حفرهٔ دهان اولین قسمت دستگاه گوارشی بوده و در انتهای خلفی خود مسیر مشترکی با دستگاه تنفسی دارد.حفرهٔ دهان از جلو به لبها از طرفین به گونه ها و در خلف به ناحیه لوزه های کامی محدود است. لوزه ها در طرفین حلق و در بین دو چین بافتی که یکی در عقب و دیگری در جلوست قرار دارند که این چین ها به نام ستونک های لوزه ای نامیده می شوند. گفتنی است که منطقه حلق دهانی که در انتها و خلف حفره دهان قرار دارد مسیر مشترک دو دستگاه گوارشی و تنفسی است.مسیر گوارشی از دهان شروع شده و سپس از حلق حنجره ای به مری ختم می گردد. همچنین مسیر تنفسی از حفره بینی شروع شده و بعد از طی مسیر حلق بینی، حلق دهانی، حلق حنجره ای، حنجره تراشه و برونش به ریه ها ختم می شود.حفره دهان را به دو قسمت می توان تقسیم کرد:۱-وستیبول یا بخش دهلیزی: فضایی است بین لب ها و گونه ها با دندان ها(در افراد بی دندان فضایی است بین لب ها و گونه ها).۲-حفره حقیقی دهان: فضایی است که در پشت دندان ها قرار گرفته است و تا ناحیه لوزه های کامی ادامه دارد.تمامی اشخاصی که با حفره دهان سر و کار دارند از قبیل دندانپزشک، دستیار دندانپزشک، تکنسین آزما یشگاه، بهداشتکار دهان و دندان باید از آناتومی طبیعی حفره دهان آگاهی داشته باشند.
مراحل جنینی:از زمان باروری تخمک تا تشکیل کامل یک ا نسان، در رحم سه مرحله طی می شود.۱-مرحله باروری(fertilization) که دو هفته اول می باشد.۲-مرحله(embryo)از هفته سوم تا هفته هشتم ادامه دارد. ۳- مرحله (fetus)از هفته نهم تا سی و هشتم ادامه دارد.
زبان عضوی عضلانی و مثلثی شکل است که از سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم وآندودرم درست می شود. زبان از دو عضله داخلی و خارجی تشکیل می شود.بینعضلات داخلی وخارجی زبان تفاوت وجود دارد عضلات زبان از بیرون زبان منشأ گرفته و به داخل آن ختم می شوند در صورتی که مبدآ و انتهای عضلات داخلی زبان در داخل خود زبان است.حرکات مختلف زبان: عضلات داخلی زبان باعث کوتاه، پهن و بلند شدن زبان می شوند. عضلات کافی زبانی و نیزه ای زبانی را به سمت بالا و عقب می کشانند. عضله لامی زبانی کناره های زبان را به سمت پایین می کشاند. عضله زنخی زبانی باعث طویل شدن زبان یا باعث پایین کشیدن نوک زبان می گردد.
در طی زمان باروری (یعنی دو هفته اول) سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم و اندودرم تشکیل می گردند. ضمناً غشاهای احاطه کننده جنین که وظیفه تغذیه و محافظت جنبن را بر عهده دارند، در طی این مرحله ساخته می شوند. از هفته سوم به بعد، نمای اولیه صورت رویان، قابل تشخیص است. در این زمان، رویان پهن و (disk like)بوده و از سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم و اندودرم تشکیل یافته است.رویان به تدریج شروع به طویل شدن کرده و لوله ای شکل می شود و دارای ساختمان هایی از قبیل نخاع، مغز و روده اولیه می گردد. روده اولیه از سه قسمت تشکیل یافته است.قسمت فوقانی ان را foregut می گویند که گلو تا معده و دئودنوم، لوله گوارشی را تشکیل می دهد.قسمت میانی لوله گوارشی را midgut می گویند که روده کوچک، سکوم، کولون صعودی و بیشتر کولون عرضی را تشکیل می دهد. در این موقع رویان سه هفته ای است و طولش از سر تا دم حدود ۳تا ۴ میلی متر است.در نمای جانبی رویان، چند ساختمان مهم مثل بند ناف (متصل کننده جنین وجفت) و بر امدگی قلب (قدامی ترین بخش رویان) دیده می شود. البته ساختمان اولیه قلب به طرف بالای (روده اولیه) کشیده می شود هنگام تکامل توراکس، قلب در موقیعت اصلی خودش قرار می گیرد.از دیگر ساختمان هایی که در نمای جانبی رویان دیده می شود، سه کمان یا قوس حلقی است که به صورت بر امدگیهایی دیده می شود.نهایتا ۶ کمان حلقی ایجاد خواهد شد به طوری که پنجمین کمان حلقی دژنره شده و هیچ ساختمانی را تولید نمی کند. چهارمین و ششمین کمان هم خیلی کم تکامل پیدا می کنند، به طوری که به اسانی دیده نمی شوند.اولین کمان بزرگتر از همه بوده و به سر نزدیکتر است، اما سومین کمان حلقی کوچکتر از همه بوده و دورترین کمان نسبت به سر می باشد.برای درک بهتر ساختمان های کمان حلقی مقطع طولی رویان را مورد بررسی قرار می دهیم.(به طوری که دو مقطع به دست امده کاملاً مساوی باشند.)
