wikifeqh: امام علی(ع) برای حفظ جان پیامبر(ص) در بستر ایشان خوابید.
قصد داشتند در این شب دسته جمعی به خانه پیامبر حمله کنند و او را به قتل برسانند. به درخواست پیامبر(ص)، امام علی(ع) در بستر ایشان خوابید و در نتیجه مشرکان متوجه عدم حضور پیامبر نشدند و رسول خدا(ص) توانست در آن شب به سمت یثرب هجرت کند. بسیاری از مفسران، شأن نزول آیۀ ۲۰۷
امام علی در لیلة المبیت دانسته اند. تاریخ این واقعه، شب اول ماه
ذکر شده است.
به آزار و اذیت مسلمانان دامن زده و آنان را به دست کشیدن از اسلام مجبور می کردند. پیامبر که جان مسلمانان را در خطر دید، پس از
که با اهل یثرب بست، دستور داد تا مسلمانان به آن دیار هجرت کنند. آنان در چند مرحله به صورت دسته های کوچک و پنهانی و دور از چشم قریش رهسپار یثرب شدند. کفار قریش در آخرین چاره اندیشی علیه دعوت پیامبر(ص)، تصمیم به قتل وی گرفتند.
wikishia: سران قریش تصمیم گرفتند در آن شب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) را به قتل برسانند ولی خداوند نقشه آنان را نقش بر آب کرد و حضرت علی (علیه السلام) به جای پیامبر اکرم در بستر آن حضرت خوابید و نقشه قریش به سرانجام نرسید.
در سال سیزدهم بعثت، به دنبال انعقاد پیمان عقبه دوم در شب سیزدهم ذیحجه، میان پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و یثربیان که طی آن مردم یثرب پیامبر را به آن شهر دعوت نموده و قول حمایت و دفاع از آن حضرت دادند، و از فردای آن شب مسلمانان مکه بتدریج به یثرب هجرت کردند.سران قریش دانستند پایگاه تازه ای برای نشر دعوت اسلام در یثرب آماده شده است، از این رو احساس خطر کردند، چه، می ترسیدند که پس از آن همه آزار و اذیت که به پیامبر و پیروان او رسانده اند، پیامبر در صدد انتقام بر آید و اگر هم فرضا قصد جنگ نداشته باشد، ممکن است راه بازرگانی قریش شام را که از کنار یثرب عبور می کرد، مورد تهدید قرار دهد.
نقشه قتل پیامبر
در تاریخ اسلام و تاریخ زندگانی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) این اصطلاح در مورد شب هجرت آن حضرت از مکه به مدینه به کار می رود. چون مشرکان مکه نتوانستند از دعوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) جلوگیری کنند تصمیم به قتل آن حضرت گرفتند، غافل از این که خداوند حافظ و نگهبان پیامبر خویش هست. پس وقتی تصمیم گرفتند که از هر قبیله یک نفر به طور دسته جمعی به خانه پیامبر رفته و شبانه آن حضرت را در بستر خواب به قتل برسانند.اما امین وحی نازل گشت و نقشه مشرکان و امر الهی در مورد هجرت را به عرض آن حضرت رساند. لذا حضرت جریان را با حضرت علی (علیه السّلام) در میان گذاشتند علی (علیه السّلام) آماده شد جهت آگاه نشدن قریش از غیبت پیامبر در بستر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بخوابند و پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) شبانه از خانه خارج شده، به سوی مدینه رهسپار گردیدند. برای رویارویی با چنین خطری، در آخر ماه صفر سال ۱۴ بعثت در «دارالندوه» (مجلس شورای مکه) اجتماع کردند و به چاره اندیشی پراختند.در این شورا برخی از حاضران پیشنهاد کردند که پیامبر
تبعید یا
زندانی شود ولی پیشنهاد رد شد.بعضی از مورخین نقل کرده اند، در این هنگام
شیطان به صورت پیری پشمینه پوش، خوش قیافه و آراسته، در آنجا حاضر شد و در انجمن آنها نشست و گفت: «من از مردم نجد هستم، گزارش کار شما را شنیدم و به اینجا آمدم که از رای من استفاده نمائید. » سرانجام تصمیم گرفتند او را به قتل برسانند، اما کشتن پیامبر کار آسانی نبود زیرا بنی هاشم آرام نمی نشستند و به
خون خواهی بر می خاستند.سرانجام تصمیم گرفتند که از هر قبیله جوانی آماده شود تا شبانه دسته جمعی بر سر حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) بریزند و او را در بستر خواب قطعه قطعه کنند، در این صورت قاتل، یک نفر نخواهد بود و بنی هاشم نمی توانند به خون خواهی برخیزند زیرا جنگ با همه قبائل برای آنان مقدور نخواهد بود و ناچار به گرفتن
خون بها راضی خواهند شد و ماجرا خاتمه خواهد یافت.
