پناهگاه حیات وحش موته که به تازگی به پارک ملی ارتقا یافته است با وسعت ۲۰۴٬۳۵۰ هکتار در شمال استان اصفهان، شمال غربی میمه و جنوب غربی شهرستان دلیجان قرار دارد. پناهگاه حیات وحش موته ما بین دو استان اصفهان و استان مرکزی قرار گرفته است و روستای موته در مرکز پناهگاه قرار گرفته است. روستای موته با فاصله ۲۷۰ کیلومتر در جنوب غربی استان تهران و در کنار جاده اصفهان به تهران و در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان دلیجان و در فاصله ۴۵ کیلومتری شمال غربی شهر میمه واقع شده است.
پس از تشکیل کانون شکار ایران در سال ۱۳۴۳، محدوده ای با وسعت ۳۴۳٬۹۴۰ هکتار شامل دشت ها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظی استان های اصفهان و مرکزی به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال ۱۳۴۶ با تشکیل سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، به تصویب شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید آن زمان رسید. در سال های پس از پیروزی انقلاب، سازمان حفاظت محیط زیست تغییراتی در حد و حدود منطقه ایجاد و در تاریخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ با مساحت حدود ۲۰۴٬۳۵۰ هکتار به منطقه حفاظت شده تبدیل و سرانجام بر اساس مصوبه شماره ۱۳۰ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۶۹/۱۲/۷ با همین وسعت به پناهگاه حیات وحش ارتقا سطح یافت.
۳ منطقه شور رباط ترک، شور آب باریک و سی کلفت جمعاً به مساحت ۳۷٬۰۰۰ هکتار بعنوان منطقه امن پناهگاه معرفی شده اند.
پناهگاه حیات وحش موته یکی از پر ارزشترین مناطق ایران به خصوص از نظر گیاهان منحصر به فرد و زیستگاهی مناسب برای زندگی آهو و منطقه ای برای تکثیر این گونه می باشد. پناهگاه حیات وحش موته دارای دو بخش مختلف است، یکی بخش جلگه ای و همواری ها که محل زیست آهو است، دیگری مناطق کوهستانی که محل زیست قوچ و میش و کل و بز می باشد.
این منطقه از دو بخش کوهستانی و دشتی تشکیل شده است. بلندترین ارتفاعات منطقه حدود ۳۰۰۰ متر و کوتاهترین آنها تقریباً ۱۵۰۰ متر از سطح دریا می باشند که این اختلاف ارتفاع باعث پدید آمدن رویشگاه های مختلفی در منطقه شده و تنوع زیستی قابل توجهی را پدیدآورده است.
پناهگاه حیات وحش موته از لحاظ آب و هوایی منطقه ای است نیمه خشک که دارای تابستان های نسبتاً گرم و زمستانی سرد است. این منطقه بهترین زیستگاه آهو در ایران می باشد. علاوه بر حیات وحش، پوشش گیاهی و گیاهان و گلهای زیبا، منطقه موته دارای غارهای زیبایی به شرح زیر است:
غار دمه: واقع در ضلع شرقی کوه دمه، این غار دارای ستونهای زیبای استالاکتیت و استلاگمیت است. غار آهکی بوده و دارای انشعابات مختلفی است و محل اختفای خفاشان بسیاری است.
غار یکه چاه: در کوه غار در جنوب یکه چاه واقع شده و در داخل این غار نیز ستونهای آهکی استالاکمیت و استلاکتیت زیادی وجود دارد. در داخل غار یک چشمه آب نیز وجود دارد.
غار کوه سوخته صالح پیغمبر: در دره نی در کوه صالح پیغمبر واقع شده است.
از ویژگیهای دیگر منطقه موته کانی سازی طلاست. ناحیه ای در شمال موته به وسعت ۱۶۰ کیلومتر مربع دارای ۹ منطقه طلا دار جدا از هم با حداکثر فاصله ۱۵ کیلومتر وجود دارد. طلاسازی در این منطقه وابسته به سنگهای اسیدی آذرین می باشد.
پس از تشکیل کانون شکار ایران در سال ۱۳۴۳، محدوده ای با وسعت ۳۴۳٬۹۴۰ هکتار شامل دشت ها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظی استان های اصفهان و مرکزی به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال ۱۳۴۶ با تشکیل سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، به تصویب شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید آن زمان رسید. در سال های پس از پیروزی انقلاب، سازمان حفاظت محیط زیست تغییراتی در حد و حدود منطقه ایجاد و در تاریخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ با مساحت حدود ۲۰۴٬۳۵۰ هکتار به منطقه حفاظت شده تبدیل و سرانجام بر اساس مصوبه شماره ۱۳۰ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۶۹/۱۲/۷ با همین وسعت به پناهگاه حیات وحش ارتقا سطح یافت.
۳ منطقه شور رباط ترک، شور آب باریک و سی کلفت جمعاً به مساحت ۳۷٬۰۰۰ هکتار بعنوان منطقه امن پناهگاه معرفی شده اند.
پناهگاه حیات وحش موته یکی از پر ارزشترین مناطق ایران به خصوص از نظر گیاهان منحصر به فرد و زیستگاهی مناسب برای زندگی آهو و منطقه ای برای تکثیر این گونه می باشد. پناهگاه حیات وحش موته دارای دو بخش مختلف است، یکی بخش جلگه ای و همواری ها که محل زیست آهو است، دیگری مناطق کوهستانی که محل زیست قوچ و میش و کل و بز می باشد.
این منطقه از دو بخش کوهستانی و دشتی تشکیل شده است. بلندترین ارتفاعات منطقه حدود ۳۰۰۰ متر و کوتاهترین آنها تقریباً ۱۵۰۰ متر از سطح دریا می باشند که این اختلاف ارتفاع باعث پدید آمدن رویشگاه های مختلفی در منطقه شده و تنوع زیستی قابل توجهی را پدیدآورده است.
پناهگاه حیات وحش موته از لحاظ آب و هوایی منطقه ای است نیمه خشک که دارای تابستان های نسبتاً گرم و زمستانی سرد است. این منطقه بهترین زیستگاه آهو در ایران می باشد. علاوه بر حیات وحش، پوشش گیاهی و گیاهان و گلهای زیبا، منطقه موته دارای غارهای زیبایی به شرح زیر است:
غار دمه: واقع در ضلع شرقی کوه دمه، این غار دارای ستونهای زیبای استالاکتیت و استلاگمیت است. غار آهکی بوده و دارای انشعابات مختلفی است و محل اختفای خفاشان بسیاری است.
غار یکه چاه: در کوه غار در جنوب یکه چاه واقع شده و در داخل این غار نیز ستونهای آهکی استالاکمیت و استلاکتیت زیادی وجود دارد. در داخل غار یک چشمه آب نیز وجود دارد.
غار کوه سوخته صالح پیغمبر: در دره نی در کوه صالح پیغمبر واقع شده است.
از ویژگیهای دیگر منطقه موته کانی سازی طلاست. ناحیه ای در شمال موته به وسعت ۱۶۰ کیلومتر مربع دارای ۹ منطقه طلا دار جدا از هم با حداکثر فاصله ۱۵ کیلومتر وجود دارد. طلاسازی در این منطقه وابسته به سنگهای اسیدی آذرین می باشد.
wiki: پارک ملی موته