کلمه جو
صفحه اصلی

باب مشیخت

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بابِ مشیخت، باب فتوی، فتوی خانه،علمیه سالنامه سی استانبول ۱۳۳۴، به منصب یا محل کار شیخ الاسلام ( مفتی اعظم استانبول) در عصر عثمانی می گویند.
مقام شیخ الاسلامی که در زمان سلطان مراد دوّم (حک. ۸۲۴ـ۸۵۵) به وجود آمد، وظیفه صدور فتوی و نظارت بر امور قضایی و آموزشی را به عهده داشت، نصب مفتیان بلاد مختلف و قضات و مدرّسان نیز با او بود.
جایگاه باب مشیخت
شیخ الاسلامها که صدور فتوا و اداره امور مذهبی را انجام می دادند، و از لحاظ موقعیت در دستگاه دولت هم رتبه با صدر اعظم یا یک مرتبه ، ابتدا محل مخصوصی نداشتند پایین تر بودند و در خانه هایشان وظایف خود را انجام می دادند. پس از برچیده شدن سپاه ینی چری به دست سلطان محمود دوم در ۱۲۴۲ق که به «واقعه خیریه » معروف است ، ساختمان «آغاقاپی سی » محل فرمانده ینی چریها که نزدیک مسجد سلیمانیه قرار داشت ، به شیخ الاسلامها واگذار شد. از ۱۲۵۲ق / ۱۸۳۶م تمام دوایر وابسته به نهاد مشیخت به محل جدید انتقال یافت . در این محل که «باب والای ِ فتوا» نیز نامیده می شد، دایره ای به نام «فتواخانه عالی » تشکیل شد که به عنوان یک مرکز علمی وظیفه پاسخ گویی به مسائل حقوقی دول اسلامی و گاه اروپایی را برعهده داشت .
مقام مشیخت برای غیر شیخ الاسلام
در تاریخ عثمانی فقط سه تن به مقام مشیخت رسیدند که شیخ الاسلام نبودند:یکی عمر افندی معلم سلطان عثمان ثانی (حک.۱۰۲۸ـ۱۰۳۲) که هرگز به شیخ الاسلامی نرسید، و دیگر قره چلبی زاده عبدالعزیز افندی که اندکی پس از رسیدن به مقام مشیخت شیخ الاسلام شد، و سوم فتح اللّه افندی پسر ارشد فیض اللّه افندی اَرْزرومی که پیش از رسیدن به مقام شیخ الاسلامی همراه پدرش کشته شد.
مقام بعد از مقام مشیخت
...


کلمات دیگر: