پروبیوتیک

فلور روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریها است. بسیاری از این باکتری ها برای گوارش بهینه غذا مفیدند. دسته ای از این باکتری ها که به باکتری های پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکول های پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای مختلف را تولید می کنند که برای بدن مفید است. منبع باکتری های پروبیوتیک لبنیات و میوه ها هستند.اداره غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد(FAD) و سازمان بهداشت جهانی (WHO)پروبیوتیک را اینگونه تعریف می کند:«پروبیوتیک ها میکرو ارگانیسم های زنده ای هستند که مصرف کافی آنها سبب نمایان شدن اثرات سلامت بخش در بدن میزبان می شود.» بر این اساس، باکتری های پروبیوتیک موجود در محصولات خوراکی، نه تنها باید دارای مشخصه های عملکردی و سودمند برای سلامتی انسان باشند بلکه از قابلیت ماندگاری در دستگاه گوارش هم برخوردار باشند. این ویژگی ها شامل رشد و بقای ارگانیسم ها در روند تولید محصول، نگهداری، و پس از مصرف حین انتقال از معده به روده است. پروبیوتیک ها بر تعادل باکتری های مفید و مضر روده تأثیر می گذارد و این تعادل را به نفع افزایش جمعیت باکتری های مفید تغییر می دهند، در حقیقت پروبیوتیک ها از همین طریق اثرات سلامت بخش خود را در بدن انسان القا می کند. دوز پروبیوتیک مصرف شده عامل مهمی است که بر تراکم میکروارگانیسم های موجود در بخش های مختلف دستگاه گوارش تأثیر می گذارد. پروبیوتیک ها همچنین قادرند اختلالات میکروبوتای روده، پس از درمان آنتی بیوتیکی را به حداقل برسانند.
ویکی پدیای انگلیسی (Probiotics)
از نظر لغوی، ریشه کلمه پروبیوتیک یونانی است، اما در واقع این کلمه متشکل از پیشوند لاتین "پرو" و کلمه یونانی باستانی "بایوس" است، ترکیبی لفظی که به معنای "برای زندگی" است. به طور کلی معرفی این مفهوم به دریافت کننده جایزه نوبل "الیمچنیکوف " نسبت داده می شود، وی در سال ۱۹۰۷ پیشنهاد داد که " وابستگی میکروب های روده به مواد غذایی دریافتی این امکان را فراهم می سازد که جمعیت میکروبی ساکن در بدن انسان را تغییر داده و میکروب های مفید را جایگزین میکروب های مضر کنیم". سازمان جهانی بهداشت، این اصطلاح را به «ارگانیسم های زنده ای» اطلاق می کند که در صورت مصرف به میزان لازم، اثرات «سلامت بخشی» برای میزبان خود فراهم آورند.
در ابتدای قرن بیستم اینطور تصور می شد که پروبایوتیک ها با بهبود توازن میکروبی (microbial) روده ای و جلوگیری از باکتری های بیماریزا و سم ساز منافعی برای بدن میزبان داشته باشند. امروزه بررسی های مفصل و ثبت شده ای در حال انجام است که تأثیرات ویژه پروبایوتیک ها را شامل تخفیف بیماری های تورم مزمن روده (chronic intestinal inflammatory diseases)، پیشگیری و درمان بیماری های اسهال زا (pathogen-induced diarrhea)، عفونتهای دستگاه ادراری و تناسلی (urogenital infections) و گروهی از آلرژی ها (atopic diseases) و سندرم روده تحریک پذیر (Irritable bowel syndrome) و التهاب مزمن روده ای (Inflammatory Bowel Diseases) را شامل می شود.
پروبیوتیک، به عنوان صفت مواد غذایی حاوی این باکتری ها هم به کار می رود. پروبیوتیک ها نه فقط در غذای انسان بلکه امروزه در غذای طیور صنعتی نیز به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرند.