کاغذ سازی

کاغذ یک ماده مصنوعی است که از مواد مختلفی بدست می آید. چوب، ماده اصلی ساخت کاغذ است. کاغذ را می توان از پنبه، نیشکر و... نیز ساخت. برای ساخت کاغذ از دو شیوه متفاوت استفاده می شود.
قطع درختان
حمل الوار به کارخانه
کندن پوست درختان
تبدیل درختان به تکه های ریز چوب و تهیه چیپس چوب
از بین بردن رنگ زرد چوب و مخلوط چیپس چوب با آب و مواد شیمیایی (از جمله گچ، پلاستیک، آب ژاول پتاسیم پرمنگنات و...)
خشک کردن خمیر کاغذ و تهیه کاغذ
چوب ماده اصلی در ایجاد کاغذ است. ساخت کاغذ از چوب ۶ مرحله اصلی دارد. مراحل تهیه کاغذ از چوب عبارتند از:
ماده اصلی کاغذ در کارخانه سلولوز می باشد. پلاستیک برای تولید کاغذ گلاسه (کاغذ ضد آب) به شمار می رود. آب ژاول نیز برای سفید کردن رنگ زرد چوب استفاده می شود.
در بازیافت کاغذ، کاغذهای باطله خرد کرده و آنقدر ریز می شود که بتوان آن ها را در آب حل کرد. بازیافت کاغذ موجب صرفه جویی در مصرف آب و بخصوص برق می شود.

کاغذ نوعی بافته گیاهی است، ورقه ای نازک که از خمیرکردن خرده های مواد گیاهی، مانند پوست و چوب درخت، پارچه، و پنبه ساخته می شود؛ الیاف گیاهی در روند تولید از هم جدا و سپس در مرحلۀ تولیدِ خمیر به هم فشرده می شوند و مادۀ کاغذ را تشکیل می دهند. تولید کاغذ چهار مرحله دارد: خردکردن چوب، خمیرکردن، شست وشو و خشک کردن، و فشردن. اولین بار چینی ها کاغذ را، در ۱۰۵م، ساختند. عرب ها شیوۀ تهیۀ کاغذ را از اسیران چینی در جنگ سمرقند آموختند و با خود به اروپا بردند. در قرن ۱۱م کاغذسازی به اسپانیا و بعد به بیزانس و سپس به دیگر مناطق اروپا راه یافت. ایرانیان کاغذسازی را از چینیان آموختند و قبل از آن بر روی سنگ، گِلِ پخته، استخوان، کتان، پوست آهو، و پوست گاو و گوسفند می نوشتند. در ایران قدیم، نخست قطعات پنبه، پارچه، کهنه، و تراشه های چوب و گونی را جمع آوری می کردند، در دستمال بزرگی می بستند و در آب می انداختند. فردی کنار ظرف آب می نشست و با پارو آب را به هم می زد. استادکار قالبی چارچوب را در حوض می کرد که خمیر در آن قرار می گرفت و آب ها از کفِ قالب حصیری خارج می شد. چهار دسته از این خمیرهای قالبی را روی هم بر روی سنگ صاف می نهادند، بعد یک قطعه تختۀ محکم روی آن ها می گذاشتند و پا می زدند تا آخرین قطرات آب از مغز خمیر کاغذی خارج شود؛ آن گاه، هر دسته را در برابر آفتاب می نهادند تا خشک شود؛ در آخر، هر دو رویۀ کاغذ را چسب می زدند تا صاف و براق شود. کاغذی که از این خمیر به دست می آمد سفید نبود، و جنس آن ضخیم بود. در گذشته نام گذاری کاغذهایی که در ایران تولید می شد، براساس نام فرد سازنده یا صاحب کاغذسازی یا نام شهری بود که کاغذ در آن ساخته می شد؛ قطع کاغذ نیز بیشتر وابسته به قطع کتاب بود. امروز، با ورود ماشین آلات کاغذسازی، تهیۀ کاغذ دست ساز بسیار کم شده است. کارخانۀ کاغذ پارس، در هفت تپۀ خوزستان، از تفالۀ نیشکر، کاغذ چاپ و تحریر تولید می کند. اکنون طرح ایجاد کارخانه هایی برای تولید کاغذ از مواد بازیافتی نیز در دست بررسی است.