سوگیری گذشته نگارانه

گرایشِ ناآگاهانهٔ فرد به باخبرشدن و استفاده از داده های هر رویداد پس از رخ دادنِ آن رویداد را اصطلاحاً سوگیری پس نگر (تورش بازاندیشی) می گویند.
فیشوف و بیت (باروخ فیشهوف Baruch Fischhoff & Beyth 1975) از دانشجویانِ آمریکایی خواستند تا پیامدهایِ احتمالی گوناگونی را که سفرِ نیکسون به چین و روسیه در آن زمان می توانست دربرداشته باشد ارزیابی کنند. بعد از سفرِ نیکسون نیز از آن ها خواسته شد تا مجدداً به ارزیابی این سفر بپردازند. اما از آن ها خواسته شد تا بدونِ داخل کردن اطلاعاتِ جدیدشان به ارزیابیِ این سفر بپردازند. علیرغمِ این توصیه ها، افرادی که از حسِ «سوگیریِ پس نگر» بهره مند بودند پیامدهایی را پیش بینی کردند که در واقعیت هم رخ داده بود. این افراد کسانی بودند که در آزمایشِ قبل از سفر لزوماً همین پیش بینی را نکرده بودند.
اسلوویک و فیشهوف (۱۹۷۷)(Slovic & Baruch Fischhoff) آزمایشِ مشابهی ترتیب دادند. آزمایش آن ها در موردِ پیش بینیِ نتایجِ یک سری تحقیقاتِ علمی بود. به تعدادی از شرکت کنندگان در این آزمایش دربارهٔ نتایجِ تحقیقاتِ علمی اطلاعاتی داده شده بود و تأکید شده بود که در هنگام پیش بینی از این اطلاعات استفاده نکنند. با این وجود پیش بینی افرادی که به آن ها اطلاعاتی داده شده بود نسبت به گروه دیگر نزدیکتر به نتیجهٔ واقعی تحقیقات بود! این آزمایش، نمونهٔ دیگری در تأیید پدیده ی سوگیری پس نگر بود.
Hindsight (هایندسایت) مورد استفاده قرار دادن نتیجه کار و وقایع گذشته برای رسیدن به نظر خاص خود است و Bias (بایاس) داوری متمایل به خواست یا نظر خود (داوری جهت دار)
هایندسایت بایاس سوگیری و پس نگری و بازنگری یکسویه و جهت دار است. تمایل ذهنی آدمی است که وقتی نتیجه یک اتفاق را می بیند احساس می کند که برایش دلیل دارد و می توانسته به راحتی آن را پیش بینی کند.
بایاس Bias خطای سیستماتیک و مقدمه انحراف پژوهشگر از حقیقت و پژوهش است. چون با جهت گیری و یکسونگری همراه می شود. برای روشن شدن این مفهوم دو مثال می زنیم: