غنی قاسم

غَنی، قاسم (سبزوار ۱۲۷۲ـ امریکا ۱۳۳۱ش)
غَنی، قاسم
مترجم، ادب پژوه، پزشک، رجل سیاسی ایرانی، عضو پیوستۀ فرهنگستان اول. پس از طی دورۀ دارالفنون تهران، از دانشگاه بیروت دانشنامۀ دکتری طب گرفت و در بازگشت به ایران، در زادگاه خود سبزوار بیمارستان دولتی حشمتیه را تأسیس کرد و پس از سه سال برای تکمیل تحصیلات خود به پاریس رفت و با همنشینی با علامه محمد قزوینی از شیوۀ تحقیقات علمی او تأثیر گرفت. به سبزوار بازگشت و چندی بعد در مشهد اقامت گزید و طبابت او در خراسان شهرت یافت. در طول عمر خود به استادی دانشگاه، چهاربار به نمایندگی مجلس شورای ملی، و دوبار به وزارت رسید. از ترجمه های اوست: بریان پزی ملکۀ سبا (۱۳۲۳ش)؛ تائیس (۱۳۰۸ش)؛ عصیان فرشتگان (۱۳۰۹ش) هر سه از آثار آناتول فرانس. از تألیفات اوست: یادداشت های غنی ۸ جلد (۱۳۶۷ش)؛ بحث در آثار و افکار و احوال حافظ یا تاریخ عصر حافظ (۱۳۲۲ش)؛ بحثی در تصوف (۱۳۳۱ش). از تصحیحات اوست: دیوان حافظ (با همکاری محمد قزوینی، ۱۳۲۰ش)؛ رباعیات خیام (با همکاری محمدعلی فروغی، ۱۳۱۹ش).

[ویکی نور] «قاسم غنی»، پزشک و ادیب و نویسنده ایرانی، در سال 1272ش، در سبزوار متولد شد.
پدرش، میرزا عبدالغنی از ملاکان بزرگ منطقه بود.
قاسم غنی، تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مکتب خانه طی کرد و در سن 12 سالگی بعد از فوت پدرش، توسط دایی خود به مدرسه دارالفنون فرستاده شد. اخذ دیپلم از این مدرسه، پنج سال به طول انجامید. قاسم غنی، برای ادامه تحصیل رهسپار لبنان شد و در مدرسه سن ژوزف بیروت، علاوه بر آموختن زبان انگلیسی و عربی، مقدمات طب را نیز طی کرد و وارد کالج آمریکایی شد و در سال 1299ش، دوره دانشکده پزشکی را به پایان رساند.
وی در سن 27 سالگی به ایران بازگشت و به امر طبابت پرداخت. سال 1302ش، برای گذراندن دوره تخصصی به فرانسه رفت و سال 1307ش، مجدداً به کشور مراجعت کرد. او در 1309ش، در سبزوار میزبان رضاخان بود و علی رغم مخالفت مردم با کاندیداتوری اش به دلیل بهایی بودن مادرش، با حمایت پهلوی اول، در سال 1312ش، به مجلس راه یافت و چهار دوره پیاپی، عنوان نماینده مشهد را حفظ نمود. غنی در تهران به گونه ای اطمینان رضاخان را جلب کرد که سمت معلمی ولیعهد را از آن خود ساخت و همین نزدیکی، او را قادر کرد تا در فراهم کردن مقدمات ازدواج محمدرضا مشارکت جوید؛ بر همین اساس، دو سفر در سال های 1317 و 1318ش، به مصر داشت. غنی در آذر 1322ش، در ترمیم کابینه علی سهیلی به جای امان الله اردلان، به وزارت بهداری تعیین گردید. فروردین 1323ش که محمد ساعد، نخست وزیری را عهده دار بود، وی در وزارت بهداری ابقا شد. به دلیل مخالفت مجلس با این کابینه، غنی مجدداً به عنوان وزیر فرهنگ معرفی شد.
مهرماه 1326ش، وی با سمت سفیر کبیر به مصر رفت و مأموریت یافت تا به هر طریق ممکن، زمینه بازگشت فوزیه را که از ایران فرار کرده بود، فراهم آورد، اما در این مأموریت شکست خورد و در بهمن 1327ش، به عنوان سفیر کبیر ایران در ترکیه منصوب گردید. بعد از یک سال، هم زمان با اوج گیری نهضت ملی شدن صنعت نفت، غنی به بهانه بیماری به آمریکا رفت و از بازگشت به محل مأموریت خود سر باز زد و البته مایل بود به عنوان سفیر ایران در واشنگتن تعیین شود. بعد از پذیرفته نشدن خواسته غنی از سوی محمدرضا پهلوی، وی از سمت های خود استعفا داد و در آمریکا ماند تا آنکه در سال 1331ش، در همان کشور فوت کرد.
از دکتر غنی، آثاری به صورت ترجمه و تألیف بر جای مانده که «یادداشت های دکتر قاسم غنی» و به ویژه گزارش های مشاهده ای او از تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران از انقلاب مشروطیت تا نهضت ملی کردن صنعت نفت، از مهم ترین آثار وی به حساب می آید و تاکنون دوازده مجلد آن انتشار یافته است.