سوگیری تأییدی. سوگیری تأییدی (به انگلیسی: confirmation bias) گرایش به جستجو در اطلاعات یا تعبیر کردن آن به نحوی است که باورها یا فرضیه های خودِ شخص را تأیید کند. سوگیری تأییدی یکی از انواع سوگیری شناختی محسوب می شود و از جمله خطاهایی است که به شکل سیستماتیک، در استدلال ورزی استقرایی مشاهده می شود. زمان هایی که این سوگیری خود را بیشتر از همه نشان می دهد، یکی زمانی است که فرد هنگام جمع آوری یا یادآوری اطلاعات به شکل گزینشی عمل می کند و دیگری وقتی است که فرد شواهد مبهم را به عنوان تأییدی بر موضع فعلی اش تعبیر می کند. سوگیری تأییدی در خصوص موضوعات هیجان برانگیز یا در مورد باورهایی که فرد نسبت به آن ها تعصب دارد، به شکل شدیدتری مشاهده می شود.
نقل قول گزینشی
انکارگرایی
تفسیربه رأی
واکنشِ سِمِل وایس
از این سوگیری برای توضیح پدیده های شناختی مختلفی استفاده می شود که این پدیده ها از آن جمله اند: قطبی شدنِ نگرش (که در آن اختلاف نظر اعضای گروه، با مراجعه به مجموعهٔ یکسانی از شواهد بیشتر می شود)، ثباتِ باور (که در آن، باور فرد به یک گزاره، با ارائه شواهد نقض، مستحکم تر می شود)، اثر تقدم غیرمنطقی (که در آن فرد به اطلاعاتی که زودتر با آن ها مواجه شده بیشتر اتکا می کند) و همبستگی خیالی (که در آن فرد بین متغیرها یا رویدادهای غیرمرتبط، نوعی از همبستگی را پیدا می کند).
ما معمولاً برای برای چیزهایی که قبلاً درستیِ آن ها برای مان اثبات و تأیید شده و به آن باور داریم پِی شاهد و مدرک می گردیم.این تعصب بر درستیِ چیزهایی که برای ما اثبات شده گاهی ممکن است منجر شود که شواهدی را علیه باورهای مان نادیده بگیریم و وقتی به شاهد و مثالی برمی خوریم که با نتیجهٔ ما متناقض است، آن را نمی پذیریم و معمولاً حتا سراغ بررسی آن هم نمی رویم. بلکه سراغ منابع جای گزینی می رویم که اهمیت این شواهد را زیر سؤال می برند. به طور مثال اگر کسی مطلقاً بر این عقیده باشد که تغییرات آب و هوایی توطئه و دروغ است و واقعیت ندارد، و سپس با مستندی برخورد کند که نام آن «شواهد انکارناپذیر تغییرات آب و هوایی» باشد احتمالاً عصبانی می شود. اگر بعد از آن سراغ گوگل برود و دربارهٔ موضوع جستجو کند، احتمالاً چیزی که برای آن جستجو خواهد کرد مطالب مرتبط با عقیده ِ خود (که تغییرات اقلیمی دروغ است) خواهد بود نه مطالبی که شواهد علمی و مستدل راجع به این موضوع ارائه دهند.
سوگیری تأییدی با آنچه که معمولاً پیش گویی خودمحقق کننده خوانده می شود، متفاوت است. در پیش گویی خودمحقق کننده، انتظارات فرد، روی نحوه رفتار او اثر می گذارد به طوری که این رفتار جدید، خود به محقق شدن نتیجه مورد انتظار پیش گویی ختم می شود. در طرف مقابل، سوگیری تأییدی ناشی از چگونگی پردازش اطلاعات است. به عبارتی سوگیری تأییدی، گرایشی در افراد است که هنگام جستجوی شواهد، تفسیر آن ها یا به یادآوردن شان از حافظه، به سمت حفظ باورهای فعلی متمایل می شوند.
نقل قول گزینشی
انکارگرایی
تفسیربه رأی
واکنشِ سِمِل وایس
از این سوگیری برای توضیح پدیده های شناختی مختلفی استفاده می شود که این پدیده ها از آن جمله اند: قطبی شدنِ نگرش (که در آن اختلاف نظر اعضای گروه، با مراجعه به مجموعهٔ یکسانی از شواهد بیشتر می شود)، ثباتِ باور (که در آن، باور فرد به یک گزاره، با ارائه شواهد نقض، مستحکم تر می شود)، اثر تقدم غیرمنطقی (که در آن فرد به اطلاعاتی که زودتر با آن ها مواجه شده بیشتر اتکا می کند) و همبستگی خیالی (که در آن فرد بین متغیرها یا رویدادهای غیرمرتبط، نوعی از همبستگی را پیدا می کند).
ما معمولاً برای برای چیزهایی که قبلاً درستیِ آن ها برای مان اثبات و تأیید شده و به آن باور داریم پِی شاهد و مدرک می گردیم.این تعصب بر درستیِ چیزهایی که برای ما اثبات شده گاهی ممکن است منجر شود که شواهدی را علیه باورهای مان نادیده بگیریم و وقتی به شاهد و مثالی برمی خوریم که با نتیجهٔ ما متناقض است، آن را نمی پذیریم و معمولاً حتا سراغ بررسی آن هم نمی رویم. بلکه سراغ منابع جای گزینی می رویم که اهمیت این شواهد را زیر سؤال می برند. به طور مثال اگر کسی مطلقاً بر این عقیده باشد که تغییرات آب و هوایی توطئه و دروغ است و واقعیت ندارد، و سپس با مستندی برخورد کند که نام آن «شواهد انکارناپذیر تغییرات آب و هوایی» باشد احتمالاً عصبانی می شود. اگر بعد از آن سراغ گوگل برود و دربارهٔ موضوع جستجو کند، احتمالاً چیزی که برای آن جستجو خواهد کرد مطالب مرتبط با عقیده ِ خود (که تغییرات اقلیمی دروغ است) خواهد بود نه مطالبی که شواهد علمی و مستدل راجع به این موضوع ارائه دهند.
سوگیری تأییدی با آنچه که معمولاً پیش گویی خودمحقق کننده خوانده می شود، متفاوت است. در پیش گویی خودمحقق کننده، انتظارات فرد، روی نحوه رفتار او اثر می گذارد به طوری که این رفتار جدید، خود به محقق شدن نتیجه مورد انتظار پیش گویی ختم می شود. در طرف مقابل، سوگیری تأییدی ناشی از چگونگی پردازش اطلاعات است. به عبارتی سوگیری تأییدی، گرایشی در افراد است که هنگام جستجوی شواهد، تفسیر آن ها یا به یادآوردن شان از حافظه، به سمت حفظ باورهای فعلی متمایل می شوند.
wiki: سوگیری تأییدی