بین تشکیل عاج، پالپ و مینا ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. مینا از عضو مینایی که خود از اکتودرم مشتق می شود، به وجود می آید، باید دانست که مزودرم پاپیلای دندانی در تعیین شکل تاج دندان نقش دارد. بین تشکیل عاج و مینا ارتباط نزدیکی وجود دارد، اما کنترل ژنتیکی شکل دندان به عهدهٔ پاپیلای دندانی است.
مراحل جنینی:از زمان باروری تخمک تا تشکیل کامل یک ا نسان، در رحم سه مرحله طی می شود.۱-مرحله باروری(fertilization) که دو هفته اول می باشد.۲-مرحله(embryo)از هفته سوم تا هفته هشتم ادامه دارد. ۳- مرحله (fetus)از هفته نهم تا سی و هشتم ادامه دارد.
زبان عضوی عضلانی و مثلثی شکل است که از سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم وآندودرم درست می شود. زبان از دو عضله داخلی و خارجی تشکیل می شود.بینعضلات داخلی وخارجی زبان تفاوت وجود دارد عضلات زبان از بیرون زبان منشأ گرفته و به داخل آن ختم می شوند در صورتی که مبدآ و انتهای عضلات داخلی زبان در داخل خود زبان است.حرکات مختلف زبان: عضلات داخلی زبان باعث کوتاه، پهن و بلند شدن زبان می شوند. عضلات کافی زبانی و نیزه ای زبانی را به سمت بالا و عقب می کشانند. عضله لامی زبانی کناره های زبان را به سمت پایین می کشاند. عضله زنخی زبانی باعث طویل شدن زبان یا باعث پایین کشیدن نوک زبان می گردد.
در طی زمان باروری (یعنی دو هفته اول) سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم و اندودرم تشکیل می گردند. ضمناً غشاهای احاطه کننده جنین که وظیفه تغذیه و محافظت جنبن را بر عهده دارند، در طی این مرحله ساخته می شوند. از هفته سوم به بعد، نمای اولیه صورت رویان، قابل تشخیص است. در این زمان، رویان پهن و (disk like)بوده و از سه لایه جنینی اکتودرم، مزودرم و اندودرم تشکیل یافته است.رویان به تدریج شروع به طویل شدن کرده و لوله ای شکل می شود و دارای ساختمان هایی از قبیل نخاع، مغز و روده اولیه می گردد. روده اولیه از سه قسمت تشکیل یافته است.قسمت فوقانی ان را foregut می گویند که گلو تا معده و دئودنوم، لوله گوارشی را تشکیل می دهد.قسمت میانی لوله گوارشی را midgut می گویند که روده کوچک، سکوم، کولون صعودی و بیشتر کولون عرضی را تشکیل می دهد. در این موقع رویان سه هفته ای است و طولش از سر تا دم حدود ۳تا ۴ میلی متر است.در نمای جانبی رویان، چند ساختمان مهم مثل بند ناف (متصل کننده جنین وجفت) و بر امدگی قلب (قدامی ترین بخش رویان) دیده می شود. البته ساختمان اولیه قلب به طرف بالای (روده اولیه) کشیده می شود هنگام تکامل توراکس، قلب در موقیعت اصلی خودش قرار می گیرد.از دیگر ساختمان هایی که در نمای جانبی رویان دیده می شود، سه کمان یا قوس حلقی است که به صورت بر امدگیهایی دیده می شود.نهایتا ۶ کمان حلقی ایجاد خواهد شد به طوری که پنجمین کمان حلقی دژنره شده و هیچ ساختمانی را تولید نمی کند. چهارمین و ششمین کمان هم خیلی کم تکامل پیدا می کنند، به طوری که به اسانی دیده نمی شوند.اولین کمان بزرگتر از همه بوده و به سر نزدیکتر است، اما سومین کمان حلقی کوچکتر از همه بوده و دورترین کمان نسبت به سر می باشد.برای درک بهتر ساختمان های کمان حلقی مقطع طولی رویان را مورد بررسی قرار می دهیم.(به طوری که دو مقطع به دست امده کاملاً مساوی باشند.)
بین تشکیل عاج، پالپ و مینا ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. مینا از عضو مینایی که خود از اکتودرم مشتق می شود، به وجود می آید، باید دانست که مزودرم پاپیلای دندانی در تعیین شکل تاج دندان نقش دارد. بین تشکیل عاج و مینا ارتباط نزدیکی وجود دارد، اما کنترل ژنتیکی شکل دندان به عهدهٔ پاپیلای دندانی است.
wiki: دهان و دندان