تاریخ لیلةالمبیت
این واقعه که در اول ماه ربیع الاول سال چهاردهم بعثت رخ داد علی (علیه السّلام) از آغاز شب در بستر پیامبر خوابید وچون در نیمه های شب حدود چهل نفر از مشرکان خانه پیامبر را
محاصره کردند گمان کردند که پیامبر در رختخواب خود خوابیده است. در این بین پیامبر در حالی که آیه شریفه: «وَ جَعَلْنَا مِن بَیْنِ اَیْدِیهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَاَغْشَیْناَهُمْ فَهُمْ لَا یُبْصِرُونَ؛ و در پیش روی آنان سدّی قرار دادیم، و در پشت سرشان سدّی و چشمانشان را پوشانده ایم، لذا نمی بینند!»را می خواندند، ازخانه بیرون رفتند و خداوند چشمان مشرکان را از دیدن پیامبر ناتوان ساخت.نزدیک صبح بود که مشرکان به خانه یورش بردند ولی در رختخواب علی (علیه السّلام) را یافتند. خداوند بعدها هر سه نقشه آنان را یادآوری نموده و فرمود: «به یادآور هنگامی را که کافران نقشه می کشیدند که تو را به زندان بیفکنند، یا به قتل برسانند و یا (از مکه) خارج سازند.« و اذ یمکر بک الذین کفروا لیثبتوک او نفتلوک او یخرجوک و یمکرون و یمکر الله و الله خیر الماکرین؛ آن ها چاره می اندیشیدند (و
تدبیر می کردند) و خداوند هم تدبیر می کرد و خدا بهترین چاره جویان (و مدبران) است».
روایات وارد شده
...
wikifeqh: دار الندوه جمع شدند تا درباره نوع برخورد با پیامبر(ص) تصمیم بگیرند. در نهایت طبق خواسته ابوجهل، تصمیم گرفته شد از هر قبیله جوانی دلیر انتخاب شود و شبانه بر پیامبر (ص) حمله کنند و دسته جمعی او را در خانه اش بکشند؛ زیرا در این صورت، خون او در میان همه قبایل پراکنده می شد و بنی هاشم که خاندان و خونخواهان پیامبر بودند، نمی توانستند با همه طوایف قریش بجنگند و ناچار مجبور می شدند به گرفتن دیه رضایت دهند. طبق برخی نقل ها، شیطان نیز به شکل پیرمردی در این جلسه حاضر شد و مشرکان را راهنمایی کرد.
wikishia: حضرت علی علیه السلام به جای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بستر آن حضرت خوابید تا رسول خدا(ص) از توطئه قتلی که مشرکان مکه برای او ریخته بودند بتواند جان سالم به در ببرد واز مکه به مدینه هجرت بنماید.
عمل حضرت علی علیه السلام در لیله المبیت یکی از فضائل امام علی علیه السلام است و در شان آن آیه 207 سوره بقره نازل شد: «وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَءُوفُ بِالْعِبَادِ؛ و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می فروشد، و خدا نسبت به بندگان مهربان است.»
اشراف قریش در دار الندوه گرد هم آمدند و احدی از آنان غایب نبود.حاضران از خاندان های بنی عبد شمس، نوفل، عبد الدار، جمح، سهم، اسد، مخزوم و دیگر خانواده های مکّه بودند و اجازه ندادند که احدی از تهامه وارد شود، زیرا تهامی ها هوادار محمّد(صلی الله علیه و اله و سلم) بودند. همچنان که مواظب بودند تا احدی از خاندان هاشم یا کسانی که به گونه ای با آن ها ارتباط دارند، از این جریان باخبر نشود.
مطابق گزارش ها، شیطان نیز در چهره پیری نجدی همراه آنان وارد مجلس شد.آن ها با هم مشورت و رایزنی کردند که با محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) چه کنند؟
پیشنهادهایی مطرح شد، از جمله کسی گفت: او را به زنجیر آهنی بسته حبس نمایند، امّا احتمال دادند که با یارانش ارتباط برقرار کند و آنان، او را آزاد کنند.پیشنهاد شد او را به سرزمین های دیگر تبعید کنند؛ چنان دیدند که این کار به محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) امکان می دهد تا به نشر و ترویج دین خود همّت گمارد. در نهایت رأی آنان بر پیشنهاد ابو جهل یا شیطان قرار گرفت که از هر قبیله یک جوان دلیر و نسب دار و گیرنده انتخاب کنند و آنگاه به هر کدام از جوانان یک شمشیر برّنده بدهند و آنان با شمشیرهای خود بر پیامبر (ص) وارد شوند و دسته جمعی او را بکشند و خون او در میان همه قبایل پراکنده شود و بنی عبد مناف نتوانند با همه طوایف قریش بجنگند و ناچار به گرفتن دیه تن در دهند و آنان هم دیه می دهند. بدین ترتیب کار پایان می یابد.
