اسیری لاهیجی

شمس الدین محمد بن یحیی بن علی لاهیجی نوربخشی معروف به شمس الدین محمد لاهیجی و متخلص به فدائی یا اسیری از اعاظم و افاضل عرفای قرن نهم هجری بود. از سال ولادت او اطلاع دقیقی در دست نیست. اینکه برخی از معاصران او را متولد حدود سال ۸۴۰ قمری دانسته اند وی در ۸۴۹ق که دست ارادت به سید محمد نوربخش (درگذشته ۸۶۹ قمری) داده، در «عنفوانِ شباب» بوده است، جوانی که «علوم صوریه» را تحصیل کرده بود و می توانست به تنهایی و پنهان از بستگان به سفر رود، در این هنگام ظاهراً بایستی در حدود ۶ یا ۷ ساله بوده باشد، از این رو می توان گفت که ولادت او به تقریب در حدود سال ۸۳۳ق و قطعاً در لاهیجان یا نواحی آن بوده است.
لاهیجی، محمد. مفاتیح الاعجازفی شرح گلشن راز با مقدمه کیوان سمیعی. چاپ پنجم انتشارات سعدی ۱۳۷۱
شهرت بیشتر لاهیجی به واسطه شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری است که شرحی است به فارسی به نام مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز.
شمس الدین به علت اطلاع وسیعی که از انواع علوم رسمیه و احاطه ای که بر علم کلام و حکمت و تصوف علمی و عملی داشت، مسائل ذوقی عرفان را در مواردی که دور از ادراک عقل بوده با استدلالات علمی توأم ساخت و بدین وسیله آنها را به ادراک نزدیک کرد. کتاب های دیگر مثنوی اسرار الشهود و دیوان اشعار است.
آثار منظوم او، اعم از مثنوی و غزل، از لحاظ لفظ و معنی متأثر از آثار مولوی و حافظ است. این تأثیر، البته در غزلیات اسیری بسیار آشکار است. او با مثنوی مولوی آشنا بوده است، و به قول خود، دفتر آن اثر، جان او را حیات بخشیده، و به او «جام شراب وحدت» نوشانده است.

شمس الدین، محمد بن یحیی اسیری لاهیجی (دههٔ ۱۴۳۰، لاهیجان - ۱۵۰۶، شیراز) فقیه، صوفی و شاعر ایرانی بود.
•

[ویکی فقه] اَسیری ِ لاهیجی ، شمس الدین محمد بن یحیی بن علی گیلانی د ۹۱۲ق / ۱۵۰۶م ، عارف ، شاعر و از مشایخ سلسله نوربخشیه که «اسیری » تخلص می کرد و بدان شهرت یافت .
از سال ولادت او اطلاع دقیقی در دست نیست . اینکه برخی از معاصران او را متولد حدود سال ۴۰ق دانسته اند درست نیست ، زیرا وی در ۴۹ق که دست ارادت به سید محمد نوربخش د ۶۹ق داده ، در «عنفوان ِ شباب » بوده است ، جوانی که «علوم صوریه » را تحصیل کرده بود و می توانست به تنهایی و پنهان از بستگان به سفر رود در این هنگام ظاهراً بایستی در حدود ۶ یا ۷ ساله بوده باشد، از این رو می توان گفت که ولادت او به تقریب در حدود سال ۳۳ق و قطعاً در لاهیجان یا نواحی آن بوده است .
توبه به دست نور بخش
اسیری در زادگاه خود مقدمات علوم ظاهری را فرا گرفت و درد «عشق معرفت » در او پیدا شد و در رجب ۴۹ با یکی از ابدال همان نواحی آشنایی حاصل کرد و به راهنمایی او به خدمت سیدمحمد نوربخش که در آن هنگام در روستای شَفت ، از نواحی گیلان ، اقامت داشت ، رسید نوربخش او و دو سالک دیگر را که به طلب دیدار شیخ با وی همراه شده بودند، با آغوش باز پذیرفت و گرامی داشت . اسیری روز پس از ورود، به دست نوربخش «توبه » کرد و از او «ذکر خفی » گرفت و پس از مواظبت و ممارست در نوافل ، «ذکر چهار ضربی » را فرا گرفت و در این حال ، گاه به خدمت مطبخ و گاه به سامان دادن اصطبل خانقاه او می پرداخت و گاه نیز به عنوان «فرّاش آستان » به خدمت او مشغول بود.
سالها در خدمت خانقاه
اسیری سالها در خدمت خانقاه به سر برد. او خود این مدت را ۶ سال یاد می کند و در این مدت در عالم معرفت و شناخت و شهود عرفانی به تجارب و حقایقی دست یافت . و پیش از آنکه دوران مریدی و خدمت اسیری نزد نوربخش به ۶ سال برسد، در سلوک و معرفت به مرتبه ای رسیده بود که شیخ دوبار برای او «اجازه نامه » نوشت . وی ظاهراً در ۶۵ق ، پس از اخذ سومین «اجازه نامه » به قصد ارشاد مریدان ، پیر و مراد خود را بدرود گفته است . اینکه برخی مدت ملازمت اسیری را نزد سیدمحمد نوربخش تا هنگام درگذشت نوربخش ۶۹ق ، حدود ۰ سال برشمرده اند با نص ّ گفتار و تصریح خود او مغایر می نماید.
سفر به تبریز
...