با آن ها نیز تعریف کرده اند. سمومی که از مسیرهای مختلف وارد بدن موجود زنده می شود می تواند باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد زیستی ارگان یا بافت هدف در موجود زنده شود؛ که این تغییرات در علم سم شناسی مورد بررسی قرار می گیرد. در سم شناسی علوم بیوشیمی و فارماکولوژی کاربرد فراوان دارد.
متوسط دوز کشنده یا متوسط دوز کشنده
اولین اطلاعات سم شناسی مربوط به انسان های اولیه است به گونه ای که به منظور شکار، قتل و ترور از سم حیوانات و عصارهٔ گیاهان استفاده می کردند. ابرس پاپیروس (به انگلیسی: Ebers Papyrus) (حدود ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد) اطلاعاتی در مورد بعضی از سموم شناخته شده جمع آوری کرده بود این سموم شامل شوکران (سم کشنده یونانی ها)، ریشهٔ تاج الملوک (سم نیزه چینی ها)، تریاک (که هم به عنوان سم و هم پادزهر استفاده می شد)، و بعضی از فلزات مانند سرب، مس و آنتیموان، می شدند. دسقیروطوس (به انگلیسی: Dioscorides) پزشک یونانی در زمان امپراتوری روم اولین تلاش را برای دسته بندی سموم انجام داد که در آن به تشریح این سموم پرداخت. گر چه این تقسیم بندی تنها تا قرن ۱۶ به عنوان یک معیار به حساب می آمد اما هنوز هم آن را به عنوان یک ملاک خوب برای تقسیم بندی سموم می دانند. بقراط (حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد) بعضی از سموم و اصول سم شناسی را به منظور درمان بیماری ها مورد استفاده قرار داد. شاید شناخته شده ترین شخصی که از سموم به عنوان ماده ای برای به قتل رساندن افراد استفاده می کرد سقراط (۴۷۰–۳۹۹ قبل از میلاد) بود.
پیش از رنسانس دست نوشته هایی از میموندیس شامل توضیحاتی از اثرات درمانی سموم بدست آمده از حشرات، مارها و سگ های وحشی بدست آمده است. بقراط پیش از میموندیس در مورد تأخیر در جذب مواد سمی ناشی از خوردن شیر، کره، و سر شیر صحبت کرده بود. در اوایل رنسانس مواد سمی به عنوان یک عنصر کلیدی وارد عرصهٔ سیاست شدند. به گونه ای که از مواد سمی در مجامع سیاسی به منظور از بین بردن افراد با اهداف خاصی استفاده می شد. در این زمینه اطلاعاتی از فلوریدا و ونیز ایتالیا وجود دارد که استفاده از مواد سمی را در عرصه های سیاسی اثبات می کند.
یکی از افراد برجسته در تاریخ علم و پزشکی در دوران پس از رنسانس مردی به نام پاراسلوس (۱۴۹۳–۱۵۴۱)(به انگلیسی: Paracelsus) بود. جملهٔ پاراسلوس در مورد مواد سمی پایه و اساس علم سم شناسی را بنا نهاد.

سَم شناسی (toxicology)
(یا: زهرشناسی) شاخه ای از پزشکی، برای بررسی سموم. این بررسی شامل یافتن ماهیت شیمیایی سم، منشأ و طرز تهیۀ آن، عمل فیزیولوژیک، روش های شناسایی، تغییرات آسیب شناختی ناشی از سموم، پادزهرهای آن ها، و روش های شناسایی آن ها براساس شواهد موجود پس از مرگ است.