یازیجی تحسین

یازیجی، تَحْسین (۱۹۲۲ـ۲۰۰۲)
یازیجی، تَحْسین
پژوهشگر و مترجم ترکیه ای. دورۀ دبیرستان را در استانبول به پایان برد و سپس به مدرسۀ عالی تربیت معلم راه یافت. در ۱۹۴۵، تحصیلاتش را در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه استانبول به پایان رساند و درپی آن موفق به دریافت دانشنامۀ دکتری از دانشکدۀ زبان و تاریخ و جغرافیای دانشگاه آنکارا شد (۱۹۴۸). یازیجی استاد دانشگاه استانبول (از ۱۹۶۵) و رئیس دانشکدۀ ادبیات این دانشگاه، رئیس بخش زبان ها و ادبیات مشرق (در ۱۹۸۰) و سرپرست هیئت علمی بخشی از دایرةالمعارف بنیاد دیانت، و عضو هیئت تحریریۀ دایرةالمعارف ایرانیکا نیز بوده است. از آثارش: تصحیح و چاپ مناقب العارفین افلاکی در دو جلد (آنکارا، ۱۹۵۹ـ۱۹۶۱؛ ترجمۀ آن: آنکارا، ۱۹۵۳ـ۱۹۵۴)؛ دستور زبان فارسی با همکاری احمد آتش (استانبول، ۱۹۵۸)؛ مولانا و اطرافیانش (استانبول، ۱۹۷۷)؛ منتخباتی از نثر کهن ایران، با همکاری پارسی نویسان آسیای صغیر (تهران، ۱۳۷۱ش).

[ویکی نور] «تحسین یازیجی»، محقق، نویسنده و از شخصیت های برجسته علمی است که با احیاء متون، خدمات فراوانی به کشورهای ترکیه و ایران انجام داد. وی، در سال 1922م، در روستای کیغی از قصبه ی هوگاس در ناحیه بین گول(بیک کول) به دنیا آمد. در 1932م، در زادگاه خود تحصیلات ابتدایی را به پایان رساند، در 1937، دوره متوسطه را در ارزنجان تمام کرد و در 1940، دوره دبیرستان را در قباطاش استانبول به پایان رساند.
در 1945، از رشته زبان ترکی و شرقیات دانشگاه استانبول فارغ التحصیل شد. مدتی در دبیرستان های دیار بکر، به تدریس ادبیات پرداخت. اندک مدتی بعد، به استادیاری رشته زبان های شرقی دانشکده ادبیات آنکارا نایل آمد و به مدت دو سال، آن وظیفه را به عهده گرفت. پس از نوشتن رساله ای در باره ابراهیم گلشنی و طریقت گلشنیه و دفاع از آن، به اخذ درجه دکتری نایل شد. از سال 1952، وارد دانشکده ادبیات استانبول گردید و تحقیقاتی در باره خواجه عبد الله انصاری انجام داد.
وی، در سال 1965، به درجه استادی رسید. بین سال های 1970 - 1974، دوباره به ریاست دانشکده ادبیات منصوب شد و به عضویت انجمن تاریخ ترک درآمد، سپس به عضویت در هیئت علمی دایرةالمعارف اسلام که از سوی وزارت آموزش و پرورش ترکیه انتشار می یافت، درآمد و تا پایان در آن هیئت باقی ماند و آن دایرةالمعارف را به پایان رسانید. بسیاری از مدخل های مربوط به شاعران، عارفان و دانشمندان ایرانی، در دایرةالمعارف اسلام، به قلم مرحوم تحسین یازیجی است. در اواخر حیات، با دایرةالمعارف اوقاف که صورت بسیار کامل تر دایرةالمعارف اسلام است، همکاری کرد.
از کارهای بسیار ارزنده پروفسور تحسین یازیجی، تصحیح انتقادی«مناقب العارفین» احمد افلاکی دده است که با مقدمه و توضیحات کافی، دومین بار، در انجمن تاریخ ترک، به سال 1976، در آنکارا تجدید چاپ شد. وی، «مناقب العارفین» را با مقدمه مبسوط دیگری به زبان ترکی ترجمه کرد. این ترجمه، برای چندین بار تجدید چاپ شد. آخرین چاپ آن، در سال 2001م، صورت گرفت و ظاهرا توزیع آن با سال 2002 که سال درگذشت استاد است، هم زمان بود.
یکی دیگر از آثار استاد، تصحیح«مناقب جمال الدین ساوی» از خطیب فارسی است که با حواشی و تعلیقات آن مرحوم، در سال 1972، در انجمن تاریخ ترک به چاپ رسید. این کتاب، از آثار برجسته و منحصر فارسی در باره طریقه قلندریه است.