روشن است که ویژگی هایی که برای جوانان در نظر گرفتند، برای این بود که هیچ یک از قبایل به تسلیم جوان خویش نیندیشد، زیرا اگر او را تحویل دهند، بنی هاشم برای وارد کردن ضربه هر چند محدود به قریش قدرت بیشتری خواهد داشت.
همچنان که چنین ویژگی هایی، اجراکنندگان این جنایت پلید را در انجام مأموریت آن ها که ذره ای تردید، و ضعف و سستی در اجرای آن جایز نبود، مطمئن تر و جسورتر می ساخت.
به هر حال خداوند متعال از طریق وحی پیامبرش را از این توطئه آگاه کرد:
وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ.
مکر الهی در اینجا، تدبیر سرّی برای شکست اقدامی است که دیگران بر انجام آن هم داستان شده بودند.
فرشته وحی پیامبر را از نقشه شوم مشرکان آگاه ساخت و دستور الهی را به او ابلاغ کرد که باید هر چه زودتر مکه را به عزم یثرب ترک کند.
wikiahlb:
قرآن کریم و روایاتی از منابع
شیعه و سنی بهره برده است.
مؤلف در مورد زمینه های هجرت پیامبر اکرم(ص) چنین می گوید: پیامبر در سال دهم هجری پیامبر اکرم(ص) دو تن از مهمترین یاران دیرین خود یعنی حضرت خدیجه(س) و حضرت ابوطالب (ع) را از دست دادند و این فاجعه سبب شد حضرت پشتوانه خود را در مکه از دست داده و اذیت و فشار های کفار قریش بر ایشان تشدید گردد و دیگر جایی برای ماندنش در مکه نباشد؛ تا آنجا که حضرت خاتم المرسلین (ع) ناگزیر از هجرت شد.
در سال سیزدهم بعثت، قریش تصمیم گرفت تا کار حضرت را یکسره کرده و نور هدایت اسلام را برای همیشه خاموش گرداند، برای رسیدن به این هدف شوم مکری بزرگ را برنامه ریزی کردند. کفار برای کشتن پیامبر اکرم(ص) از هر قبیله ای یک نفر را برگزیدند تا هنگام
نیمه شب به خانه حضرت حمله ور شده و ایشان را به قتل برساندد.
جبرئیل از سوی خداوند متعال، پیامبر اکرم(ص) را از این مکر پنهان مطلع ساخت و در پی آن حضرت امیرالمؤمنین از این توطئه مطلع گردید. خداوند متعال در پاسخ مکر قریش، بوسیله امیرالمؤمنین علی (ع) مکری بزرگ کرد، آنجا که فرمود: «وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ»(انفال: 30)؛ (وقتی که کافران با تو مکر می کردند تا تو را به بند کشند یا به قتل رسانند یا از شهر بیرون کنند، و آنها مکر می کنند خدا هم مکر می کند و خدا بهتر از هر کس مکر تواند کرد).
پیامبر اکرم(ص) از امیرالمؤمنین (ع) درخواست نمود تا در آن شب در بستر ایشان بخوابد، علی (ع) درخواست حضرت را اجابت نمود. وقتی کفار به خانه حضرت حمله کردند امیرالمؤمنین (ع) را در جای پیامبر اکرم(ص) دیدند، او به مشرکان حمله ور شد، آنان از هر سو پا به فرار گذاشتند، و از انجام توطئه خود باز ماندند و علی (ع) نقشه تمام مشرکین را نقش برآب کرد، که این عمل در اوج تمام مناقب و فضایل ایشان قرار دارد.
خداوند متعال پس از این جان فشانی بزرگ، درباره امیرالمؤمنین (ع) و این اقدام بزرگ چنین فرمود: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»(بقره 207)؛ (و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا میفروشد و خدا نسبت به بندگان مهربان است).
الفاظ این آیه شریفه دلالت بر آن دارد که هدف نزول این آیه، آگاه کردن مردم از منقبت و فضیلتی بزرگ است
در بخش بعدی مؤلف به موضوع شأن نزول این آیه شریفه پرداخته، بیان می دارد علمای جهان اسلام در ارتباط به این آیه پنج نظر داده اند:
در فصل بعدی نویسنده به بررسی اجزای آیه شریفه پرداخته و با تحلیل و تجزیه تک تک واژه ها و مفردات این آیه شریفه به این نتیجه می رسد که شأن نزول های ذکر شده غیر از شأن نزول مربوط به حضرت علی (ع)، ناسازگار با مفردات و ترکیب آیه است
در بخش نهایی، مؤلف یکصدوده نکته پیرامون آیه شریفه «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه » مطرح می کند.
از جمله این نکات:
در ابتدای کتاب فهرست مطالب کتاب و در انتهای کتاب فهرست آیات، فهرست اعلام و فهرست منابع ذکر شده است.
در پاورقی ها آدرس مطالب و توضیح برخی ابهامات کتاب ذکر شده است.
