گسلیدن

گسلیدن . [ گ ُ س ِ / س َ دَ ] (مص ) (از: گسل + یدن ، پسوند مصدری + گسیختن ). (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). گسستن و گسیختن :
که بی داور این داوری نگسلد
و بر بی گناه ایچ بد نپشلد.

ابوشکور بلخی (از لغت فرس ص 317).

ز بس بر سختن زرّش بجای مردمان هزمان
ز ناره بگسلد کپّان ز شاهین بگسلد پله .

دقیقی .

همی استخوان تنش بگسلید
رخ او شده چون گل شنبلید.

فردوسی .

از دیدن او سیر نگردد دل نظار
زآن است که نظار همی نگسلد از هم .

فرخی .

بگسلد بر تنگ اسب عشق ِ عاشقان بر تنگ صبر
چون کشدبر اسب خویش از موی اسب او تنگ تنگ .

منوچهری (دیوان چ دبیرسیاقی چ 2 ص 61).

ور بریدستی چو من زیشان طمع
همچو من بنشین و بگسل زین لئام .

ناصرخسرو.

رسالت ملک الروم یاد کنیم اگرچه نه جایگاه است تا سخن نگسلد. (مجمل التواریخ و القصص ). و کوه دماوند است که از صد فرسنگی زمین پیدا شود و برف هرگز بر او نگسلد. (مجمل التواریخ و القصص ).
اگر چو رشته تو هموار کرده ای خود را
ز جویبار تو آب گهر نمی گسلد.

صائب (از آنندراج ).

|| قطع کردن . پاره کردن . گسیختن :
سزد که بگسلم از یار سیم دندان طمع
سزد که او نکند طمع پیر دندان کرو.

کسایی .

پدر پیر گشت و تو برنادلی
نگر تا ز تاج کیی نگسلی .

فردوسی .

بزرگان ایران گشاده دلند
تو گویی که آهن همی بگسلند.

فردوسی .

بر ارغوان قلاده ٔ یاقوت بگسلی
بر مشک بید نایژه ٔ عود بشکنی .

منوچهری .

از تو جهان رنج خویش چون گسلد
چون تو از او طمع خود نمی گسلی .

ناصرخسرو.

چشم از او نگسلم که درتنگی
به دلم نیک نسبتی دارد.

مسعودسعد.

غیر از آن زنجیر یار مقبلم
گر دوصد زنجیر آری بگسلم .

مولوی .

گفتی رگ جان میگسلدزخمه ٔ ناسازش
ناخوشتر از آوازه ٔ مرگ پدر، آوازش .

سعدی (گلستان ).

طمع بند و دفتر ز حکمت بشوی
طمع بگسل و هرچه خواهی بگوی .

سعدی .

- برگسلیدن ؛ برکندن :
ورش همچنان روزگاری هلی
به گردونش از بیخ برنگسلی .

سعدی (بوستان ).

- درگسلیدن ؛ کوتاه کردن . بازداشتن :
بدو گفت دست از جهان درگسل
که پایت قیامت برآید ز گل .

سعدی (بوستان ).

- راه گسلیدن ؛ طی طریق کردن :
بیابان درنورد و کوه بگذار
منازلها بکوب و راه بگسل .

منوچهری .

- فروگسلیدن ؛ فروگسستن . از هم جدا شدن (اعضا) :
جان ترنجیده وشکسته دلم
گویی از غم همی فروگسلم .

رودکی .

- میان گسلیدن ؛ شکستن کمر :
ای نازکک میان و همه تن چو پرنیان
ترسم که در رکوع ترا بگسلد میان .

خسروی .