بی سر و پا

(سَ رُ ) (ص مر. ) ۱ - فرومایه ، پست ، دنی . ۲ - ناتوان ، عاجز.

بی سر و پا. [ س َ رُ ] ( ص مرکب ) ( از: بی + سر + و + پا ) فرومایه. نالایق. پست. ( یادداشت مؤلف ) : و از این گروهی بی سر و پا که با تست بیمی نیست. ( تاریخ بیهقی ).
ملیح تر شود آن زن فروش و گر نشود
همین که هست بس است این گدای بی سر و پا.نزهتگاه شیدایان و تفرج جای بی سروپایان. ( ترجمه محاسن اصفهان ص 116 ).
عارضش را بمثل ماه فلک نتوان گفت
نسبت دوست به هر بی سر و پا نتوان کرد.رجوع به سر شود. || از همه جهت بی نوا و بیچاره. ( از ناظم الاطباء ). مفلس و محتاج. ( آنندراج ). || درمانده. عاجز. ناتوان :
پیش تو گر بی سر و پا آمدیم
هم به امید تو خدا آمدیم.ارباب شوق در طلبت بی دلند و هوش
اصحاب فهم در صفتت بی سرند و پا. || سراسیمه. ( هفت قلزم ). پریشان حال. || بی انتها. لایتناهی ̍. مجهول. ناشناخته. و به مجاز، بی نظم و ترتیب :
تا بی سر و پا باشد اوضاع فلک زین دست
در سر هوس ساقی در دست شراب اولی. || کنایه از بی نظام و بی اسلوب. ( ناظم الاطباء ). بی اسلوب و بی نظام و بی ربط. ( آنندراج ). بی انتظام. هرج و مرج.
- کاری بی سر و پا ؛ که انجام آن دشوار و جمعو فراهم آوردن اجزاء آن سخت باشد. ( یادداشت مؤلف ).
|| سست. ( ناظم الاطباء ). گفتار و یا خبر بی سر و پا. ( از یادداشت مؤلف ). || نام مهره ای گرد و مدور. ( ناظم الاطباء ).

۱. پست، فرومایه.
۲. درمانده، ناتوان.
۳. بی سروته.