جان بیلی

پروفسور جان بَیلی (به انگلیسی: John Baily) (زادروز: ۱۹۴۳ م.، گلاستونبری انگلستان) استاد موسیقی شناسی فرهنگی (Ethnomusicology) در دانشگاه گُلداسمیت لندن، پژوهشگر در عرصۀ موسیقی افغانستان و نوازندۀ دوتار، رباب و تنبور است.
موسیقی افغانستان: موسیقی دانان حرفه ای در شهر هرات (۱۹۸۸)
جان بیلی بین سال های ۶۵-۱۹۶۲ در رشتۀ روان شناسی و فیزیولوژی در دانشگاه آکسفورد تحصیل کرد. او در سال ۱۹۷۰ مدرک دکترای خود را در رشتۀ فیزیولوژی آزمایشی از دانشگاه ساسکس گرفت. وی در سال ۱۹۷۳ به عضویت پژوهش Post-Doctral در زمینۀ مردم شناسی اجتماعی و موسیقی شناس فرهنگی در دانشگاه کوئینز بلفاست درآمد، و همرای همسرش ورونیکا (Veronica) به شهر هرات افغانستان رفت تا برای مدت دو سال با همکاری جان بلکینگ (John Blacking) کار عملی خود را در زمینۀ موسیقی شناسی فرهنگی اجرا کند. مدتی را نزد امیرجان خوشنواز به فراگیری رباب پرداخت و بعدا عازم کابل شد و در کابل برای فراگیری بهتر رباب نزد استاد محمدعمر رباب نواز مشهور افغانستان شاگرد شد تا آنکه تمام فنون رباب را آموخت. او طی اقامت خود در هرات نه تنها به فراگیری موسیقی مشغول بود بلکه به تهیۀ کتابی تحت عنوان موسیقی افغانستان: موسیقی دانان حرفه ای در شهر هرات (به انگلیسی: Music of Afghanistan: professional musicians in the city of Herat) پرداخت که این کتاب را دانشگاه کمبریج منتشر کرده است. او مقالات زیادی راجع به موسیقی افغانستان و هرات نگاشته که همه به چاپ رسیده اند. وی طی دو سال اقامت خود در هرات نوار ویدئویی از فرهنگ مردم هرات به شمول عروسی ها، میله های فرهنگی، مراسم عید و غیره تهیه نموده است. او همچنین زبان فارسی به لهجه هراتی را نیکو صحبت می کند.
جان بیلی در سال ۱۹۷۸ در رشتۀ موسیقی شناس فرهنگی به سمت استادی در دانشگاه کوئینز رسید. او در سال های ۸۶-۱۹۸۴ فیلم سازی مردم شناسی را در National Film و Television School آموخت، و فیلم امیر: سرگذشت یک موسیقیدان پناهجوی افغان در پیشاور پاکستان (به انگلیسی: Amir: An Afghan refugee musician's life in Peshawar, Pakistan) را کارگردانی کرد. او از سال های ۱۹۹۰-۱۹۸۸ به سمت دانشیار در دانشگاه کلمبیا در نیویورک تدریس نمود.
پروفسور بیلی در سال ۱۹۹۰ به دانشگاه گُلداسمیت لندن پیوست و هم اکنون در رشتۀ موسیقی شناسی فرهنگی سمت استادی دارد و سرپرست بخش موسیقی افغانستان است. وی رباب را نیکو می نوازد و با کمپوزهای جدیدی رباب نوازی می کند و در لندن گاهی با استاد آصف طبله نواز مشهور افغانستان به اجرای کنسرت ها می پردازد و مورد استقبال پرشور شنوندگان و تماشاچیان قرار می گیرد. همسر وی وِرونیکا هم طی سال های ۵۱-۱۳۵۰ خورشیدی به پژوهش پیرامون موسیقی هرات و آوازخوانی و دایره نوازی هراتی را در خانواده گلپسند فرا گرفت.